Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2262) wpłynął do Sejmu w dniu 10 maja 2022 r.

W artykule „Zmiany w wieloletnim planie rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych - cz. 1” omówione zostały między innymi zagrożenia związane z proponowanymi zmianami. Druk nr 2262 zawiera minimalnie zmienioną treść proponowanych rozwiązań, dlatego zostanie ona przytoczona poniżej.

Zgodnie z treścią art. 3 (poprzednio był to art. 2) projektu wprowadza się dwie zmiany w treści art. 21 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (dalej jako uzzwizoś):

1. w ust. 2 (zawierającym katalog otwarty tego co określa plan) dodaje się pkt 6 w brzmieniu: „6) planowany sposób realizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych, jeżeli przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne świadczy usługi na obszarze aglomeracji wyznaczonej na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, ujętej w krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych”
2. po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu: „4a. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta przekazuje plan do zaopiniowania dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, który przedstawia opinię w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 6, a także w zakresie wpływu planu na wysokość taryf, w terminie 14 dni od dnia otrzymania planu”.

W treści proponowanego brzmienia art. 21 ust. 2 pkt 6 uzzwizoś przytoczono inną podstawę prawną odnośnie aglomeracji, natomiast w ust. 4a (tego samego artykułu) uściślono, czego proponowana opinia ma dokładnie dotyczyć.

Uzasadnienie proponowanych zmian

W uzasadnieniu rządowego projektu znajduje się następujące wyjaśnienie co do konieczności opiniowania planu wieloletniego przez dyrektorów regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie: „Organ regulacyjny ustawowo powołany do zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków winien być władny także do wydania opinii w przedmiocie inwestycji objętych wieloletnim planem rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych z punktu widzenia ich wpływu na wysokość taryfy. Zapoznanie się przez organ regulacyjny z projekcją nakładów oraz sposobem inwestowania planowanych inwestycji pozwoli na dokonanie w drodze opinii oceny ich wpływu na ceny i stawki opłat, co tym samym pozwoli na ewentualne uświadomienie rady gminy, czy dany plan jest przemyślany. Opinia taka będzie uwzględniała także temat potencjalnych skutków takiego, a nie innego sposobu przygotowania planu”.

Analizując raport z opiniowania i konsultacji publicznych dotyczący tego projektu znaleźć można informacje, iż na temat zmian w uzzwizoś wypowiedziały się dwa podmioty: Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich oraz Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie”. Pierwsza z tych organizacji wyraziła zaniepokojenie co tego, czego dokładnie ma dotyczyć owa opinia. Według jakich kryteriów ma być przeprowadzona ocena? Jakie mogą być konsekwencje negatywnej opinii i czy organ regulacyjny ma prawo przedstawiać w niej swoje sugestie? Uwaga ta została częściowo uwzględniona, co widać po przytoczonej powyżej nowej treści proponowanego art. 21 ust. 4a uzzwizoś. Minister Infrastruktury wyjaśnił, iż organy, które uzyskują opinię nie są nią związane, ponieważ opinie takie stanowią jedynie stanowisko eksperckie.

Kwestią, na którą zwróciła uwagę Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” było między innymi wyposażenie organu regulacyjnego w kompetencje opiniodawcze stanowiące nadmierną ingerencję w chronioną konstytucyjnie samodzielność organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego. Zdaniem IGWP organ regulacyjny w żaden sposób nie powinien czynić przedmiotem swoich zainteresowań kwestii budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, ponieważ jest to wewnętrzna sprawa gminy będąca przedmiotem zadania własnego. Izba wniosła u usunięcie z dalszego procedowania przedstawionych propozycji dotyczących uzzwizoś. Uwaga ta nie została uwzględniona. Minister Infrastruktury wyjaśnił między innymi, iż wydanie opinii nie stanowi ingerencji w samodzielność działania gminy. Tak samo jak „wydawanie licznych opinii na etapie tworzenia przykładowo miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie pozbawia jednostek samorządu terytorialnego ich władztwa planistycznego”.

Niewiążący charakter opinii

Z udzielonych przez Ministra Infrastruktury wyjaśnień wynika jasno, iż opinie organu regulacyjnego odnośnie planu wieloletniego, mają mieć wyłącznie charakter stanowiska specjalistycznego, które nie będzie wiązać organów gminy. Widać tutaj duże podobieństwo do kwestii regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Niestety jak pokazała rzeczywistość, niemal identyczne rozwiązana zastosowane w uzzwizoś przyczyniły się do potrzeby wydania wielu wyroków sądów administracyjnych w kwestii owych regulaminów właśnie. Powodem dużej ich części były rozstrzygnięcia nadzorcze wojewodów. W orzecznictwie sądowym wyjaśniono, że opinia organu regulacyjnego ma jedynie charakter opiniotwórczy, a nie wiążący. Przykładowo wyrok WSA w Kielcach z dnia 11 marca 2021 r. o sygnaturze I SA/Ke 48/21 zawiera stwierdzenie sądu, iż opinia taka stanowi „wymóg formalny pozwalający radzie gminy na uchwalenie regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Nie ma ona charakteru wiążącego dla rady gminy przy podejmowaniu ostatecznej uchwały”.

Należy żywić nadzieję, że takie wyroki sądowe odnośnie opinii dotyczących planów wieloletnich nie będą w ogóle konieczne a organy regulacyjne nie będą wykorzystywały wydawanych przez siebie opinii do odmowy zatwierdzenia taryf za wodę i ścieki. Tym bardziej, że regulacja tej kwestii w uzzwizoś jest bardzo oszczędna - zawiera się jedynie w proponowanej treści art. 21 ust. 4a. Wydaje się, że jest możliwe pewne wykorzystanie „luk” w tej materii, aby zwiększyć szansę zatwierdzenia taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Ta właśnie tematyka poruszona zostanie w trzeciej części artykułu dotyczącego zmian w wieloletnim planie rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych.

Aby omówienie słabości tego projektu miało sens – musi on przejść przez całą ścieżkę legislacyjną. Jak tylko ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw, trzecia część tego artykułu ukaże się na portalu „Prawo dla Samorządu”. Póki co, termin przedstawienia sprawozdania z prac komisji sejmowych zajmujących się tym projektem to 7 czerwca 2022 r.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj