W kolejnym wyroku wojewódzki sąd administracyjny uznaje konieczność uzasadnienia uchwały w sprawie odmowy udzielenia burmistrzowi wotum zaufania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku nieprawomocnym wyrokiem z dnia 9 marca 2021 roku (sygn. II SA/Bk 855/20) stwierdził nieważność uchwały rady gminy w sprawie nieudzielenia burmistrzowi wotum zaufania.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Burmistrz nie zgadza się z uchwałą

Rada gminy w sierpniu 2020 roku podjęła uchwałę w sprawie nieudzielenia burmistrzowi wotum zaufania za 2019 rok.  Uchwała nie zawierała uzasadnienia.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku wniosła w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym osoba pełniąca funkcję burmistrza. Skarżący zarzucił radzie gminy faktyczne odstąpienie od przeprowadzenia debaty w części dotyczącej wypowiedzi radnych oraz brak uzasadnienia podjętej uchwały. W uzasadnieniu skargi wskazano, że radni w trakcie debaty nie podnosili zastrzeżeń co do kwestii, które w ocenie skarżącego powinny stanowić meritum dyskusji. Tym samym, błędnie przeprowadzona debata, zdaniem skarżącego, doprowadziła do podjęcia wadliwej uchwały. Zdaniem skarżącego „wszelkie oderwanie głosowania nad wotum zaufania od treści raportu prowadzi do wniosku, że niezależnie od działań organu wykonawczego i ich oceny dopuszczalne byłoby nieudzielenie osobie pełniącej tę funkcję wotum zaufania i tym samym stworzenie możliwości weryfikacji jej mandatu wyborczego w oparciu o zupełnie arbitralnie przyjęte przesłanki, którymi mogłyby być czysto personalne lub polityczne strategie”.

W odpowiedzi na skargę przewodniczący rady gminy wniósł o jej oddalenie, wskazując, że „uzasadnienie odpowiedzi na skargę stanowi jednocześnie uzasadnienie zaskarżonej uchwały”.

Ocena Sądu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku nieprawomocnym wyrokiem z dnia 9 marca 2021 roku (sygn. II SA/Bk 855/20) w całości uwzględnił wniesioną skargę.

Zdaniem Sądu „Skarga podlegała uwzględnieniu albowiem zaskarżona uchwała nie zawiera uzasadnienia, bez którego sąd administracyjny nie może przeprowadzić w sposób właściwy kontroli jej legalności, gdyż byłaby ona równoznaczna z przerzuceniem na sąd administracyjny rozpatrzenia raportu z działalności Burmistrza. W. w roku 2019, którego rozpatrzenie podlega z mocy ustawy wyłącznej kognicji rady gminy. Brak uzasadnienia uchwały rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wotum zaufania organowi wykonawczemu gminy stanowi istotne naruszenie prawa a za taką kwalifikacją naruszenia przemawiają następujące argumenty”.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia WSA w Białymstoku uznał, że przepisy dotyczące raportu o stanie gminy oraz przepisy określające procedurę podejmowania uchwały w sprawie udzielenia burmistrzowi wotum zaufania „wzajemnie się uzupełniają, a ich treść wskazuje na ścisły związek pomiędzy raportem o stanie gminy a podjęciem uchwały o wotum zaufania”.

Zdaniem Sądu „wyłączna kompetencja rady gminy przewidziana art. 18 ust. 2 pkt 4 w związku z art. 28aa ustawy o samorządzie gminnym do rozpatrzenia raportu o stanie gminy i podjęcia uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wotum zaufania z tytułu rozpatrzenia raportu, nie może być realizowana w warunkach dowolności, gdyż wymaga dochowania przewidzianych prawem procedur oraz przeprowadzenia rzeczowej debaty nad raportem o stanie gminy, którego zawartość powinna obejmować wszechstronne podsumowanie działalności organu wykonawczego gminy w poprzednim roku. [podkr. Autorzy]”.

Jednocześnie zdaniem Sądu „uzasadnienia uchwały nie może zastąpić uzasadnienie odpowiedzi na skargę ani przebieg debaty nad raportem o stanie gminy utrwalony za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk (dostępny na stronie internetowej gminy). Nie znając stanowiska rady gminy co do rzetelności raportu, ani co do spełnienia przez raport szczegółowych wymogów, o ile rada danej gminy takie wymogi określiła (sąd nie dysponuje wiedzą w tym zakresie), kontrola sądowa legalności uchwały nie jest możliwa.”.

Podsumowanie

Powyższy wyrok zasługuje jedynie na częściową aprobatę. Należy podzielić stanowisko Sądu, że decyzja rady o odmowie udzielenia burmistrzowi wotum zaufania nie może mieć charakteru dowolnego i że musi wynikać z określonych przesłanek pozostających w ścisłym związku z przedstawionym raportem. Uchwała ta ma być wynikiem przeprowadzonej oceny nad działalnością burmistrza, a nie elementem bieżącej gry politycznej w gminie.

Nie można jednak zaaprobować stanowiska sądu nakazującego sporządzenie uzasadnienia przedmiotowej uchwały. Obowiązek taki nie wynika z przepisów. Tym bardziej przepisy nie określają kto takie uzasadnienie miałby sporządzić i co miałoby się w nim znaleźć. Przepisy nie określają także sposobu postępowania, gdy poszczególni radni z różnych przyczyn nie udzielają burmistrzowi wotum zaufania.

Krytycznie należy się także odnieść do braku refleksji ze strony sądu w zakresie podjęcia przez radę gminy uchwały o odmowie udzielenia burmistrzowi wotum zaufania. Konstrukcja przepisów ustawy o samorządzie gminnym prowadzi do wniosku, że przedmiotem głosowania przez radę jest uchwała w przedmiocie udzielenia wotum zaufania, zaś uchwała negatywna (o odmowie udzielenia wotum) zostaje podjęta w sposób dorozumiany na skutek nieuzyskania przez uchwałę pozytywną określonej ustawowo większości głosów.