Gminie jako osobie prawnej o szczególnej specyfice nie przysługują ściśle takie same dobra osobiste jak pozostałym osobom prawnym. Konieczna staje się tym samym odpowiedź na pytanie, jakie wartości zostały zakwalifikowane do katalogu dóbr osobistych gmin, a szerzej – jednostek samorządu terytorialnego. 

Dobra osobiste osób prawnych

W toku poprzednich publikacji z cyklu wyjaśnialiśmy, że z katalogu dóbr osobistych osób prawnych wyłączyć należy dobra osobiste ściśle związane z człowiekiem tj. np. zdrowie czy życie. Jednocześnie przyjąć trzeba, że także osoby prawne posiadają dobra osobiste, które nie mogą stać się właściwością osób fizycznych.

Powyższe nie oznacza jednak, że katalog dóbr osobistych osób prawnych jest zamknięty. Wręcz przeciwnie – stanowi on zbiór otwarty, do którego doktryna i orzecznictwo, w miarę zmieniających się nastrojów społecznych, dopisuje kolejne nowo rozpoznane wartości.

W ten sposób za dobro osobiste osoby prawnej uznano m.in.:

1. dobre imię,
2. tajemnicę korespondencji,
3. nazwę,
4. nietykalność pomieszczeń,
5. symbol,
6. prywatność.

Po zweryfikowaniu wartości zawartych w powyższym wyliczeniu, już intuicyjnie widoczne jest, że nie każda z nich będzie mogła zostać uznana za dobro osobiste gminy, a szerzej – za dobro osobiste jednostek samorządu terytorialnego.

Wpływ statusu Gminy na katalog przynależnych jej dóbr osobistych

W ramach poprzedniego artykułu[1] z cyklu wykazane zostało, w czym przejawia się szczególny status gmin jako osób prawnych.

Celem przypomnienia wystarczy ograniczyć się do wskazania, że byt prawny gminy jako osoby prawnej jest bardzo ściśle związany z wykonywaniem władztwa administracyjnego, gdyż pomimo faktu, że nie sprawuje go ona samodzielnie, jest on nieodłącznym elementem jej konstrukcji prawnej kształtującej jej byt prawny.

Specyfika ta oddziałuje na katalog wartości, które mogą zostać zakwalifikowane jako dobra osobiste gminy. Przyjmuje się, że wymogi związane z jawnością życia publicznego – w tym m.in. zasady wynikające z regulacji ustawy o dostępie do informacji publicznej[2], uniemożliwiają zakwalifikowanie jako dóbr osobistych gmin m.in. prywatności czy tajemnicy korespondencji.

W konsekwencji doktryna i orzecznictwo, co do zasady zgodnie, do katalogu dóbr osobistych gminy włącza:

1. nazwę;
2. dobre imię;
3. herb i pozostałe symbole.

Wartości te cechują się jednakże określoną specyfiką. W sposób odmienny ochroną będzie bowiem objęta nazwa gminy oraz nazwa spółki prawa handlowego mającej osobowość prawną. W przypadku gminy co do zasady niemożliwe jest jej swobodne obranie, czy objęcie ochroną jedynie jej części. Problematyka ta zostanie szerzej omówiona w kolejnych publikacjach z cyklu.

W przypadku gmin, ochrona dóbr osobistych zyskuje także zwiększone znaczenie z punktu widzenia ich prawidłowej działalności oraz właściwych relacji z lokalną wspólnotą samorządową. Jest ona innymi słowy silniej uargumentowana aksjologicznie.

W ramach kolejnych publikacji z cyklu przybliżona zostanie specyfika każdego z w/w dóbr osobistych, aby w dalszej perspektywie przejść do scharakteryzowania możliwości skutecznego podejmowania przez gminy stosownych działań ochronnych.

[1] https://prawodlasamorzadu.pl/2021-07-07-szczegolny-status-gmin-jako-osob-prawnych-i-jego-wplyw-na-przynalezne-im-dobra-osobiste

[2] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2176).