Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Chociaż delict trwały (ciągły) nie został zdefiniowany w przepisach k.p.a., to jego konstrukcja jest obecna w przepisach działu IVa k.p.a. Z tego powodu wątpliwości budzi kwalifikacja zachowań bezprawnych jako deliktu ciągłego oraz następstwa takiej koncepcji.

Z naszych doświadczeń wynika, że liczne problemy rodzą się w sprawach, w których dochodzi do wielokrotnego naruszenia tej samej normy sankcjonowanej w krótkich odstępach czasu przez tego samego naruszyciela. Organy administracji publicznej mają, wówczas problem z prawidłowym zakwalifikowaniem takich zachowań bądź jako wielu deliktów, z tytułu których wymierzane są każdorazowo w odrębnych postępowaniach - sankcje pieniężne, bądź jako jeden delikt ciągły oceniany prawnie w jednym postępowaniu, z tytułu ustalenia którego ponoszona jest jedna administracyjna kara pieniężna. Wybór rozwiązania niesie za sobą wiele konsekwencji, chociażby spotyka się z rozstrzygnięciami odmownymi w zakresie możliwości zastosowania art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a., bowiem o braku znikomego charakteru naruszenia świadczyć ma w ocenie organów fakt, iż naruszenie prawa nie miało charakteru jednorazowej czynności, lecz było to działanie o charakterze ciągłym i trwałym.

Postawić należy na wstępie kilka istotnych założeń. Po pierwsze, odpowiedzialność administracyjna zasadniczo różni się od odpowiedzialności karnej, a zatem nie jest prawidłowym bezrefleksyjne transponowanie wszystkich instytucji znanych prawu karnemu do sankcji administracyjnych. Po drugie, przyjęcie koncepcji deliktu ciągłego powinno wynikać wprost z ustawy prawa materialnego, w obliczu braku definicji w regulacji ogólnej w dziale IVA k.p.a. Element deliktu trwałego (ciągłego) został uregulowany w art. 189d pkt 1 k.p.a. poprzez wskazanie determinanty warunkującej wymiar administracyjnej kary pieniężnej, jaką jest czas trwania naruszenia. Chodzi tu zatem o długość trwania stanu polegającego na niedopełnianiu obowiązku lub naruszaniu zakazu zagrożonego administracyjną karą pieniężną. Długi okres trwania naruszenia prawa stanowić będzie okoliczność obciążającą. Czas trwania naruszenia ma znaczenie w przypadku deliktów wieloczynowych, trwałych. Ponadto, w art. 189f k.p.a. drugą uregulowaną przesłanką odstąpienia od ukarania jest ustalenie, że strona zaprzestała naruszania prawa. Może ona znaleźć zastosowanie wyłącznie do tzw. deliktów wieloczynowych, deliktów trwałych oraz deliktów popełnianych z zaniechania. 

Po trzecie, przyjęcie koncepcji deliktu ciągłego na gruncie prawa administracyjnego, powinno wiązać się z jednej strony z potrzebą ułatwienia organom ustalenia deliktu, na który składa się wiele zachowań, co do których mogą istnieć problemy z ustaleniem ich dokładnych okoliczności, a z drugiej strony ukarany powinien liczyć się z wymierzeniem jednej sankcji stosunkowo jednak podwyższonej co do wysokości wobec sankcji za delikt stanowiący pojedyncze zachowanie bezprawne, tak aby nie zostały zniweczone funkcje administracyjnej kary pieniężnej, jakimi są prewencja indywidualna i generalna oraz kompensacja. Nie sposób pominąć, że wymierzenie jednej kary za delikt ciągły może okazać się korzystniejsze dla naruszyciela, aniżeli prowadzenie kilku odrębnych postępowań, które zakończą się nałożeniem odrębnie, za każde zachowanie, administracyjnej kary pieniężnej. Ich suma może znacząco przekroczyć wysokość sankcji nałożonej w przypadku koncepcji deliktu ciągłego. Zatem ustawodawca, tak powinien ukształtować wymiar sankcji za delikt ciągły, aby tego rodzaju bezprawne zachowanie nie stało się bardziej opłacalne, aniżeli wykonanie obowiązków prawnych zawartych w normie sankcjonowanej. Po czwarte, przyjęcie koncepcji deliktu ciągłego wiąże się także z innymi konsekwencjami natury prawno-materialnej, takimi chociażby jak: przyjęcie daty, od której liczymy bieg terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej.

Problematyka deliktu ciągłego wymaga niewątpliwie rozważenia. W pierwszej kolejności należałoby przybliżyć istotę deliktu administracyjnego wieloczynnowego i deliktu ciągłego. Delikt administracyjny jest naruszeniem prawa administracyjnego, zagrożonym karą administracyjną określoną w ustawie. Naruszenie to sprowadza się do złamania określonego zakazu lub nakazu administracyjnego działaniem albo zaniechaniem. Zachowanie podmiotu odpowiedzialnego administracyjnie sprowadza się do czynu, który nie jest czynem karno-prawnym, lecz administracyjno-prawnym. Delikt wieloczynowy polega na tym, że odnosi się do podejmowania większej ilości powtarzających się działań bezprawnych o charakterze jednorodnym lub różnorodnym. Przykładem deliktu ciągłego jest art. 94a pr. farm[1] wskazujący na czynność sprawczą w postaci prowadzenia reklamy apteki, punktu aptecznego, placówki obrotu pozaaptecznego oraz ich działalności, jak i art. 29a ust. 2 ustawy o drogach publicznych stanowiący delikt polegający na użytkowaniu zjazdu po terminie określonym w zezwoleniu zarządcy drogi. Delikt ciągły charakteryzuje się utrzymaniem stanu naruszenia prawa, a zatem czynności sprawczej w czasie, pozostaje w opozycji do deliktów jednoczynowych.

Przy delikcie trwałym i wieloczynowym momentem naruszenia prawa jest ostatni moment działania sprawcy, zatem bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od momentu ustania stanu niezgodnego z prawem bądź podjęcia ostatniego z czynów.

Podsumowując, trudno stosować analogię w sprawie administracyjnych deliktów z prawem karnym, bowiem elementami czynu ciągłego z art. 12 k.k. jest podjęcie dwóch lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Tymczasem, w przypadku deliktów administracyjnych są one niezależne od zamiaru naruszyciela. Wydaje się zatem, że możliwe jest stosowanie konstrukcji deliktu trwałego (ciągłego), wówczas gdy podejmowana jest większa ilości powtarzających się działań bezprawnych o charakterze jednorodnym, jednak postulować należy do ustawodawcy o uregulowanie obligatoryjnego podwyższenia wymiaru kary za tego rodzaju delikt administracyjny, tak aby wszystkie podmioty ukarane były równo traktowane.

 

---

[1] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2020, poz. 944).

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj