Portal prowadzi ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.
Ziemski & Partners
Portal prowadzi ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.
Ziemski & Partners

Odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej za przekazanie po terminie sprawozdania z UCPG

11.03.2022
Uwaga: ten artykuł ma więcej niż 3 miesiące. Sprawdź aktualny stan prawny lub skontaktuj się z autorem.
Odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej za przekazanie po terminie sprawozdania z UCPG

Potrzeba wprowadzenia ogólnych regulacji w zakresie administracyjnych kar pieniężnych dotyczy zwłaszcza przedsiębiorców z zakresu małych i średnich przedsiębiorstw, którzy są szczególnie narażeni na automatyzm i nadmierny rygoryzm nakładania ww. kar. 

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2022 r. (sygn. II Sa/Gd 549/21) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał skargę w przedmiocie kary pieniężnej za przekazanie po terminie sprawozdania rocznego za odbieranie odpadów komunalnych, za zasadną, uchylając zaskarżoną decyzję SKO oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy.

Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Stan faktyczny:

W wyniku wszczęcia postępowania administracyjnego z urzędu, decyzją z marca 2021 r. Wójt Gminy nałożył na przedsiębiorcę, prowadzącego działalność związaną ze zbieraniem odpadów komunalnych, karę pieniężną w wysokości 16 400 zł za przekazanie po terminie rocznego sprawozdania podmiotu zbierającego odpady komunalne.

Ze stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorca – podmiot zbierający odpady komunalne, zobowiązany był do sporządzenia i przekazania sprawozdania w terminie do 31 sierpnia 2020 r. za rok 2019. Tymczasem przedsiębiorca złożył za pomocą Bazy Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce odpadami, roczne sprawozdanie podmiotu zbierającego odpady komunalne w dniu 12 lutego 2021 r., przekraczając ustalony ustawowo termin o 164 dni, co było dla Wójta Gminy podstawą do nałożenia na zobowiązanego przedmiotowej kary pieniężnej.

Od powyższej decyzji przedsiębiorca wniósł do Samorządowego Kolegium Odwoławczego odwołanie, w którym zarzucił m.in. niezastosowanie art. 189f ust. 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, umożliwiającego odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej, a także naruszenie zasady proporcjonalności, poprzez wymierzenie kary nieadekwatnej do wagi naruszenia.

Do postępowania przed sądem administracyjnym wstąpił Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw, podtrzymując stanowisko odwołującego.

Decyzją z dnia 12 lipca 2021 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uzasadniło swoją decyzję, wskazując, że w sprawie kar, o których mowa w art. 9xaa Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, organy pozbawione są możliwości miarkowania jej wysokości, z uwzględnieniem stopnia szkodliwości czynu, zakresu naruszenia oraz dotychczasowej działalności podmiotu.

W ocenie SKO naruszenie prawa przez osobę nieskładającą sprawozdania w terminie ma charakter nieusuwalny, ponieważ ustawodawca zakreślił sztywny termin przekazania dokumentu, a więc skarżący nie miał w obecnej sytuacji możliwości zaprzestania naruszenia prawa, które jest jedną z przesłanek odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej.

Zdaniem SKO w sprawie wyłączona jest również możliwość oceny, czy naruszenie prawa miało charakter znikomy. Regulacji art. 189f §1 Kodeksu postępowania administracyjnego nie da się zastosować do kar skonstruowanych w oparciu o ściśle określony mechanizm sankcji pieniężnych. W takim przypadku nie ma zakresu dyskrecjonalności, w ramach którego organ może ocenić stopień naruszenia prawa lub jego skutki w danej sprawie.

Na decyzję SKO skargę wniósł skarżący, zarzucając błędne przyjęcie, że do deliktu administracyjnego polegającego na naruszeniu obowiązku sprawozdawczego nie jest możliwe zastosowanie instytucji odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Skarżący zarzucił również niezebranie i nierozpatrzenie całego materiału dowodowego istotnego dla orzekania w sprawie, a także pominięcie przedłożonych przez stronę dowodów i okoliczności sprawy.

