Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

01.10.2021

Miejski plan adaptacji do zmian klimatu oraz „zielone” budżety obywatelskie - projekt nowych przepisów

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Opublikowano projekt ustawy mającej być reakcją na zmiany klimatyczne. Proponowana nowelizacja dotyczy zarówno budżetu obywatelskiego, jak i zakłada wprowadzenie nowego miejskiego dokumentu strategicznego oraz zmodyfikowanie rozwiązań dotyczących raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Wprowadzenie

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji zamieszczono  projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia klimatycznego wymiaru polityki miejskiej. Zgodnie z jego uzasadnieniem celem jest uchwalenia jest „wprowadzenie rozwiązań służących wzmocnieniu aspektów transformacji ekologicznej i klimatycznej miast”.

Przepisy zawarte w projekcie dzielą się na trzy części. Pierwsza z nich dotyczy zmian w regulacjach budżetu obywatelskiego. Druga wprowadza natomiast nowy dokument strategiczny – miejski plan adaptacji do zmian klimatu – oraz dostosowania do tej sytuacji obowiązujących przepisów. Trzecia obejmuje modyfikację uregulowań dotyczących oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. W artykule przedstawiono najważniejsze z nich.

Zmiany w budżetach obywatelskich

W obowiązującym stanie prawnym miasta na prawach powiatu, zgodnie z art. 5a ust. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1372)[1], mają obowiązek utworzyć budżet obywatelski, którego wysokość wynosi co najmniej 0,5% wydatków gminy zawartych w ostatnim przedłożonym sprawozdaniu z wykonania budżetu. Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami w tych miastach co najmniej 30% środków wydatkowanych w ramach budżetu obywatelskiego wyodrębniano by na projekty związane z ochroną miejskiego środowiska przyrodniczego, w szczególności na projekty, których realizacja ma prowadzić do poprawy stanu oraz zwiększania powierzchni terenów zieleni, o których mowa w art. 5 pkt 21 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098).

Ponadto rada miasta, określając zasady ustalania wyników budżetu obywatelskiego, miałaby obowiązek uwzględnienia nowej puli.

Zgodnie z projektowanym przepisem przejściowym rada miasta na prawach powiatu miałaby dostosować uchwały w sprawie wymagań, jakie powinien spełniać projekt budżetu obywatelskiego do nowego brzmienia art. 5 ust. 7 u.s.g. nie później niż do 30 czerwca 2023 r.

Miejski plan adaptacji do zmian klimatu

Nowelizacja w części dotyczącej ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2020 r. poz. 1219, ze zm.)[2] przewiduje wprowadzenie miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu, który miałby stać się jednym z aktów polityki ochrony środowiska. Byłby to dokument o charakterze strategicznym, obejmujący swoim zakresem teren danego miasta, którego celem byłoby zwiększenie odporności miasta na zmiany klimatu poprzez ograniczenie podatności miasta na zagrożenia związane ze zmianami klimatu, w tym poprawę zdolności przystosowywania się do zmian klimatu.

Miejski plan adaptacji do zmian klimatu (dalej także jako: miejski plan) miałby być sporządzany dla miasta o liczbie mieszkańców większej niż 20 tysięcy. Byłaby to kompetencja burmistrza lub prezydenta tego miasta i następowałoby to w celu realizacji polityki ochrony środowiska, w szczególności działań z zakresu adaptacji do zmian klimatu, przy uwzględnieniu celów zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w art. 14 ust. 1 P.o.ś. Burmistrz lub prezydent musiałby zapewniać możliwość udziału społeczeństwa, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2021 r. poz. 247 ze zm.)[3], w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu.

Minister właściwy do spraw klimatu określiłby, w drodze rozporządzenia, formę sporządzania i niezbędne części składowe miejskich planów, a także szczegółowy zakres zagadnień, które powinny zostać określone w tych planach, biorąc pod uwagę cel planów oraz konieczność zapewnienia poprawy warunków klimatyczno-środowiskowych polskich miast.

Miejski plan uchwalałaby rada miasta[4], po czym burmistrz lub prezydent co najmniej przez obwieszczenie oraz udostępnienie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej ogłaszałby o przyjęciu tej uchwały.

Z wykonania miejskiego planu burmistrz lub prezydent sporządzałby co 2 lata sprawozdanie z monitoringu wdrażania działań adaptacyjnych, a następnie udostępnia je w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej.

Ponadto nie rzadziej niż raz na 6 lat burmistrz lub prezydent, na podstawie wniosków z ewaluacji miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu, aktualizowałby miejski plan.

Równolegle z powyższymi zmianami doszłoby do modyfikacji przepisów o ochronie środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji. W miastach o liczbie mieszkańców większej niż 20 tysięcy, w sporządzaniu i aktualizacji strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, do ustaleń dotyczących ochrony środowiska, w tym adaptacji do zmian klimatu, uwzględniano by się wnioski i rekomendacje z miejskiego planu. Ustalenia i rekomendacje określone w tych strategiach, studiach i planach nie mogłyby być sprzeczne z celami wyznaczonymi w miejskim planie adaptacji o zmian klimatu, tym samym nie będą mogły wpływać negatywnie na wskaźniki realizacji celów określonych w miejskim planie.

Ponadto obecnie przepisy art. 72 ust. 1-3 P.o.ś. określają wymagania, które należy spełnić przy sporządzaniu studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Projekt przewiduje, że miałyby być one określane na podstawie opracowań ekofizjograficznych, stosownie do rodzaju sporządzanego dokumentu, cech poszczególnych elementów przyrodniczych i ich wzajemnych powiązań, a dla miast o liczbie mieszkańców większej niż 20 tysięcy także w oparciu o wnioski i rekomendacje z miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu.

Dostosowane zostałyby również przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2021 r. poz. 741 ze zm.)[5]. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględniano by w szczególności również wymagania dotyczące zmniejszenia podatności na zmiany klimatu, wynikające z rekomendacji i wniosków zawartych w miejskim planie adaptacji do zmian klimatu. Natomiast w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzględniano by uwarunkowania wynikające w szczególności z analizy ryzyka klimatycznego, zawartej w miejskim planie.

Przewidziano również przepisy przejściowe związane z relacjami między miejskim planem adaptacji a innymi ważnymi aktami. Strategie rozwoju gmin, studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin  oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowiązujące w dniu wejścia w życie ustawy zachowywałyby moc.

Natomiast wnioski i rekomendacje z uchwalonych miejskich planów adaptacji do zmian klimatu uwzględniano by w:

  1. projektach strategii rozwoju gmin, w odniesieniu do których prace nie są na późniejszym etapie niż przed przekazaniem do konsultacji, o których mowa w art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2021 r. poz. 1057),
  2. projektach studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, w odniesieniu do których prace nie są na późniejszym etapie niż tym, o którym mowa  w art. 11 pkt 1 u.p.z.p.,
  3. projektach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do których prace nie są na późniejszym etapie niż tym, o którym mowa w art. 17 pkt 1 u.p.z.p.

- w dniu uchwalenia miejskich planów adaptacji do zmian klimatu.

Jeden z przepisów przejściowych przewiduje, że miejskie plany adaptacji do zmian klimatu w rozumieniu projektowanego art. 18a ust. 1 P.o.ś,  uchwalone przed wejściem w życie niniejszej ustawy, miałyby być dostosowywane do projektowanych art. 18a ust. 2 – 8 w terminie do 24 miesięcy od dnia wejścia rozporządzenia Ministra właściwego do spraw klimatu, o których mowa w projektowanym art. 18a ust. 8 P.o.ś. Choć projektodawcy nie odwołują się do tego wprost, w przeszłości niektóre gminy opracowywały plany adaptacji do zmian klimatu na podstawie porozumień z ministrem[6].

Zmiany w zasadach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

Nowe rozwiązania przewidziano również w odniesieniu do uregulowań dokonywania oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko. Miejskie plan oraz sprawozdania z ich realizacji miałyby być udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej.

W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko określano by, analizowano by oraz oceniano by odtąd m.in. bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na klimat oraz wzajemne oddziaływania między elementami określonymi w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a – cb u.u.i.ś. (do którego dodane zostałyby litery cb)[7].

Zgodnie z nowymi rozwiązaniami raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko miałby zawierać m.in.:

  1. opis planowanego przedsięwzięcia uwzględniający odtąd także ocenione w oparciu o wiedzę naukową ryzyko wystąpienia poważnych awarii lub katastrof naturalnych i budowlanych, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii, w tym ryzyko związane ze zmianami klimatu, obejmujące analizę podatności (narażenia oraz odporności) przedsięwzięcia na zmiany klimatu,
  2. określenie przewidywanego oddziaływania analizowanych wariantów na środowisko, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej i katastrofy naturalnej i budowlanej, na klimat, w tym emisje gazów cieplarnianych i oddziaływania istotne z punktu widzenia adaptacji do zmian klimatu, podatności (narażenia i odporności) analizowanych wariantów na zmiany klimatu, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko, a w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej, także wpływu planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Zgodnie z przepisem przejściowym do spraw wszczętych na podstawie u.u.i.ś. i niezakończonych przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy, stosowano by przepisy dotychczasowe

Podsumowanie

Zaprezentowany projekt uchwały przewiduje uwzględnienie problematyki zmian klimatu na różnych polach funkcjonowania samorządu. Proponowane zmiany mogą wpłynąć zarówno na działalność organu samorządu terytorialnego, jak i na aktywność obywatelską oraz niektóre zamierzenia inwestycyjne.

Projektowana ustawa miałaby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 r., przy czym modyfikacja przepisów dotyczących budżetu obywatelskiego miałaby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.

 


[1] Dalej jako: u.s.g.

[2] Dalej jako: P.o.ś.

[3] Dalej jako: u.u.i.ś.

[4] Rady miast miałyby uchwalić miejskie plany w terminie do 24 miesięcy od dnia wejścia w życie wspomnianego rozporządzenia Ministra właściwego do spraw klimatu.

[5] Dalej jako: u.p.z.p.

[6] Np. Poznań  (https://bip.poznan.pl/bip/uchwaly/uchwala-nr-x-144-viii-2019-z-dnia-2019-04-16,78779/) czy Gdynia (https://bip.um.gdynia.pl/rok-2019-2,7985/viii-sesja-rady-miasta-gdyni,536389).

[7] Które w przypadku wejścia w życie projektowanej nowelizacji obejmowałyby:

a) środowisko oraz ludność, w tym zdrowie i warunki życia ludzi,

b) dobra materialne,

c) zabytki,

ca) krajobraz, w tym krajobraz kulturowy,

cb) klimat.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Autor artykułu

Adrian Misiejko

Doktor nauk prawnych, specjalizuje się w zakresie prawa samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem ustroju j.s.t. i publicznego transportu zbiorowego

Więcej z Przepisów §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj