Gmina jako osoba prawna dysponuje dobrem osobistym w postaci dobrego imienia (renomy). Konsekwencją powyższego staje się  pytanie, w jaki sposób wartość definiować, interpretować oraz chronić.

Dobre imię osoby prawnej

Dobre imię osoby prawnej jest odpowiednikiem czci osoby fizycznej. Można je definiować jako opinię, którą na temat określonego podmiotu przejawiają osoby trzecie.

W orzecznictwie wskazuje się, że: „dobre imię osoby prawnej, to opinia, jaką dana osoba prawna ma w społeczeństwie ze względu na prowadzoną działalność w zakresie swych zadań; do naruszenia tego dobra osobistego dochodzi przez przypisanie danej osobie prawnej niewłaściwego działania, mogącego spowodować utratę do niej zaufania potrzebnego do prawidłowego jej funkcjonowania w zakresie swych zadań”[1].

Dobre imię a wizerunek

Dobre imię bywa określane mianem wizerunku. W przypadku dóbr osobistych osób prawnych zabieg ten może okazać się o tyle kłopotliwy, o ile zauważy się, że w nauce prawa funkcjonują dwa odrębne od siebie dobra osobiste, tj. renoma oraz wizerunek, przy czym przyjmuje się, że osoba prawna może być dysponentem jedynie tej pierwszej wartości.

Wizerunek powinien być bowiem definiowany jako określony zespół cech psychofizycznych charakteryzujących człowieka. Jako tak rozumiany może więc przynależeć wyłącznie osobie fizycznej.

W odniesieniu do osób prawnych powinno się więc w sposób ścisły używać sformułowań takich jak „dobre imię” czy „renoma”, unikając określania w/w wartości mianem wizerunku.

Dobre imię gminy

Dobre imię jest dla gminy prawdopodobnie kluczowym  dobrem osobistym. Wpływa na jej relacje ze społecznością samorządową, które powinny opierać się na fundamentach zaufania i wzajemnego szacunku. Wszelkie działania naruszające renomę gminy mogą w konsekwencji negatywnie wpływać na jej ogólnorozumianą działalność oraz wypełnianie zadań publicznych.

Do wkroczenia w sferę chronioną w zakresie dobrego imienia gminy dojdzie przede wszystkim w sytuacji przedstawiania krytycznych wypowiedzi na jej temat, przy czym co do zasady powinny one być niezgodne z prawdą. Nie można jednak wykluczyć sytuacji, w której to sposób wyrazu (np. użycie sformułowań uznawanych powszechnie za obraźliwe) przesądzi o naruszeniu renomy gminy.

Do naruszenia dobrego imienia gminy dojdzie także w sytuacji, w której działanie naruszyciela skoncentrowane będzie na piastunach jej organów czy pracownikach. 

Powyższe można zilustrować orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, w którym skład orzekający przyjął, że: „sposób działania organów gminy i jej służb ma znaczenie dla renomy i dobrego imienia samej gminy, jeżeli zatem burmistrzowi przypisuje się działanie niekorzystne dla gminy, to tym samym podważa się autorytet gminy i to gminę naraża się na utratę zaufania społeczności samorządowej”[2].

W tym miejscu przypomnieć należy, że o zakwalifikowaniu określonej sytuacji jako przypadku naruszenia dóbr osobistych gminy bądź związanych z nią osób fizycznych, zadecyduje przede wszystkim kontekst sytuacyjny.

Po wyjaśnieniu istoty dobra osobistego gminy w postaci jej dobrego imienia pojawiać mogą się wątpliwości, dotyczące tego w jaki sposób wartość ta powinna być należycie chroniona. Na te, oraz inne pytania odpowiedzi udzielimy już wkrótce w ramach kolejnych publikacji z cyklu.

[1] Wyrok SN z 16.11.2017 r., V CSK 81/17, LEX nr 2440468.

[2] Wyrok SA w Szczecinie z 8.11.2018 r., I ACa 505/18, LEX nr 2668074.