Skargę uzasadnił, odwołując się m.in. do wyroku Trybunału Konstytucyjnego (sygn. P 12/01), w którym Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, że obiektywna koncepcja odpowiedzialności administracyjnej nie jest odpowiedzialnością absolutną, co oznacza, że naruszający przepisy może zwolnić się od odpowiedzialności jeżeli wykaże, że uczynił wszystko, czego można było od niego rozsądnie wymagać, aby do naruszenia przepisów nie dopuścić.

Skarżący zaznaczył, że w sprawie nie doszło do celowego, uporczywego naruszania prawa, a jedynie do błędu przedsiębiorcy, który bez wezwania i zastosowania środków przymusu, zaprzestał naruszenia prawa, składając brakujące sprawozdanie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie.

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców uzupełnił skargę złożoną przez skarżącego, wnosząc o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji z powodu rażącego naruszenia prawa bądź o uchylenie zarówno zaskarżonej, jak i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

Zdaniem Rzecznika wprowadzenie działu IVa do Kodeksu postępowania administracyjnego uprawnia organy do stosowania reżimu ogólnoadministracyjnego w sytuacjach, gdy przepisy odrębne nie zawierają rozwiązań uregulowanych w kodeksie prawa administracyjnego. W związku z powyższym organy powinny rozważyć zastosowanie art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a. a w przypadku ustalenia, że waga naruszenia jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa odstąpić od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej.

W rezultacie rozpoznania skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał skargę za zasadną.

Zdaniem Sądu przyjęta przez organy administracji wykładnia mających zastosowanie w niniejszej sprawie przepisów jest nieprawidłowa, a w efekcie zaskarżona decyzja Kolegium oraz poprzedzająca decyzja Wójta Gminy naruszają prawo w stopniu uzasadniającym ich uchylenie.

Kwestia stosowania działu IVa Kodeksu postępowania administracyjnego do przedmiotowej kary pieniężnej nie jest rozstrzygana w orzecznictwie jednolicie. WSA opowiedział się po stronie tych rozstrzygnięć popierających możliwość zastosowania tych regulacji Kodeksu postępowania administracyjnego w przedstawionej sprawie.

Przepis art. 9xaa pkt 2 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach unormował wyłącznie wysokość kary za opóźnienie w złożeniu rocznego sprawozdania podmiotu zbierającego odpady komunalne, określając jej wymiar za każdy dzień opóźnienia oraz górną granicę. Natomiast kwestia odstąpienia od nałożenia tej kary nie została w tej ustawie w jakikolwiek sposób uregulowana.

Zdaniem Sądu charakter kary administracyjnej z art. 9xaa jako kary stałej, nie stoi na przeszkodzie zastosowania instytucji odstąpienia. Intencje ustawodawcy ujawnione w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej Kodeks postępowania administracyjnego z 2017 r., potwierdzają, że celem wprowadzenia ogólnych przepisów dotyczących kar administracyjnych było złagodzenie automatyzmu nakładania kar o uwzględnienie okoliczności danej sprawy, po to aby kary były sprawiedliwe oraz odpowiadające celom, dla których są stosowane.

Przepisy dotyczące kar pieniężnych należy wykładać, dążąc do rozszerzenia gwarancji procesowych praw obywatela oraz obowiązywania zasady zaufania do organów państwa.

W ocenie sądu wykluczenie przez organy obu instancji możliwości zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia kary administracyjnej, spowodowane błędną wykładnią przepisów, doprowadziło do naruszenia prawa, które miało wpływ na wynik sprawy.

Organy nie wypełniły swoich obowiązków i nie rozstrzygnęły o istocie sprawy w aspekcie wskazanych przez skarżącego okoliczności indywidualizujących jego sytuację, nie dokonały wszystkich czynności niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy oraz wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Uchybienia te skutkują stwierdzeniem, że rozstrzygnięcie o nałożeniu na skarżącego administracyjnej kary pieniężnej jest zdaniem sądu przedwczesne.

Wyrok jest nieprawomocny.

Portal tworzony przez prawników
ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.

Przejdź do strony >>