Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

W miniony piątek Sejm w ekspresowym tempie uchwalił ustawę zmieniającą zasady ustalania wynagrodzeń niektórym kategoriom pracowników samorządowych oraz zmieniającą wysokość maksymalnych diet dla radnych

 

Niezwykłe tempo prac ustawowych

W dniu 13 sierpnia 2020 roku sejmowa Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych skierowała do Marszałek Sejmu komisyjny projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie wynagradzania osób sprawujących funkcje publiczne oraz o zmianie ustawy o partiach politycznych.

Projekt ten rozpatrzono w niezwykle szybkim tempie i już 14 sierpnia 2020 roku Sejm zakończył prace nad przedmiotową ustawą nowelizującą.

Niestety na dzień pisania niniejszej artykułu (16 sierpnia 2020 roku, godz. 20:00) na stronach sejmowych nie jest dostępny tekst uchwalonej ustawy. Z tej przyczyny przedmiotem niniejszego artykuły będzie projekt ustawy oraz zgłoszone do niego poprawki.

Zmiany samorządowe

Projekt ustawy oprócz zmian dotyczących Prezydenta RP, członków rady ministrów oraz parlamentarzystów odnosi się także do samorządowców. Projekt ustawy nowelizującej zakłada bowiem zmiany w ustawie o pracownikach samorządowych.

Projektodawcy proponują po pierwsze, aby pracownikom samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru (w urzędzie marszałkowskim: marszałek województwa, wicemarszałek oraz pozostali członkowie zarządu województwa - jeżeli statut województwa tak stanowi; w starostwie powiatowym: starosta, wicestarosta oraz pozostali członkowie zarządu powiatu - jeżeli statut powiatu tak stanowi;  urzędzie gminy: wójt (burmistrz, prezydent miasta); w związkach jednostek samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu - jeżeli statut związku tak stanowi; urzędzie m.st. Warszawy: burmistrz dzielnicy m.st. Warszawy, zastępca burmistrza dzielnicy m.st. Warszawy i pozostali członkowie zarządu dzielnicy m.st. Warszawy) nie przysługiwał dodatek funkcyjny. Z przedmiotową zmianą związana jest propozycja nowelizacji art. 37 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych i wykreślenie z zakresu upoważnienia do wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia płacowego zagadnień związanych z dodatkiem funkcyjnym dla ww. grup pracowników samorządowych. Rada Ministrów nadal określać ma jednak warunki i sposób wynagradzania pracowników samorządowych, o których mowa powyżej.

Po drugie projekt ustawy nowelizującej zakłada wprowadzenie do ustawy o pracownikach samorządowych maksymalnej kwoty wynagrodzenia pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, o których mowa powyżej, powiązanej z wynagrodzeniem zasadniczym sędziego Sądu Najwyższego określonego w stawce podstawowej [dalej: stawka podstawowa].

Zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym wynagrodzenie zasadnicze sędziego Sądu Najwyższego stanowi wielokrotność podstawy ustalenia tego wynagrodzenia, z zastosowaniem mnożnika 4,13. Podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego Sądu Najwyższego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 39). Jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w § 2, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedniego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego Sądu Najwyższego w dotychczasowej wysokości.

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia  9  sierpnia 2019 r.  

w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 r. przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 r. wyniosło 4839,24 zł. Tym samym stawka podstawowa wynagrodzenia Sędziego Sądu Najwyższego wynosi obecnie 19.986,06 zł.

Projektodawcy proponowali, aby wynagrodzenie w okresie miesiąca nie mogło przekroczyć w przypadku:

1. marszałka województwa, wicemarszałka oraz pozostałych członków zarządu województwa (jeżeli statut województwa tak stanowi) - 0,75 krotności stawki podstawowej, tj. 14.898,55 zł;
2. starosty, wicestarosty oraz pozostałych członków zarządu powiatu (jeżeli statut powiatu tak stanowi) – 0,58 krotności stawki podstawowej, tj. 11.591,92 zł;
3. wójta (burmistrza, prezydenta miasta) – 0,70 krotności stawki podstawowej, tj. 13.990,24 zł;
4. przewodniczącego zarządu związku i pozostałych członków zarządu związku jednostek samorządu terytorialnego (jeżeli statut związku tak stanowi) – 0,58 krotności stawki podstawowej, tj. 11.591,92 zł;
5. burmistrza dzielnicy m.st. Warszawy, zastępcy burmistrza dzielnicy m.st. Warszawy i pozostałych członków zarządu dzielnicy m.st. Warszawy – 0,52 krotności stawki podstawowej, tj. 10.392,75 zł.

