Projekt tzw. ustawy okołobudżetowej na rok 2021 przewiduje kolejne wydłużenie obowiązywania przepisów przejściowych ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Zgodnie z jego uzasadnieniem ma to pozwolić na dokończenie prac nad kompleksową nowelizacją tej ustawy.

Kilka słów wprowadzenia

Część kluczowych przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym[1] (u.p.t.z.) miała wejść w życie dopiero z dniem 1 stycznia 2017 r. Oznaczałoby to znaczące zmiany w kwestii finansowania przewozów – przedsiębiorcy, którzy nie świadczyliby usług o charakterze użyteczności publicznej (np. na podstawie umowy z gminą lub powiatem) nie byliby odtąd objęci systemem obligatoryjnych ulg ustawowych i utraciliby możliwość uzyskiwania dopłat za ich stosowanie. Ustawodawca już kilkukrotnie decydował się jednak na wydłużenie okresu vacatio legis, m.in. ze względu na obawę ograniczenia dostępu do ulgowych przejazdów. Zgodnie z obowiązującym brzmieniem ustawy nowe zasady maja wejść w życie 1 stycznia 2021 r. Jest już jednak niemal pewne, że do tego nie dojdzie.

Kolejna nowelizacja

W dniu 30 września 2020 r. udostępniono na stronie Sejmu RP projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021. Znalazła się w nim propozycja zmiany brzmienia m.in. art. 78 oraz 90 u.p.t.z. Oznacza to w szczególności, że zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym, których termin ważności upływa w dniu 31 grudnia 2020 r., wydane na podstawie przepisów dotychczasowych, miałyby zachować ważność do dnia 31 grudnia 2021 r.

Ponadto w terminie do dnia 31 grudnia 2021 r. podmioty prowadzące działalność w zakresie krajowego regularnego przewozu osób wciąż miałyby być obowiązane uwzględniać uprawnienia pasażerów do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w transporcie drogowym i kolejowym, zgodnie z dotychczasowymi przepisami.

Nadzieja na nowe

Dotychczasowe zasady uwzględniania ulg ustawowych przez prywatnych przedsiębiorców mają być zatem utrzymane jeszcze przez co najmniej przez rok. Jednocześnie w uzasadnieniu do projektu stwierdzono, że czas ten ma być wykorzystany na dokończenie „zmian legislacyjnych w obszarze organizacji niektórych aspektów publicznego transportu zbiorowego (m.in. finansowania rekompensaty z tytułu stosowania ulg ustawowych), umożliwiających jednostkom samorządu terytorialnego organizację transportu publicznego na swoim obszarze w sposób pozwalający na zaspokojenie potrzeb pasażerów i wprowadzających czytelny sposób dystrybucji środków z budżetu państwa na finansowanie ustawowych ulg”[2].

Samorządy oczekują na stabilizację reguł rządzących organizowaniem publicznego transportu zbiorowego. Projekt ustawy okołobudżetowej nie stanowi oczekiwanego remedium (bo i nie taki jest jego cel), ale zmierza do zapewnienia ochrony przed jeszcze większym zamieszaniem w wykonywaniu przewozów pasażerskich innych niż komunikacja miejska. Pozostaje mieć nadzieję, że zapowiadana nowelizacja u.p.t.z. zapewni zarówno stabilne i elastyczne zasady organizowania publicznego transportu zbiorowego, jak i kompleksowo ureguluje kwestie związane dodatkowym wsparciem z budżetu państwa (obecnie realizowanym poprzez Fundusz rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej).

Zapraszamy do zapoznania się z innymi artykułami na temat publicznego transportu zbiorowego:

Gmina nie może dowolnie finansować przewoźników

Związki powiatowo-gminne: pięć lat później

Równa dla wszystkich opłata może prowadzić do nierówności

 

---

[1] Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. Nr 15, poz. 13; dalej przywoływana w brzmieniu aktualnym: Dz. U. z 2020 r. poz. 875). Jej zasadnicza część weszła w życie z dniem 1 marca 2011 r.

[2] Zob. strona 14 projektu.