Obowiązek sporządzenia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości wynika z art. 25 ust. 2 ugn. Plan sporządza się na okres 3 lat. Jego opracowanie jest obowiązkiem wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Opracowując plan na nowy okres, pamiętajmy, ze we wrześniu 2021 r. znowelizowano przepisy w zakresie jego wymaganej zawartości. Treść nowoprzyjmowanych planów powinna odpowiadać aktualnie obowiązującym przepisom, a praktyka pokazuje, że nie zawsze tak jest.

Dlaczego sporządzenie planu jest tak ważne?

Jak czytamy w Informacji o wynikach kontroli NIK pt. „Wykorzystanie nieruchomości gminnych na podstawie umów najmu, dzierżawy, użyczenia” „niesporządzenie planu nie tylko pozostaje w sprzeczności z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami, ale stwarza również sytuację, w której gospodarowanie zasobem nieruchomościami gminnymi odbywa się w sposób nieplanowy, zależny od przypadku” [1]. W istocie, trudno mówić o realizacji zasad prawidłowej gospodarki, jeśli gospodarowanie nieruchomościami odbywa się ad hoc. Tam, gdzie nie ma planu, jak zauważa NIK, najczęściej nie ma też po stronie gminy inicjatywy w zakresie wykorzystania nieruchomości – nieruchomości zbywane są i udostępniane, gdy z inicjatywą zawarcia umowy wychodzą zainteresowane podmioty, gmina nie prowadzi natomiast aktywnych działań ukierunkowanych na pozyskanie kontrahentów. Brak planów, to wciąż częsty problem, podobnie jak ich niekompletność.

Elementy planu wykorzystania GZN

Zgodnie z aktualnie obowiązującym art. 25 ust. 2a ugn, plan wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości zawiera w szczególności następujące elementy:

1. zestawienie nieruchomości zasobu na podstawie danych zawartych w ewidencji nieruchomości prowadzonej na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 1 oraz zestawienie nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste, w tym wskazanie:
   1. miejscowości położenia nieruchomości,
   2. powierzchni nieruchomości, z uwzględnieniem powierzchni użytkowej budynków lub samodzielnych lokali wykazanej w katastrze nieruchomości,
   3. sposobu zagospodarowania nieruchomości;
2. prognozę dotyczącą:
   1. udostępniania nieruchomości zasobu oraz nabywania nieruchomości do zasobu,
   2. poziomu wydatków związanych z udostępnianiem nieruchomości zasobu oraz nabywaniem nieruchomości do zasobu,
   3. wpływów osiąganych z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości, opłat z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności oraz opłat z tytułu trwałego zarządu nieruchomości,
   4. aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości oraz opłat z tytułu trwałego zarządu nieruchomości;
3. program zagospodarowania nieruchomości zasobu.

Sformułowanie „w szczególności” świadczy o tym, że mamy tu do czynienia z katalogiem otwartym. Jednocześnie pamiętać należy, że lista informacji wskazanych w art. 25 ust. 2a ugn, to minimum elementów, które plan musi zawierać.

Nie wystarczy przy tym samo dochowanie wymogów formalnych – istotna jest treść postanowień planu. Przykładowo, w ocenie NIK, program wykorzystania nieruchomości gminnych nie powinien sprowadzać się do wymienienia form udostępniania, zbycia i nabycia nieruchomości-  konieczne jest podanie w tej części planu szczegółowych rozwiązań w zakresie gospodarowania nieruchomościami. [2]

Uwaga na zmiany wprowadzone 9 września 2021

Od września 2021 r. nie wystarczy w planie wykorzystania GZN – jak dotąd – wskazać tylko „zestawienia powierzchni nieruchomości zasobu oraz nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste”. Art.. 25 ust. 2a ugn w aktualnie obowiązującym brzmieniu wymaga podania informacji bardziej szczegółowych: zestawienia nieruchomości ze wskazaniem miejscowości ich położenia, powierzchni (z uwzględnieniem powierzchni użytkowej  budynków lub samodzielnych lokali – o ile wykazana została w ewidencji gruntów i budynków) oraz wskazania sposobu zagospodarowania nieruchomości. Lektura planów podejmowanych na lata 2022- 2024 prowadzi do wniosku, że nie we wszystkich planach te elementy zostały uwzględnione- wiele z nich bazuje na nieaktualnym już przepisie.

Kto przyjmuje plan wykorzystania GZN?

Wertując dzienniki urzędowe województw, można niekiedy natknąć się na uchwały rad gmin w sprawie przyjęcia planu wykorzystania GZN. Czy jednak forma uchwały jest tu właściwa? Zgodnie przecież z art. 25 ust. 1 ugn, gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Ust. 2 powołanego przepisu precyzuje natomiast, że gospodarowanie zasobem, polega m.in. na sporządzaniu planów wykorzystania zasobu. Oceniając legalność uchwały w sprawie przyjęcia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości gminy Krypno w latach 2021-2023, Wojewoda Podlaski w rozstrzygnięciu nadzorczym nr NK-II.4131.87.2021.AKR, wyjaśnił, że dyspozycji normy zawartej w powyższym przepisie jednoznacznie wynika, że  kompetencje do sporządzenia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości ma organ wykonawczy gminy. Uchwałę rady gminy podjętą w tym przedmiocie organ wykonawczy uznał za pozbawioną podstaw prawnych, z czym należy się zgodzić.

[1] Informacja o wynikach kontroli „Wykorzystanie nieruchomości gminnych na podstawie umów najmu, dzierżawy i użyczenia”, LWA.430.005.2018, nr ewid. 164/2018/P/18/100/LWA.

[2] Informacja o wynikach kontroli „Wykorzystanie nieruchomości gminnych na podstawie umów najmu, dzierżawy i użyczenia”, LWA.430.005.2018, nr ewid. 164/2018/P/18/100/LWA.