Do powyższych maksymalnych kwot wynagrodzenia – zgodnie z projektem – miano nie wliczać dodatku za wieloletnią pracę, o którym mowa w art. 38 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych. Zgodnie z tym przepisem – który nie miał ulec zmianie - dodatek za wieloletnią pracę przysługuje po 5 latach pracy w wysokości wynoszącej 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Dotychczasowe rozporządzenie płacowe wydawane przez Radę Ministrów miało zostać czasowo utrzymane w mocy, aczkolwiek projekt nie zakładał do kiedy – w tym miejscu pozostawiono wykropkowane pole.

Ustawa nowelizująca miała wejść w życie po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia.

Projektodawcy uzasadniają proponowane zmiany dążeniem do uporządkowania obecnie funkcjonującego modelu wynagradzania w taki sposób, że wysokość wynagrodzenia pracowników samorządowych pochodzących z wyboru była odnoszona do przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce. Proponowane zmiany – w ocenie projektodawców – mają wyrównać i urealnić (zwiększyć) aktualne wynagrodzenia celem bardziej adekwatnego odniesienie ich wysokości do odpowiedzialności ponoszonej przez pracowników z zachowaniem jako priorytetu zasady autonomii samorządu.

W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej wskazano, że w przypadku samorządu terytorialnego „dostrzeżono konieczność uruchomienia mechanizmu dostosowania wynagrodzeń do zakresu odpowiedzialności, charakteru realizowanych zadań, a przede wszystkim do faktycznej sytuacji gospodarczej – przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce. Przy ustalaniu wynagrodzeń trzeba jednocześnie pamiętać o konieczności uszanowania autonomii samorządu terytorialnego.”.

Poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania – wyższe diety dla radnych

Na stronach internetowych Sejmu są dostępne także poprawki zgłoszone do projektu ustawy w trakcie drugiego czytania. Wszystkie one zostały zgłoszone przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. W zakresie problematyki samorządowej posłowie zaproponowali przede wszystkim, aby we wszystkich trzech ustrojowych ustawach samorządowych zwiększyć maksymalną wysokość diet dla radnych z 1,5 krotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw do 2 krotności tej kwoty. Tym samym propozycja zakłada zwiększenie maksymalnej wysokości diety z 2.684,13 zł do 3.578,84 zł. Nie zmieniono przy tym zróżnicowania maksymalnej wysokości diet w zależności od wielkości gminy czy powiatu.

Przykładowo w gminach poniżej 15 tys. mieszkańców dieta radnego nadal mogłaby wynosić maksymalnie 50% kwoty określonej ustawowo – po zmianach maksymalna dieta w takich gminach wynosiłaby 1.789,42. W przypadku gmin w przedziale 15 tys. – 100 tys. mieszkańców – dieta wynosiłaby 75% kwoty określonej ustawowo – po nowelizacji – 2.684,13 zł.

W ramach poprawek dookreślono także, że dotychczasowe rozporządzenie płacowe Rady Ministrów obowiązywać będzie nie dłużej niż 3 miesiące.

Ustawa nowelizująca miałaby wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia ustawy.

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę reakcje społeczne i komentarze polityczne związane z uchwaloną ustawą o zmianie niektórych ustaw w zakresie wynagradzania osób sprawujących funkcje publiczne oraz o zmianie ustawy o partiach politycznych nie sposób przewidzieć jej dalszych losów. W najbliższych dniach ustawą zajmie się Senat. Może on całkowicie odrzucić uchwaloną ustawę, zgłosić do niej poprawki lub nie podejmować żadnych działań i zaakceptować decyzję Sejmu. W przypadku odrzucenia ustawy lub wprowadzenia poprawek ostateczna decyzja należeć będzie do Sejmu.

W przypadku samorządowców uchwalone zmianie nie wywołają automatycznych skutków prawnych. Po pierwsze wszelkie zmiany wynagrodzeń będą musiały być poprzedzone zmianą rozporządzenia płacowego. Po drugie wprowadzenie zmian co do wysokości wynagrodzenia pozostawione zostanie organom stanowiącym, które decydować będą o zakresie dokonywanych zmian.

Niewątpliwie projekt odnosi się do istotnej problematyki wynagradzania osób pełniących określone funkcje publiczne. Jakkolwiek można zgodzić się z głównymi tezami postawionej diagnozy, to jednak całkowicie krytycznie należy ocenić sposób procedowania zmian i moment ich uchwalenia. Tak kontrowersyjne decyzje powinny być poprzedzone rzetelną debatą publiczną. W przypadku wynagrodzeń samorządowych powinny móc w niej uczestniczyć ogólnopolskie i regionalne organizacje samorządowe.

Zakres i tryb wprowadzanych zmian niestety zdaje się sugerować, że tematyka samorządowa miała stać się listkiem figowym mającym przykryć pozostałe zmiany wprowadzane przedmiotową ustawą.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj