Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

30.10.2020

Kulturze ze sportem nie po drodze, czyli o problemie wielobranżowości w jst

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Jednostki samorządu terytorialnego nie mają pełnej swobody w określaniu zakresu zadań cedowanych na własne struktury organizacyjne. Reorganizacja dotychczasowego sposobu realizacji zadań wymaga uwzględnienia szeregu przepisów wyznaczających granice samorządowego władztwa organizacyjnego.

Ww. problematyki dotyczy niedawno opublikowany wyrok WSA w Olsztynie z dnia 20 sierpnia 2020 r. (sygn. II SA/Ol 426/20), w którym Sąd uznał, że samorządowa instytucja kultury nie może realizować zadań z zakresu sportu i rekreacji.

Przedmiotowe orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Rada Gminy B. podjęła uchwałę w sprawie zmiany nazwy gminnej instytucji kultury pn. "Gminny Ośrodek Kultury w T." na "Centrum Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji Gminy B." i nadania jej nowego statutu. Mocą przedmiotowego aktu wyposażono przekształcaną jednostkę - dotychczas realizującą wyłącznie zadania z zakresu upowszechniania kultury - w dodatkowe zadania z zakresu sportu i rekreacji.

Skargę na tę uchwałę wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie Wojewoda domagając się stwierdzenia jej nieważności w części obejmującej przekazanie instytucji kultury gminnych zadań niebędących działalnością kulturalną. W uzasadnieniu skargi podniósł, że połączenie do wspólnej realizacji różnych kategorii zadań dokonane przez Radę Gminy B. narusza obowiązujące przepisy, bowiem finansowanie instytucji kultury - jako odrębnych od gminy podmiotów prawa - odbywa się na innych zasadach niż finansowanie zadań z zakresu sportu.

Rozpoznając rzeczoną skargę WSA w Olsztynie przychylił się do stanowiska Wojewody.

W uzasadnieniu wyroku wskazał, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej[i] jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną, tworząc samorządowe instytucje kultury (art. 2 ustawy stanowi, że formami organizacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury), dla których prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym. Prowadzenie działalności kulturalnej jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego o charakterze obowiązkowym (art. 9 ust. 2). Art. 13 ustawy stanowi, że instytucje kultury działają na podstawie aktu o ich utworzeniu oraz statutu nadanego przez organizatora. Samorządowe instytucje kultury mają osobowość prawną, są odrębnym od gminy podmiotem prawa, dysponują majątkiem, środkami trwałymi, samodzielnie gospodarują w ramach posiadanych środków, a organizator nie odpowiada za ich zobowiązania.

Następnie, Sąd podkreślił, że odmiennie przepisy określają zasady organizacji i finansowania przez samorządy zadań z zakresu sportu. Wskazał, że w myśl art. 14 pkt 7 i art. 219 ustawy o finansach publicznych[ii] zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywanie terenów rekreacyjnych mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe. Zakłady takie są jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, działającymi na podstawie statutu, określającego w szczególności nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Natomiast art. 27 ustawy o sporcie[iii] stanowi, że tworzenie warunków, w tym organizacyjnych, sprzyjających rozwojowi sportu stanowi zadanie własne jednostek samorządu terytorialnego. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może określić, w drodze uchwały, warunki i tryb finansowania zadania własnego, wskazując w uchwale cel publiczny z zakresu sportu, który jednostka ta zamierza osiągnąć (może także wspierać kulturę fizyczną na podstawie przepisów odrębnych).

Na podstawie przytoczonych regulacji Sąd uznał, że realizowanie w ramach jednego podmiotu samorządowego wspólnie zadań z zakresu kultury i sportu jest niedopuszczalne, gdyż przepisy przewidują dla nich odmienne formy prawne i odmienne zasady finansowania.

Mając na względzie powyższe, Sąd uwzględnił skargę Wojewody i stwierdził nieważność uchwały w zaskarżonym zakresie.

Problem stanowiący kanwę omówionego orzeczenia tj. ograniczeń w tworzeniu wielobranżowych jednostek organizacyjnych przez jednostki samorządu terytorialnego często jest spotykany w praktyce. Pomimo bowiem, że z ekonomicznego lub z zarządczego punktu widzenia uzasadnionym wydaje się skonsolidowanie określonych typów, pokrewnej działalności i powierzenie ich wykonywania jednej jednostce organizacyjnej gminy (powiatu) przepisy możliwość podjęcia takiej decyzji wprost lub pośrednio wyłączają. Bez wątpienia utrudnia to proces racjonalizacji wykonywania zadań publicznych przez samorządy. Wskazany problem dotyczy wielu sfer działalności samorządów, nie tylko łączenia realizacji zadań z zakresu sportu i zadań z zakresu kultury. W orzecznictwie nadzorczym i sądowym często kontestuje się również m.in. przekazywanie technicznych zadań zarządców dróg związanych z utrzymaniem porządku na drogach (takich jak np. koszenie traw, zwalczanie śliskości zimowej, utrzymywania znaków i urządzeń informacyjnych) wielobranżowym zakładom komunalnym (por. np. wyrok NSA z dnia 1 marca 2017 r., sygn. akt II OSK 2813/16, rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 10 czerwca 2016 r., znak: NPII.4131.1.333.2016). Samorządy nie mogą zatem swobodnie łączyć i rozdzielać realizacji zadań pomiędzy własne struktury tak jak ma to miejsce w prywatnych procesach zarządczych. Każdą reorganizację wykonywania zadań powinna w konsekwencji poprzedzać analiza prawna w zakresie dopuszczalności podjęcia zamierzonej decyzji reorganizacyjnej. Odrębnym zagadnieniem pozostaje natomiast – zgłaszana od lat przez organizacje samorządowe – potrzeba dyskusji publicznej na temat tego, czy przewidziane licznymi, szczegółowymi przepisami ustawowymi skrępowanie swobody organizacyjnej samorządów nie jest za daleko idące.

 


[i] Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1983 z późn. zm.)

[ii] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869 z późn. zm.)

[iii] Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1133 z późn. zm.)

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Autor artykułu

Anna Kudra-Ostrowska

Doktor nauk prawnych, specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego i jemu pokrewnych (prawo budowlane, prawo geologiczne i górnicze, prawo ochrony środowiska, prawna ochrona krajobrazu, prawne uwarunkowania korzystania z dróg publicznych).

Więcej z Wokandy §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj