x
Komisje senackie pozytywnie zaopiniowały szereg poprawek do kolejnej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Kolejna nowelizacja „ustawy czystościowej”
W dniu 8 lipca 2021 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach. Uchwalaniu tej kolejnej nowelizacji „ustawy czystościowej” towarzyszyły liczne emocje związane z brakiem wcześniejszego dialogu pomiędzy Ministerstwem Klimatu i Środowiska a przedstawicielami środowisk samorządowych. Rozmowy na temat zaproponowanych przez stronę rządową zmian rozpoczęły się de facto dopiero po skierowaniu projektu ustawy nowelizującej do Sejmu. Niestety przedstawicielom środowisk samorządowych nie udało się przekonać Ministerstwa i większości sejmowej do wszystkich przedstawianych propozycji, stąd część z nich ponownie przedstawiono w Senacie. Postulaty samorządowców spotkały się w większości z ogromnym zrozumieniem senatorów, którzy na etapie prac połączonych komisji (1) Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, (2) Komisji Środowiska oraz (3) Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu zgłosili szereg poprawek. Komisje ostatecznie rozpatrzyły poprawki na posiedzeniu w dniu 3 sierpnia 2021 roku. Niestety z niezrozumiałych powodów przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska bez podania jakichkolwiek argumentów negatywnie odnieśli się do zdecydowanej większości przedstawionych poprawek.
W niniejszym artykule zostaną przedstawione poprawki zgłoszone do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz jedna (związana wprost z gminnym systemem odpadowym) poprawka w ustawie o odpadach. Przedstawione zostaną także poprawki związane z przepisami przejściowymi. Poza zakresem niniejszego artykułu pozostaną natomiast pozostałe poprawki do ustawy o odpadach.
W ramach poprawek senackich zaproponowano zmiany dotyczące:
W trakcie prac komisji senackich – nawiązując do rozwiązań przyjętych przez Sejm w uchwalonej ustawie nowelizującej – zaproponowano dodatkową nowelizację ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim poprzez dodanie do listy zadań związku metropolitalnego „metropolitalnej gospodarki odpadami powstałymi z przetwarzania odpadów komunalnych”. Zmiana ta ma na celu wyraźne umocowanie związku metropolitalnego do podejmowania działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, co w dotychczasowym stanie prawnym budziło wątpliwości interpretacyjne, w tym ze strony organów nadzoru. Z przedmiotową zmianą związana jest także zmiana samego tytułu ustawy, co uznać należy za zmianę ściśle techniczną.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które samo proponowało w przedłożeniu rządowym wyraźne wprowadzenie do „ustawy czystościowej” związków metropolitalnych z nieznanych przyczyn negatywnie zaopiniowało przedmiotową poprawkę. Pomimo tego poprawka ta uzyskała większość członków komisji senackich.
W ustawie nowelizującej Sejm przyjął wprowadzenie do „ustawy czystościowej” przepisu zgodnie z którym w przypadku gdy właściciel nieruchomości w uzgodnieniu z gminą zapewni techniczne możliwości identyfikacji odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach w budynkach wielolokalowych, rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o ponoszeniu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przez właścicieli lokali w budynku wielolokalowym, w którym ustanowiono odrębną własność lokali, osób, którym służy tytuł prawny do lokalu w budynkach wielolokalowych, osób faktycznie zamieszkujących lub użytkujących te lokale lub osób faktycznie zamieszkujących lub użytkujących lokal należący do spółdzielni mieszkaniowej.
Senatorowie zaproponowali doprecyzowanie tego przepisu poprzez wyraźne wskazanie, że właściciel nieruchomości ma dokonać uzgodnienia z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta). Zmiana ta ma na celu dookreślenie właściwości organów gminy w przedmiotowym zakresie. Poprawka ta nie zmienia zaproponowanej przez Sejm konstrukcji nowych przepisów.
Pomimo ściśle technicznego charakteru poprawki została ona negatywnie zaopiniowana przez resort środowiska, co nie przeszkodziło w uzyskaniu większości komisji senackich dla niej.
Jednocześnie komisje senackie nie przychyliły się do postulatów organizacji zrzeszających spółdzielnie mieszkaniowe, które w licznych pismach adresowanych do Senatu apelowały, aby obowiązek zapewnienia technicznych możliwości identyfikacji odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach w budynkach wielolokalowych przypisać gminie, tak jak było to uregulowane w pierwotnej wersji ustawy nowelizującej skierowanej do Sejmu. Postulaty organizacji spółdzielczych nie zostały jednakże zgłoszone w toku posiedzenia komisji senackich jako poprawka do ustawy nowelizującej.
