Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Od 24 grudnia 2021 r. ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych nakłada nowe obowiązki na zamawiających, w zakresie wykorzystywania pojazdów elektrycznych, napędzanych wodorem, gazem ziemnym lub paliwami alternatywnymi.

Polskie prawo w ostatnim czasie zmienia się dość dynamicznie w różnych obszarach. Pomimo, iż największe zainteresowanie wzbudza obecnie Polski Ład, nie można zapomnieć, iż istotnymi dla Prawa zamówień publicznych pozostają ostatnie zmiany ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych, t.j.: Dz.U. z 2021 r., poz. 100 ze zm. (zwana dalej ,,e.p.a.”).

W niniejszym wpisie skupimy się na przepisach art. 68-68b  e.p.a., z ograniczeniem do kwestii relewantnych dla Prawa zamówień publicznych (treści przepisów art. 68-68b e.p.a. nie przywoływano w całości, aby nie zniechęcać czytelnika do dalszej lektury, gdyż ich twórcy nie mieli lekkiego pióra – wskazać natomiast należy na ich obronę, iż proste opisanie tej regulacji jest bardzo trudne).

Przepis art. 68 e.p.a. konstytuuje wymogi względem naczelnych  lub centralnych organów administracji państwowej oraz jednostek samorządu terytorialnego w zakresie dysponowania pojazdami elektrycznymi we flocie pojazdów (10% od dnia 01 stycznia 2022 r.) - z wyłączeniem gmin i powiatów, których liczba mieszkańców nie przekracza 50.000 mieszkańców (z przyczyn praktycznych [dalej omówione art. 68a-68b e.p.a.], osoby obsługujące gminy i powiaty poniżej 50.000 mieszkańców, nie powinny po przeczytaniu tej informacji zaniechać dalszej lektury).

Istotnym jest, iż zgodnie z art. 68 ust. 3 e.p.a., jednostka samorządu terytorialnego obciążona została obowiązkiem, zgodnie z którym zlecenie lub powierzenie wykonywania zadań publicznych określonych w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym lub art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym albo art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa - z wyłączeniem publicznego transportu zbiorowego – może nastąpić wyłącznie na rzecz podmiotów, których łączny udział pojazdów elektrycznych lub pojazdów napędzanych gazem ziemnym używanych przy wykonywaniu tego zadania wynosi co najmniej 10%. Obowiązek ten nie dotyczy zlecania lub powierzania wykonania zadania publicznego, do którego nie stosuje się ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, t.j.: Dz.U z 2021 r., poz. 1129 oraz do wykonywania, zlecania lub powierzania zadań publicznych dotyczących letniego i zimowego utrzymania dróg polegającego na mechanicznej metodzie oczyszczania jezdni ulic, w szczególności zamiataniu i zmywaniu oraz zapobieganiu i zwalczaniu śliskości zimowej, w tym gołoledzi i usuwaniu śniegu.

Jednostka samorządu terytorialnego, przygotowując postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, musi zatem zabezpieczyć w dokumentacji przetargowej, aby wykonawca mający zrealizować zamówienie, spełniał wymogi ukonstytuowane w art.  68 ust. 3 e.p.a.

Przejść teraz należy do umówienia regulacji art. 68a-68b e.p.a., która obejmuje również gminy i powiaty, które nie posiadają 50.000 mieszkańców (treść przepisów nie jest ograniczona do jednostek samorządu terytorialnego). Przepisy te dotyczą wyłącznie następujących kategorii zamówień publicznych:

1. o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, udzielanych na podstawie umowy sprzedaży, leasingu, najmu lub dzierżawy z opcją zakupu pojazdu samochodowego udzielaną przez zamawiającego, jeżeli do udzielenia tych zamówień mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych;
2. których przedmiotem są usługi w zakresie drogowego publicznego transportu zbiorowego o wartości przekraczającej wartość progową określoną w art. 5 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz.Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 1, z późn. zm.114));
3. o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, jeżeli do udzielenia tych zamówień mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych, i których przedmiotem są usługi oznaczone następującymi kodami Wspólnego Słownika Zamówień (CPV), o których mowa w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 listopada 2002 r. w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) (Dz.Urz. UE L 340 z 16.12.2002, str. 1, z późn. zm.115)):
   • CPV 60112000-6, w zakresie publicznego transportu drogowego,
   • CPV 60130000-8, w zakresie specjalistycznego transportu drogowego osób,
   • CPV 60140000-1, nieregularny transport osób,
   • CPV 90511000-2, wywóz odpadów,
   • CPV 60160000-7, drogowy transport przesyłek pocztowych,
   • CPV 60161000-4, w zakresie transportu paczek,
   • CPV 64121100-1, dostarczanie poczty,
   • CPV 64121200-2, dostarczanie paczek.

Jedynie wobec ww. katalogu zamówień konieczne jest zapewnienie przez zamawiających, aby:

1. udział pojazdów kategorii:
   1.  M1 (pojazdy silnikowe mające nie więcej niż osiem miejsc siedzących poza miejscem siedzącym kierowcy i niemające miejsc dla pasażerów stojących, niezależnie od tego, czy liczba miejsc siedzących jest ograniczona do miejsca siedzącego kierowcy),
   2.  M2 (pojazdy silnikowe o masie maksymalnej nieprzekraczającej 5 ton, mające więcej niż osiem miejsc siedzących poza miejscem siedzącym kierowcy, niezależnie od tego, czy w tych pojazdach silnikowych mogą znajdować się miejsca dla pasażerów stojących),
   3. N1 (pojazdy silnikowe o masie maksymalnej nieprzekraczającej 3,5 tony),

- elektrycznych lub napędzanych wodorem, w całkowitej liczbie pojazdów tych kategorii objętych zamówieniami, o których mowa wyżej (pkt I-III) do dnia 31 grudnia 2030 r., wynosił co najmniej 22%, z tym że do dnia 31 grudnia 2025 r. do tego udziału, wlicza się pojazdy hybrydowe lub napędzane gazem ziemnym o maksymalnej emisji 50 g CO2/km i emisji zanieczyszczeń w rzeczywistych warunkach jazdy poniżej 80% dopuszczalnych wartości emisji;

2) udział pojazdów kategorii:

1. N2 (pojazdy silnikowe o masie maksymalnej przekraczającej 3,5 tony, ale nieprzekraczającej 12 ton),
2. N3 (pojazdy silnikowe o masie maksymalnej przekraczającej 12 ton),

- napędzanych paliwami alternatywnymi w całkowitej liczbie pojazdów tych kategorii objętych zamówieniami, o których mowa wyżej (pkt I-III wyżej) wynosił co najmniej:

• 7% - do dnia 31 grudnia 2025 r.,
• 9% - od dnia 1 stycznia 2026 r. do dnia 31 grudnia 2030 r.,

1. udział autobusów zaliczanych do kategorii M3 (pojazdy silnikowe o masie maksymalnej przekraczającej 5 ton, mające więcej niż osiem miejsc siedzących poza miejscem siedzącym kierowcy niezależnie od tego, czy w tych pojazdach silnikowych mogą znajdować się miejsca dla pasażerów stojących):
   1. klasy I (pojazd mogący przewozić więcej niż 22 pasażerów, nie licząc kierowcy, o konstrukcji obejmującej miejsca dla stojących pasażerów, umożliwiającej ich częste przemieszczanie się),
   2. klasy A (pojazd M2 lub M3 mogący przewozić nie więcej niż 22 pasażerów, nie licząc kierowcy, zaprojektowany do przewożenia stojących pasażerów i posiadający miejsca siedzące oraz umożliwiający przewożenie pasażerów stojących),

- wykorzystujących do napędu paliwa alternatywne, w całkowitej liczbie autobusów objętych zamówieniami, o których mowa wyżej (pkt I-III wyżej), z zastrzeżeniem że połowa tego udziału ma być osiągnięta przez autobusy zeroemisyjne, wynosił co najmniej:

• 32% - do dnia 31 grudnia 2025 r.,
• 46% - od dnia 1 stycznia 2026 r. do dnia 31 grudnia 2030 r.

Tak wyżej określone udziały pojazdów w całkowitej liczbie pojazdów, dotyczą łącznie wszystkich zamówień wymienionych wyżej (pkt I-III), udzielonych przez zamawiającego w okresach do dnia 31 grudnia 2025 r. oraz od dnia 1 stycznia 2026 r. do dnia 31 grudnia 2030 r.

Istotnym jest wskazanie, że:

• w odniesieniu do zamówień, o których mowa w pkt I wyżej, na potrzeby oceny zgodności z minimalnymi udziałami uwzględnia się liczbę pojazdów samochodowych nabytych, wziętych w leasing, wynajętych lub dzierżawionych z opcją zakupu na podstawie każdej umowy,
• w odniesieniu do zamówień, o których mowa w pkt II-III wyżej, na potrzeby oceny zgodności z minimalnymi udziałami uwzględnia się liczbę pojazdów samochodowych, które mają być wykorzystywane do świadczenia usług objętych każdą umową.

W tym miejscu wskazać należy, że zasady ustalania konkretnej liczby pojazdów dla ww. minimalnych udziałów określa art. 36a e.p.a. ,,Udział pojazdów, o którym mowa w art. 34-36, art. 68 i art. 68a, oblicza się, stosując zasadę, zgodnie z którą wielkość tego udziału poniżej 0,5 zaokrągla się w dół, a wielkość tego udziału 0,5 i powyżej zaokrągla się w górę.”.

Powyższe obowiązki (art. 68a-68b), wprowadzone zostały ustawą z dnia 02 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2021 r., poz. 2269 (zwana dalej ,,ustawą nowelizacyjną”), przy czym zgodnie z art. 17 ustawy nowelizującej, postanowienia art. 68a-68b stosuje się do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy (po 24 grudnia 2021 r.).

Jednocześnie w zakresie regulacji art. 68 e.p.a., należy wskazać, iż zgodnie z art. 76 e.p.a.:

,,1. Umowy zawarte przez naczelny i centralny organ administracji państwowej z podmiotem zapewniającym obsługę gospodarczą w zakresie transportu wygasają z dniem 31 grudnia 2021 r., jeżeli nie zapewniają wykorzystania pojazdów elektrycznych na poziomie określonym w art. 68 ust. 1.

2. Umowy zawarte przez jednostki samorządu terytorialnego na wykonywanie zadań publicznych, o których mowa w art. 35 ust. 2 pkt 1, z wyłączeniem publicznego transportu zbiorowego, wygasają z dniem 31 grudnia 2022 r., jeżeli nie zapewniają wykorzystania pojazdów elektrycznych lub pojazdów napędzanych gazem ziemnym na poziomie określonym w art. 68 ust. 3.”

W konsekwencji, zamawiający będący jednostkami samorządu terytorialnego, którzy przegapili przedmiotową regulację, mogą jeszcze sanować trwające postępowania lub zawarte umowy, w celu zabezpieczenia ich przed wygaśnięciem z mocy prawa z dniem 31 grudnia 2022 r.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj