Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych – opublikowano projekt rozporządzenia

Dnia 18 lutego 2022 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych [dalej: rozporządzenie]. Dla zarządzających instalacjami MBP oznaczać to będzie konieczność dostosowania się do kolejnych zmian legislacyjnych.

Podstawa i uzasadnienie regulacji

Projektowane rozporządzenie stanowi realizację upoważnienia ustawowego, zawartego w art. 33 ust. 3 uo[1], zgodnie z którym minister właściwy do spraw klimatu może określić, w drodze rozporządzenia, wymagania dla określonych procesów przetwarzania lub dla instalacji do przetwarzania odpadów, z wyjątkiem składowania na składowiskach odpadów i termicznego przekształcania w spalarniach odpadów lub współspalarniach odpadów, oraz wymagania dla odpadów powstających w wyniku tych procesów, kierując się zapobieganiem zagrożeniom dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska, a także zapobieganiem nieprawidłowościom przy przetwarzaniu odpadów.

Przedmiotowa materia regulowana była uprzednio w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (Dz.U. 2012 poz. 1052), które utraciło moc obowiązującą z dniem 23 stycznia 2016 r., na podstawie art. 250 ust. 2 uo.

Potrzeba ponownego uregulowania tej kwestii, jak wskazuje się w uzasadnieniu projektu rozporządzenia, „wynika z nowego stanu prawnego w zakresie określenia w ustawie o odpadach nowej definicji instalacji komunalnej oraz odstąpienia od regionalizacji instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (…)”.

Pierwsze działania w tym zakresie podjęte zostały przy tym już w sierpniu 2020 r., jednakże przedstawiony wówczas projekt rozporządzenia został wycofany.

Jakie zmiany wprowadzi rozporządzenie?

Spośród zaproponowanych w projekcie rozwiązań prawnych, za najważniejsze uznać należy następujące kwestie.

Po pierwsze, doprecyzowano definicję procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, poprzez wskazanie miejsca jego prowadzenia, tj. określono, iż proces ten prowadzony jest w instalacji (rozumianej zgodnie z art. art. 3 pkt 6 lit. b poś[2]). Jednocześnie w projekcie stanowi przy tym się wprost, iż proces MBP nie może być prowadzony na kwaterze składowiska odpadów.

Po drugie, projektowane rozporządzenie wprowadza obowiązek rozładunku i przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych w obiekcie zamkniętym będącym budynkiem w rozumieniu art. 3 pkt 2 Prawa budowlanego[3], uniemożliwiającym oddziaływanie czynników atmosferycznych na te odpady, wyposażonym w szczelne podłoże zapobiegające przedostawaniu się odcieków do środowiska i w urządzenia wentylacyjne oraz ograniczające emisje zanieczyszczeń, w szczególności przedostawanie się pyłów do powietrza (w konsekwencji ograniczającym również uciążliwości zapachowe).

Projektowane rozporządzenie dokonuje ponadto dostosowania sposobu klasyfikowania procesów mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów do określonych w uo procesów odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Jak wskazuje się przy tym w uzasadnieniu projektu, ma to na celu „ujednolicenie klasyfikowania procesów, aby stworzyć  te same warunki dla podmiotów prowadzących instalacje i zagwarantować równość tych podmiotów wobec prawa”.

Wśród proponowanych zmian wskazać należy również na wprowadzenie obligatoryjnego obowiązku pomiaru parametru AT4 (aktywność oddychania w mg O3/g s.m.) dla stabilizatu przeznaczonego do składowania. Zdaniem projektodawców, jest to kluczowy element umożliwiający jednoznaczną ocenę ubytku zdolności masy organicznej odpadów do dalszego rozkładu w procesie tlenowym lub beztlenowym i podjęcie decyzji o dopuszczeniu stabilizatu do składowania.

Pozostałe przepisy

Poza wskazanymi rozwiązaniami, projekt zawiera ponadto przepisy dotyczące m.in.:

• doprecyzowania rodzajów odpadów klasyfikowanych jako odpady o kodzie ex 19 12 12, z podziałem na frakcję podsitową i nadsitową;
• możliwości wydzielenia frakcji podsitowej odpadów o wielkości do 20 mm o kodzie ex 19 12 12 w procesie mechanicznego przetwarzania odpadów oraz skierowania jej do składowania bezpośrednio na składowisku odpadów, o ile spełni kryteria dopuszczenia odpadów do składowania określone w odrębnych przepisach;
• możliwości powstania z odpadów poddanych mechanicznemu przetworzeniu, odpadów, które nie ulegają biologicznemu rozkładowi;
• obowiązku zastosowania procesów biologicznego przetwarzania frakcji podsitowej (0-80 mm) po procesie mechanicznym.

Konsekwencje dla zarządzających instalacjami MBP

Nie ulega wątpliwości, że zarządzający instalacjami MBP zmuszeni będą do poniesienia kosztów związanych z  koniecznością dostosowania się do wymagań określonych w rozporządzeniu, w tym w szczególności w zakresie budowy obiektu zamkniętego dla rozładunku i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Projektodawcy szacują, iż koszt wybudowania nowoczesnego obiektu o wymiarach ok. 4700 m2 wynieść może w przybliżeniu 4 mln zł. W przypadku natomiast instalacji posiadających obiekty uniemożliwiające oddziaływanie czynników atmosferycznych na odpady, lecz niewyposażonych w podłoże lub urządzenia wentylacyjne oraz do oczyszczania pyłów – wskazuje się, iż koszty poniesione zostaną odpowiednio do brakującego elementu.

Zarządzający instalacjami na mocy projektowanego rozporządzenia będą ponadto zobowiązani do wykonywania badań odpadów po procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, tj. stabilizatu przeznaczonego do składowania. W przedmiotowym zakresie koszty określa się na 200 do 500 zł netto za jedną próbkę w laboratorium akredytowanym. Zaznacza się przy tym jednakże, iż obowiązek ten nie dotyczy przypadków prowadzenia procesu biologicznego z wykorzystaniem procesu biologicznego suszenia odpadów celem wytworzenia odpadów palnych (paliwo alternatywne) oraz termicznego przekształcania stabilizatu, zatem w tym zakresie koszty nie zostaną poniesione.

Projekt rozporządzenia został skierowany do uzgodnień.

[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jedn. Dz.U. 2021 poz. 779), [dalej: uo].

[2] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz.U. 2021 poz. 1973), [dalej: poś].

[3] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. 2021 poz. 2351), [dalej: Prawo budowlane].