Senatorowie zaproponowali również doprecyzowanie przepisów dotyczących kompetencji orzeczniczych zarządów związków międzygminnych. Zgodnie z poprawką senacką „zarząd związku międzygminnego, o którym mowa w ust. 2a [tj. art. 3 ust. 2a UCPG], może upoważnić członków zarządu związku międzygminnego lub innych pracowników jednostki obsługującej zarząd związku międzygminnego do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu utrzymania czystości i porządku w gminach, w tym do spraw z zakresu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.”. Tym samym zaproponowana poprawka ma szerszych charakter niż analogiczny przepis uchwalony przez Sejm w ustawie nowelizującej, który dotyczył tylko spraw związanych z opłatą za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Poprawka ta ma zatem doprecyzować, że możliwość udzielania upoważnień dotyczy wszystkich spraw regulowanych „ustawą czystościową”, a nie tylko spraw opłatowych.
Także w tym zakresie, pomimo ewidentnie technicznego charakteru poprawki wpisującego się w zamysł pierwotnego projektu ustawy nowelizującej opracowanego przez stronę rządową, przedstawiciele Ministerstwa byli przeciwko poprawce. Poprawka uzyskała jednak wymaganą większość.
W ramach zgłoszonych poprawek senackich zaproponowano również, aby w przypadku właścicieli nieruchomości zabudowanych jednorodzinnymi budynkami mieszkalnymi korzystających ze zwolnienia kompostownikowego gmina mogła zadecydować nie tylko o nieodbieraniu bioodpadów stanowiących odpady komunalne z nieruchomości (co wynika z ustawy nowelizującej uchwalonej przez Sejm), ale także o nieprzyjmowaniu tych odpadów na PSZOK. Podkreślić należy, że rozwiązanie to ma charakter fakultatywny. To rada gminy będzie mogła zadecydować czy z takiej możliwości skorzystać czy nie. Tym samym to radni decydować będą o zakresie usług świadczonych na rzecz właścicieli korzystających ze zwolnienia kompostownikowego. Rozwiązanie to jest niezależne od uchwalonej przez Sejm możliwości limitacji odpadów stanowiących części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy.
Podobnie jak przy wcześniejszych poprawkach także w tym zakresie przedstawiciele Ministerstwa byli przeciwko poprawce co nie wpłynęło na pozytywny wynik głosowania w komisjach senackich.
Poprawki senackie dotyczyły także art. 3 ust. 4 „ustawy czystościowej”, któremu w ustawie nowelizującej uchwalonej przez Sejm nadano brzmienie: „Rada gminy lub zgromadzenie związku metropolitalnego może postanowić o zapewnieniu budowy, rozbudowy, modernizacji, utrzymaniu i eksploatacji własnej lub wspólnej z inną gminą lub gminami, lub wspólnej ze związkiem metropolitalnym instalacji do przetwarzania odpadów powstałych z przetworzenia odpadów komunalnych zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami i zasadą bliskości, jeżeli na lokalnym rynku brak jest takich instalacji lub istniejące instalacje mają niewystarczające moce przerobowe.”. Senatorowie zaproponowali wykreślenie końcowej części przepisu „jeżeli na lokalnym rynku brak jest takich instalacji lub istniejące instalacje mają niewystarczające moce przerobowe”. Poprawka ta ma istotne znaczenie bowiem eliminuje niezwykle nieprecyzyjne przesłanki podjęcia przedmiotowej uchwały przez radę gminy co może być zarzewiem konfliktu z organem nadzoru czy przed sądem administracyjnym. Zwiększenie pewności prawnej w tym zakresie może przyczynić się do zwiększenia inwestycji samorządowych w zakresie odpadowym.
Pomimo negatywnego stanowiska resortu poprawka uzyskała większość w komisjach senackich.
Senatorowie przychylili się do konsekwentnie podnoszonych przez organizacje samorządowe postulatów w zakresie uelastycznienia – w duchu dyrektyw odpadowych oraz pierwotnego projektu ustawy nowelizującej – przepisów umożliwiających wyjątkowe odstępstwo od podstawowego systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Nie ingerując w przesłanki zastosowania takiego odstępstwa senatorowie zaproponowali, aby minister właściwy do spraw klimatu mógł wydać zezwolenie na częściowe odstępstwo od selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów komunalnych po spełnieniu co najmniej jednej z czterech ustawowych przesłanek. Jednocześnie senatorowie opowiedzieli się za większą elastycznością przepisów poprzez wykreślenie z ustawy nowelizującej sposobu odstępstwa pozostawiając swobodę w tym zakresie wnioskującej gminie.
Mimo, że poprawki w tym zakresie nawiązywały do pierwotnego przedłożenia rządowego resort środowiska zaopiniował je negatywnie, co jednak nie wpłynęło na pozytywne stanowisko komisji senackich.
Poprawki senackie odniosły się także do katalogu obowiązków właściciela nieruchomości poprzez doprecyzowanie, że należy do nich wyposażenie nieruchomości w worki lub pojemniki, przeznaczone do zbierania wszystkich rodzajów odpadów komunalnych (sic!) w sposób selektywny zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz sposobem określonym w przepisach wydanych na podst. art. 4a ust. 1.
Poprawka ta nawiązuje wyraźnie do zaproponowanych przez rząd zmian związanych z obowiązkami właścicieli nieruchomości niezamieszkanych pozostających poza zorganizowanym przez gminę systemem odbioru odpadów komunalnych. Zgodnie z uchwaloną przez Sejm ustawą nowelizującą postanowienia umowy zawieranej przez właściciela nieruchomości niezamieszkanej na odbiór odpadów mają zapewniać odbiór wszystkich frakcji odpadów komunalnych (sic!) zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1.
Z nieznanych przyczyn także w tym zakresie Ministerstwo zajęło stanowisko negatywne. Pomimo tego większość członków komisji senackich pozytywnie odniosła się do tej poprawki.
W trakcie prac na ustawą nowelizującą jednym z najbardziej kontrowersyjnych zagadnień po raz kolejny okazały się nieruchomości niezamieszkane. Ostatecznie nie została przyjęta poprawka przywracająca model obejmowania nieruchomości niezamieszkanych zorganizowanym przez gminy systemem odbioru odpadów komunalnych obowiązująca do 2019 roku. Zamiast tego senatorowie postanowili doprecyzować zaproponowane przez Sejm rozwiązania stanowiące swoisty „kompromis” pomiędzy interesami przedsiębiorców prywatnych a środowisk samorządowych. Po pierwsze poprawki senackie zakładają, że z mechanizmu dobrowolności po stronie właścicieli nieruchomości niezamieszkanych wyłączono właścicieli nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe i innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. Poprawka ta nawiązuje zatem do obecnego stanu prawnego, w którym właściciele tego typu nieruchomości nie są objęci systemem dobrowolności.
Po drugie doprecyzowano przepisy ustawy nowelizującej w zakresie obowiązków informacyjnych gminy związanych z objęciem nieruchomości niezamieszkanych zorganizowanym przez gminę systemem odbioru odpadów komunalnych. Poprawka ta jako jedna z niewielu została pozytywnie zaopiniowana przez Ministerstwo.
Dookreślono także terminy, w których gmina ma obowiązek zawiadomić podmioty wpisane do rejestru działalności regulowanej o podjętej uchwale dotyczącej objęcia systemem odbiorowym właścicieli nieruchomości niezamieszkałych.
Niestety na etapie prac komisyjnych senatorowie nie uwzględnili postulatu środowisk samorządowych o skrócenie terminu na złożenie przez właściciela nowej nieruchomości niezamieszkałej oświadczenia o wyłączeniu się z gminnego systemu odbiorowego.
W trakcie prac komisyjnych złożono dwie grupy wykluczających się poprawek związanych z doprecyzowaniem metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi opartej na powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego. Zgodnie z pierwszą propozycją powierzchnia użytkowa ma być rozumiana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (poprawka poparta przez Ministerstwo). Druga propozycja odsyła w tym zakresie do szeroko rozumianego prawa budowlanego, nie zaś do konkretnej ustawy. Niestety większość w komisjach senackich opowiedziała się za pierwszą propozycją, co w przypadku uchwalenia przez Senat i nieodrzucenia poprawki przez Sejm może stać się kolejnym źródłem wątpliwości interpretacyjnych.
Senatorowie zgodnie z sugestiami legislatorów senackich, przy pozytywnej opinii Ministerstwa, zaproponowali, doprecyzowanie przepisu dotyczącego ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przez właścicieli nieruchomości niezamieszkanych. Przez zadeklarowaną liczbę pojemników lub worków na potrzeby ustalenia tej opłaty ma się rozumieć iloczyn liczby pojemników lub worków przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz liczby ich opróżnień lub odbiorów (sic!) wynikającej z częstotliwości odbioru odpadów komunalnych określonych na podstawie art. 6r ust. 3 i 3b albo harmonogramu odbioru odpadów komunalnych dla danej nieruchomości.
Ministerstwo odniosło się natomiast negatywnie do propozycji zwiększenia maksymalnych stawek opłat dla nieruchomości letniskowych – z 10% na 20% - oraz dla pozostałych nieruchomości niezamieszkanych – z 1,3% na 2,6% dla pojemnika 120 litrów. Pomimo tego komisje senackie pozytywnie odniosły się do tych poprawek. Co więcej senatorowie doprecyzowali, że stawki ustalane proporcjonalnie dla worków / pojemników o innej pojemności są stawkami maksymalnymi.
Pomimo negatywnego stanowiska Ministerstwa większość w komisjach senackich opowiedziała się za uchyleniem w ustawie nowelizującej dwóch niezwykle szkodliwych przepisów związanych z limitacją opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi związanej z metodą wodną oraz związanych z możliwością subsydiowania gminnego systemu odpadowego ze środków niepochodzących z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Tym samym senatorowie opowiedzieli się za dotychczasowymi rozwiązaniami w zakresie zasady samobilansowania się systemu odpadowego odstępując od formułowanych w Sejmie przez opozycję propozycji, aby subsydiowanie było możliwe w przypadku deficytu systemu odpadowego powstałego pomimo przyjęcia najwyższych dopuszczalnych stawek opłat.
Senatorowie zaproponowali również, aby w przypadku tzw. nieruchomości mieszanych można było stosować odmienne stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Zgodnie z uchwaloną przez Sejm ustawą nowelizującą wójt, burmistrz lub prezydent miasta w celu weryfikacji złożonych deklaracji może wykorzystać informacje i dane znajdujące się w jego posiadaniu oraz posiadaniu gminnych jednostek organizacyjnych, w tym przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Senatorowie zaproponowali doprecyzowanie tego przepisu poprzez nadanie mu następującego brzmienia: Wójt, burmistrz lub prezydent miasta w celu weryfikacji złożonych deklaracji może przetwarzać wszelkie niezbędne informacje, w tym dane osobowe znajdujące się w jego posiadaniu, posiadaniu gminnych jednostek organizacyjnych oraz przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, które to podmioty mają obowiązek je w tym celu udostępniać. Poprawka w tym zakresie – negatywnie zaopiniowana przez Ministerstwo – ma na celu zwiększenie możliwości gmin w zakresie weryfikacji składanych deklaracji oraz wykrywanie nieprawidłowości w tym zakresie. Jej przyjęcie ułatwi wykrywanie właścicieli nieruchomości zaniżających opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi co finalnie może przyczynić się do obniżenia kosztów systemu dla pozostałych właścicieli nieruchomości. Jednocześnie poprawki w tym zakresie ułatwią korzystanie z dostępnych na rynku aplikacji bazujących na danych ilościowych związanych z poszczególnymi nieruchomościami.
Komisje senackie przychyliły się także do propozycji związanych z przywróceniem przepisów dotyczących nadpłat w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie z poprawkami – negatywnie zaopiniowanymi przez resort - nie powstaje nadpłata z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiące, w których usługa odbierania odpadów komunalnych była świadczona. Powyższej regulacji ma się nie stosować do przypadków, o których mowa w art. 6m ust. 2 i 5, oraz wpłat przewyższających wysokość zobowiązania, o którym mowa w art. 6m ust. 1d.
Zgodnie z propozycjami komisji senackich w uchwale w sprawie szczegółowego zakresu usług świadczonych w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi rada gminy będzie mogła nie tylko wprowadzić ograniczenie ilości zużytych opon, odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych, stanowiących odpady komunalne, odpadów stanowiących części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, odbieranych lub przyjmowanych przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Dodatkowo zgodnie z propozycjami senackimi w uchwale tej będzie można dopuścić możliwość łącznego odbierania od właścicieli nieruchomości worków z różnymi frakcjami odpadów w sposób zapewniający niemieszanie się odebranych odpadów oraz możliwość zbierania określonych frakcji odpadów wyłącznie w pojemnikach zlokalizowanych na terenach przeznaczonych do użytku publicznego.
Powyższe rozwiązania zgodnie z przedłożeniem senackim będą mogły obowiązywać wszystkich lub niektórych właścicieli nieruchomości.
Także w tym zakresie Ministerstwo zajęło stanowisko negatywne, co nie wpłynęło na ostateczną decyzję komisji senackich.
Poprawki zgłoszone przez senatorów dotyczyły także przepisów karnych. Zaproponowano dodanie do „ustawy czystościowej” przepisu przewidującego sankcję wykroczeniową wobec wytwórców odpadów naruszających obowiązek selektywnego zbierania wytworzonych przez siebie odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1.
Pomimo tego, iż to Ministerstwo zaproponowało dodanie do „ustawy czystościowej” nowego rozdziału dotyczącego obowiązków wytwórców odpadów oraz pomimo faktu, iż początkowo to właśnie resort środowiska proponował wprowadzenie przepisu sankcyjnego, ostatecznie poprawka senacka została negatywnie zaopiniowana przez przedstawicieli Ministerstwa. Także w tym zakresie większość członków komisji senackich opowiedziała się za tą poprawką.
Wśród poprawek dotyczących zmian w ustawie o odpadach z punktu widzenia gminnego systemu odpadowego na szczególną uwagę zasługuje propozycja dotycząca zwolnienia w zakresie zwolnienia z obowiązku uzyskania odpowiednio zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów. Zgodnie z propozycją Sejmu wyrażoną w ustawie nowelizującej zwolnienie to ma dotyczyć punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych prowadzonych samodzielnie przez gminę lub wspólnie z inną gminą lub gminami lub przez związek metropolitalny bezpośrednio przez urząd obsługujący wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, gminną jednostkę budżetową lub gminny zakład budżetowy lub urząd obsługujący związek metropolitalny. Senatorowie zaproponowali, aby zwolnieniem tym objąć także PSZOKi prowadzone przez spółki z wyłącznym udziałem gminy lub gminę prowadzącą punkt na podstawie zamówienia z wolnej ręki udzielonego przez tą gminę lub gminy lub na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U z 2021 r. poz. 679).
Pomimo negatywnego stanowiska Ministerstwa komisje opowiedziały się za tą poprawką.
W zakresie poprawek senackich dotyczących przepisów przejściowych związanych z ustawą nowelizującą na szczególną uwagę zasługuje przepis dotyczący nieruchomości niezamieszkanych, który wzbudził znaczące emocje po uchwaleniu ustawy przez Sejm. Na skutek propozycji senackich przepis ten miałby otrzymać brzmienie: W przypadku, gdy rada gminy podjęła uchwałę na podstawie art. 6c ust. 2 „ustawy czystościowej” przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, właściciele nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, objęci systemem odbierania odpadów komunalnych zorganizowanym przez gminę pozostają objęci tym systemem do dnia, w którym zacznie obowiązywać następna umowa w sprawie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy.
Senatorowie zaproponowali również dłuższe okresy przejściowe – do 30 czerwca 2022 roku – dotyczące zmian w uchwałach dotyczących metod ustalania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi (metoda powierzchniowa, metoda wodna oraz nieruchomości niezamieszkane) oraz stawek opłat.
Podsumowanie
Poprawkami, nad którymi pracowały połączone komisje senackie zajmie się teraz cały Senat. Możliwe jest zarówno odrzucenie dotychczas zgłoszonych poprawek, jak i zgłoszenie nowych (co wymagać będzie dodatkowego stanowiska połączonych komisji senackich). Pewnym jest przy tym, że Senat zakończy prace nad poprawkami do ustawy nowelizującej na posiedzeniu trwającym do 6 sierpnia 2021 roku.
Uchwała Senatu trafi następnie do Sejmu, gdzie nad poprawkami pochylą się połączone komisje (1) Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz (2) Samorządu Terytorialnego oraz Polityki Regionalnej. Następnie nad poprawkami Senatu głosować będzie cały Sejm. Głosowanie w tym zakresie znajduje się w porządku obrad 36 posiedzenia Sejmu zaplanowanego na dzień 11 sierpnia 2021 roku.
Biorąc pod uwagę dotychczasowy przebieg prac nad nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie sposób przewidzieć jej ostatecznego kształtu i finalnych decyzji parlamentarzystów.
Autor artykułu
Partner Zarządzający, prawnik w ZIEMSKI&PARTNERS Kancelaria Prawna Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządu terytorialnego oraz prawa odpadowego
26.03.2024
13.03.2024
06.03.2024
