Na gruncie nowego P.z.p. zrezygnowano z nakładania na zamawiających obowiązku zorganizowania sesji otwarcia ofert. W rezultacie z końcem 2020 roku społeczność zamówień publicznych pożegna „jawne otwarcia ofert” i towarzyszące im spotkania zamawiających z wykonawcami w trakcie których następowało otwieranie kopert / plików z ofertami.

Otwarcie ofert dziś i jutro

Aktualnie, materię otwarcia ofert reguluje art. 86 P.z.p., którego następcami będą art. 221 i 222 nowego P.z.p.

Regulowana materia	art. 86 P.z.p.	art. 221 i 222 nowego P.z.p.
Obowiązek zapewnienia tajności oferty przed terminem otwarcia ofert	Z zawartością ofert nie można zapoznać się przed upływem terminu otwarcia (art. 86 ust. 1 P.z.p.)	Zamawiający zapewnia, aby z zawartością ofert nie można było zapoznać się przed upływem terminu ich otwarcia (art. 221 nowego P.z.p.)
Wymogi dotyczące otwarcia ofert i moment podjęcia czynności	Otwarcie ofert jest jawne i następuje bezpośrednio po upływie terminu do ich składania, z tym że dzień, w którym upływa termin składania ofert, jest dniem ich otwarcia (art. 86 ust. 2 P.z.p.	Otwarcie ofert następuje niezwłocznie po upływie terminu składania ofert, nie później niż następnego dnia po dniu, w którym upłynął termin składania ofert (art. 222 ust. 1 nowego P.z.p.)
Awaria systemu		Jeżeli otwarcie ofert następuje przy użyciu systemu teleinformatycznego, w przypadku awarii tego systemu, która powoduje brak możliwości otwarcia ofert w terminie określonym przez zamawiającego, otwarcie ofert następuje niezwłocznie po usunięciu awarii (art. 222 ust. 2 nowego P.z.p.)
Informacja o zmianie terminu otwarcia ofert		Zamawiający informuje o zmianie terminu otwarcia ofert na stronie internetowej prowadzonego postępowania (art. 222 ust. 3 nowego P.z.p.)
Podanie kwoty, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia	Bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia (art. 86 ust. 3 P.z.p.)	Zamawiający, najpóźniej przed otwarciem ofert, udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania informację o kwocie, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia (art. 222 ust. 4 nowego P.z.p.)
Obowiązki zamawiającego w tracie sesji otwarcia ofert	Podczas otwarcia ofert podaje się nazwy (firmy) oraz adresy wykonawców, a także informacje dotyczące ceny, terminu wykonania zamówienia, okresu gwarancji i warunków płatności zawartych w ofertach (art. 86 ust. 5 P.z.p.)
Obowiązki zamawiającego po otwarciu ofert	Niezwłocznie po otwarciu ofert zamawiający zamieszcza na stronie internetowej informacje dotyczące: 1) kwoty, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia; 2) firm oraz adresów wykonawców, którzy złożyli oferty w terminie; 3) ceny, terminu wykonania zamówienia, okresu gwarancji i warunków płatności zawartych w ofertach (art. 86 ust. 5 P.z.p.)	Zamawiający, niezwłocznie po otwarciu ofert, udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania informacje o: 1) nazwach albo imionach i nazwiskach oraz siedzibach lub miejscach prowadzonej działalności gospodarczej albo miejscach zamieszkania wykonawców, których oferty zostały otwarte; 2) cenach lub kosztach zawartych w ofertach (art. 222 ust. 5 nowego P.z.p.)

 

Powyższe zestawienie ukazuje, że ustawodawca nie tylko zrezygnował z nakładania na zamawiających obowiązku zorganizowania jawnej i otwartej dla publiczności sesji otwarcia ofert, ale również w szerszym niż aktualnie zakresie dostosował wskazaną materię do zinformatyzowanej rzeczywistości.

Wyjątki od elektronizacji a sesja otwarcia ofert

Pomimo zasadności zrezygnowania z sesji otwarcia ofert, która stała się zbędna w szczególności wobec elektronicznego zabezpieczania ofert (szyfrowania), po pierwsze należy wskazać, ze w początkowym okresie obowiązywania nowych regulacji, wprowadzone zmiany mogą zostać przyjęte przez niektórych wykonawców ze zdziwieniem, które może generować po stronie zamawiających, konieczność przekonania pretendentów o istnieniu podstaw prawnych do niedozwolenia im w uczestniczeniu w otwarciu ofert. Nieprzewidziane dozwolenie wykonawcy na udział w otwarciu ofert może być kwalifikowane jako naruszenie reguły równego traktowania wykonawców, poprzez uprzywilejowanie jednego z nich. Zważając na powyższe zasadne jest wyraźne podkreślenie ww. kwestii w SWZ a nawet opublikowanie stosownej informacji na stronie internetowej na której zamieszczane są informacje dotyczące postępowania. Powyższe zjawisko, immanentnie związane ze zmianami, z pewnością będzie miało charakter przejściowy.

Po drugie należy zastanowić się czy zamawiający jest uprawniony do przeprowadzenia sesji otwarcia ofert na starych zasadach np. w sytuacji w której odstąpi w trybie art. 65 nowego P.z.p. od użycia środków komunikacji elektronicznej przy składaniu ofert. Przychylając się do odpowiedzi pozytywnej, należy wskazać na uzasadnienie projektu ustawy, w którym wskazano, że „ustawa nie wymaga od zamawiającego, tak jak ma to miejsce w dotychczasowym stanie prawnym, publicznego otwarcia ofert, ale również nie wyłącza takiej możliwości. Otwarcie ofert oznacza możliwość zapoznania się osób upoważnionych po stronie zamawiającego z treścią ofert.” (Uzasadnienie rządowego projektu ustawy – Prawo zamówień publicznych, druk 3624, s. 63). W sytuacji w której zamawiający odstąpi od stosowania narzędzi komunikacji elektronicznej przy składaniu ofert, przeprowadzenie tradycyjnej sesji otwarcia ofert, będzie uzasadnione dodatkowo zasadami prawa zamówień publicznych w tym zasadą przejrzystości.

Ograniczenie katalogu informacji przekazywanych po otwarciu ofert

Katalog informacji publikowanych przez zamawiającego po otwarciu ofert, zakodowany w art. 222 ust. 5 nowego P.z.p. zawiera mniej pozycji niż przewidziany w art. 86 ust. 5 nowego P.z.p. Zamawiający po otwarciu ofert, nie tylko nie będzie musiał publikować informacji o kwocie jaką zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia (którą to informację zamieści na stronie przez otwarciem ofert), ale również nie będzie zobowiązany to informowania o wynikających z ofert:

1. terminach wykonania zamówienia,
2. okresach gwarancji,
3. warunkach płatności.

Redukcję katalogu informacji zamieszczanych po otwarciu ofert należy uznać za zasadną, m.in. w celu ograniczenia zakresu w jakim zamawiający muszą formułować zwrot „zgodnie z SIWZ” (SWZ), albowiem wskazane parametry w konkretnym postępowaniu nie były kształtowane przez wykonawcę. Zasadne mogłoby być jednak zobowiązanie zamawiających do zamieszczania informacji o wszystkich parametrach oferty ocenianych z wykorzystaniem mierników transakcyjno-kontraktowych przewidzianych w SWZ (kryteriów oceny ofert). Praktyka w tym zakresie kształtuje się bowiem w sposób zróżnicowany.