Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Zdaniem WSA w Rzeszowie, debata nad raportem ma charakter wymogu proceduralnego, zatem radni nie mają obowiązku zabrania w niej głosu. Podejmując jednak uchwałę o nieudzieleniu wotum, rada miejska winna ją właściwie uzasadnić, tak aby możliwe było ustalenie motywów rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 20 stycznia 2021 r. (sygn. akt: II SA/Rz 1064/20), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie [dalej: WSA] uwzględnił skargę na uchwałę rady miejskiej w sprawie nieudzielenia burmistrzowi wotum zaufania, stwierdzając nieważność przedmiotowej uchwały w całości.

Orzeczenie zapadło w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.

Po przeprowadzeniu procedury rozpatrzenia raportu o stanie gminy, rada miejska, działając na podstawie art. 28aa ust. 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 nr 16 poz. 95 z późn. zm .) [dalej: u.s.g.], na skutek nieuzyskania wymaganej bezwzględnej większości głosów nie podjęła uchwały o udzieleniu burmistrzowi wotum zaufania. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu, jest to natomiast równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wotum – bez wymogu przeprowadzenia odrębnego głosowania. Do powziętej w powyższy sposób uchwały nie zostało sporządzone uzasadnienie.

Skargę na uchwałę rady miejskiej, wniosła w trybie art. 101 ust. 1 u.s.g. osoba pełniąca funkcję burmistrza w gminie, w której podjęto zaskarżoną uchwałę[1]. Zdaniem Skarżącego, podjęcie rzeczonej uchwały stanowiło konsekwencję wykorzystania przez radnych instytucji wotum zaufania wyłącznie jako instrumentu stricte politycznego i nie miało związku z przedstawionym raportem o stanie gminy, na co w opinii Skarżącego wskazywał m.in. przebieg debaty nad raportem, w której udział wzięło jedynie trzech radnych.

Skarżący wskazał ponadto, że zaskarżona uchwała nie zawierała uzasadnienia. Powyższy fakt, w połączeniu z brakiem merytorycznej debaty, uniemożliwiał zdaniem Skarżącego poznanie przesłanek, jakimi kierowali się radni w swojej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny Rzeszowie orzekł, iż w niniejszej sprawie skarga jest zasadna.

W pierwszej kolejności Sąd podkreślił, że z treści art. 18 ust. 2 pkt 4a u.s.g., wynika „obowiązek powiązania uchwały w sprawie wotum z rozpatrzeniem raportu. Innymi słowy uchwała w sprawie wotum zaufania dla wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta ma odzwierciedlać ocenę przedstawionego przez ten organ raportu o stanie gminy”. WSA jednoznacznie wykluczył tym samym możliwość instrumentalnego wykorzystania instytucji wotum zaufania, w tym do celów wyłącznie politycznych[2].

WSA w Rzeszowie nie uznał jednak przy tym słuszności zarzutów Skarżącego dotyczących braku odpowiedniej debaty nad raportem. Jak wskazał Sąd, obowiązek przeprowadzenia debaty nad raportem nie jest równoznaczny z koniecznością zabrania głosu przez wszystkich, bądź określoną część – większość – radnych. Zdaniem WSA, „Przeprowadzenie debaty nad raportem o stanie gminy ma charakter wymogu proceduralnego, który nie musi zostać skonsumowany przez zabranie głosu przez radnych. Istotne jest to, czy z protokołu sesji rady wynika, że przewodniczący otworzył dyskusję nad raportem”. Sąd stwierdził jednocześnie, że „Udział wyłącznie bierny (brak głosu w dyskusji) nie jest sankcjonowany prawnie. Brak aktywnego udziału radnego w dyskusjach na forum może wywołać jedynie odpowiedzialność polityczną radnego, znajdującą odzwierciedlenie w decyzjach wyborców (…)”.

Zdaniem Sądu, istotne naruszenie prawa w niniejszej sprawie polega natomiast na niesporządzeniu uzasadnienia do uchwały o nieudzieleniu wotum zaufania.

Nawiązując do rozważań poczynionych na wstępie, WSA uznał, że „uchwała o udzieleniu wotum zaufania, jak i uchwała o nieudzieleniu wotum zaufania musi zostać podjęta, jako efekt rozpatrzenia raportu”, natomiast „Aby można było ten wymóg zweryfikować uchwała w tym przedmiocie musi zawierać uzasadnienie”.

Sąd wskazał przy tym, że „Akceptacja możliwości nieuzasadniania uchwał (…) pociągałaby za sobą dopuszczalność wykorzystywania tego instrumentu do celów politycznych”. Jak wywodził dalej WSA, „Brak uzasadnienia (…) uniemożliwia weryfikację prawidłowości realizacji kompetencji uchwałodawczej przez radę i w istocie nie pozwala zidentyfikować motywów, jakimi kierowała się rada.”, przy czym „W demokratycznym państwie prawnym nie może być akceptowana samowolna, arbitralna decyzja organów publicznych (…)”.

Jednoznacznie Sąd stwierdził przy tym, że „substytutem uzasadnienia uchwały nie może być protokół z posiedzenia rady – dyskusji nad raportem – ani zapis audio z tego posiedzenia”.

Orzeczenie nie jest prawomocne.

Powyższy wyrok WSA w Rzeszowie może budzić wątpliwości. Z całą pewnością nie sposób zgodzić się z twierdzeniem Sądu dot. obowiązku sporządzenia uzasadnienia do uchwały o nieudzieleniu organowi wykonawczemu wotum zaufania. Podkreślić należy, iż przedmiotowa uchwała jest uchwałą o charakterze negatywnym, tj. podejmowana jest na skutek niepodjęcia uchwały w przedmiocie udzielenia wotum zaufania[3]. Pod głosowanie poddaje się natomiast wyłącznie uchwałę o charakterze pozytywnym – o udzieleniu wotum. Przy tym, ewentualny obowiązek uzasadnienia dotyczyć może projektu uchwały, a nie uchwały podjętej. Żaden przepis nie przewiduje w tym zakresie obowiązku sporządzenia takiego uzasadnienia. W konsekwencji, w ocenie Autorów niniejszego artykułu, ocena legalności uchwały o nieudzieleniu wotum winna odbywać się przez pryzmat całości materiałów sesyjnych, w tym w oparciu o przebieg posiedzeń komisji i rady oraz przebieg debaty nad raportem. W nawiązaniu do powyższego negatywnie należy ocenić zatem również pogląd Sądu dopuszczający możliwość biernego udziału radnych w rzeczonej debacie w przypadku późniejszego podjęcia przez nich decyzji o nieudzieleniu wotum zaufania.

 

---

[1] W niniejszej sprawie Sąd uznał, że osoba pełniąca funkcję burmistrza w gminie, w której podjęto sporną uchwałę, posiada interes prawny i tym samym legitymację do jej zaskarżenia w trybie art. 101 ust. 1 u.s.g. Podobnie zob. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 października 2019 r., sygn. akt: III SA/Wr 302/19; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 5 listopada 2020 r., sygn. akt: III SA/Wr 283/20.

[2] Podobnie zob. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 14 listopada 2019 r., sygn. akt: II SA/Ol 785/19; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 października 2019 r., sygn. akt: III SA/Wr 302/19; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 9 marca 2021 r., sygn. akt: II SA/Bk 855/20.

[3] patrz: art. 28aa ust. 9 in fine.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj