Odpady z działalności rolniczej co do zasady pozostają poza zorganizowanym przez gminę systemem gospodarowania odpadami komunalnymi

Kontrowersje wokół odpadów rolniczych

Od początku tzw. rewolucji odpadowej zainicjowanej w 2011 roku w praktyce jednym z bardziej spornych zagadnień było przyjmowanie przez gminę odpadów z działalności rolniczej. W wielu gminach dochodziło do sporów z mieszkańcami prowadzącymi działalność rolniczą, którzy uiszczając opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi oczekiwali, że gmina odbierze i zagospodaruje całość wytwarzanych przez nich w gospodarstwie rolnym odpadów.

Temat ten nie stracił na aktualności o czym świadczą kolejne interpretacje ministerialne w tym zakresie.

Gmina nie odpowiada za odpady rolnicze

W jednej z nich – z 5 sierpnia 2019 roku – Ministerstwo odpowiadając na pytanie jednego z wójtów dotyczące zagospodarowania odpadów powstających w wyniku prowadzenia działalności rolniczej (folia, geowłóknina) wyjaśniło, że ww. odpady „powstają wskutek prowadzenia działalności rolniczej, dlatego też nie mogą być zaklasyfikowane jako odpady komunalne. W związku z tym nie mogą one być odbierane w ramach wnoszonej opłaty za odbiór odpadów komunalnych. Zatem posiadacz tych odpadów jest zobowiązany do ich zagospodarowania zgodnie z przepisami ustawy o odpadach. (…)koszty gospodarowania odpadami są ponoszone przez pierwotnego wytwórcę odpadów lub przez obecnego lub poprzedniego posiadacza odpadów.”. W konsekwencji jak wskazuje Ministerstwo „rolnik będący wytwórcą odpadów ma obowiązek na własny koszt zagospodarować te odpady, np. przez zlecenie tych czynności podmiotowi posiadającemu odpowiednie zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów.”.

Podobne stanowisko zostało wyrażone w piśmie z dnia 29 października 2019 roku, w którym Ministerstwo podkreśliło, że „Odpady powstające w gospodarstwach rolnych ze względu na ich znaczną ilość oraz właściwości (często są to odpady klasyfikowane jako niebezpieczne), muszą być odbierane przez podmioty posiadające odpowiednie uprawnienia. W związku z tym nie mogą one być odbierane w ramach wnoszonej opłaty za odbiór odpadów komunalnych.”

Obowiązki gminy związane z odpadami rolniczymi

Ministerstwo zwróciło przy tym uwagę na zmiany wprowadzone ustawą z dnia 19 lipca 2019 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. W wyniku jej wejścia w życie gminy zostały zobowiązane do udostępniania na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacje o adresach punktów zbierania odpadów folii, sznurka oraz opon, powstających w gospodarstwach rolnych lub zakładów przetwarzania takich odpadów, jeżeli na obszarze gminy są położone gospodarstwa rolne.

Gminy uzyskały także możliwość odpłatnego przyjmowania przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych odpadów z działalności rolniczej niestanowiących odpadów komunalnych. Decyzję w tej sprawie może – ale nie musi – podjąć rada gminy określając rodzaje odpadów z działalności rolniczej przyjmowanych przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz może określić maksymalną masę odpadów lub ilość sztuk odpadów przyjmowanych z gospodarstwa rolnego.

Właściwe kody odpadów

W piśmie z dnia 15 listopada 2019 roku Ministerstwo wyjaśniło, że odpady pochodzące z produkcji rolniczej – takiej jak folie po sianokiszonce lub sznurek – powinny być klasyfikowane według rozporządzenia w sprawie katalogu odpadów w grupie 02 – odpady z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności. Odpady z tworzyw sztucznych pochodzące z produkcji rolniczej (folie po sianokiszonce, sznurek) powinny być zdaniem Ministerstwa klasyfikowane jako 02 01 04 – odpady z tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań).

Nie wszystkie odpady trafią na PSZOK

Z kolei w piśmie z dnia 4 września 2019 roku wyjaśniono, że „opakowania po środkach ochrony roślin powstające w wyniku prowadzenia działalności rolniczej, nie należy klasyfikować jako odpady komunalne. W takim przypadku, wymienione odpady nie mogą być odbierane (jak również przekazywane do PSZOK), w ramach systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w gminie, który jest finansowany z opłat wnoszonych przez mieszkańców.” Jednocześnie Ministerstwo zaznaczyło, że „opakowania po środkach ochrony roślin nie będących środkami niebezpiecznymi, które powstają w niewielkich ilościach w gospodarstwach domowych w wyniku działalności bytowej mieszkańców (ale nie w wyniku działalności gospodarczej lub rolniczej) mogą być przyjmowane do PSZOK.”

Podsumowanie

Prezentowane w niniejszym interpretacje ministerialne potwierdzają, że nie wszystkie odpady powstające w gospodarstwach rolnych – w tym w gospodarstwach rodzinnych – mają trafią do zorganizowanych przez gminę systemów gospodarowania odpadami. Wielkość gospodarstwa czy brak statutu przedsiębiorcy przez osoby prowadzące takie gospodarstwo nie wpływa na prawidłową klasyfikację odpadów.