Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

18.03.2020

Kiedy bije dzwon, czyli melodie religijne w ujęciu prawa ochrony środowiska

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Skoro dzwony elektroniczne stanowią instalację w świetle przepisów Prawa ochrony środowiska, to powodowana przez nie emisja dźwięku podlega ograniczeniom przewidzianym tą ustawą.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku[1] uznał, że emisja dźwięku pochodzącego z dzwonów elektronicznych na terenie parafii, podlega przepisom ustawy Prawo ochrony środowiska[2] [dalej także: poś].

Orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Parafia Rzymskokatolicka [dalej także: skarżąca, parafia] wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na zarządzenie pokontrolne Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska [dalej także: WIOŚ, organ], zgodnie z którym skarżąca miała ograniczyć wykorzystanie instalacji nagłaśniającej w postaci elektronicznego dzwonu do okazjonalnych uroczystości, uroczystości i imprez związanych z kultem religijnych i innych wskazanych wydarzeń o charakterze wyjątkowym[3].

Uzasadnieniem dla powyższego miały być stwierdzone w czasie kontroli przeprowadzonej w Parafii nieprawidłowości związane z przestrzeganiem przepisów ochrony środowiska. W wyniku przeprowadzonych działań WIOŚ ustalił, że dzwon używany przez skarżącą wygrywa melodie religijne poza uroczystościami o charakterze religijnym – trzy razy w ciągu dnia, między godziną 12 a 21, o średniej długości 1,5 minuty (w tym czasie nie odbywają się Msze, czy nabożeństwa). 

Powyższe doprowadziło organ do wniosku, że dźwięk nie jest odtwarzany w związku z którymkolwiek zdarzeń wskazanych w art. 156 ust. 2 poś, w szczególności, działanie takie objęte jest zakazem użytkowania instalacji i urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast i terenach zabudowanych.

Skarżąca domagała się uchylenia powyższego zarządzenia, zarzucając iż zostało ono wydane z naruszeniem art. 156 ust. 2 poś. W ocenie Parafii, odtwarzanie melodii we wspominanych powyżej porach uznać należy za odtwarzanie ich w ramach uroczystości religijnych z uwagi na okoliczność, że są to godziny: „w których Kościół od wieków duchowo jednoczył się z wiernymi, aby wspólnie móc się modlić (…)Zwyczaj, jakim jest sygnalizowanie łączności Parafii z wiernymi danej wspólnoty i z wszystkimi kościołami, należy przy tym zakwalifikować jako uroczystość (…) związaną z kultem religijnym”. W skardze powołano się także na uregulowania Konstytucji RP[4] oraz ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania[5], podnosząc, że akty te gwarantują wszystkim obywatelom prawo swobodnego wyboru religii oraz organizowania i uczestniczenia we właściwych aktach kultu.

Co więcej, bicie dzwonów, czy wygrywanie hejnałów są zdaniem Parafii: „normalnymi dźwiękami europejskiego miasta i jest to zwyczaj trwający od wieków a według przeważającej części przedstawicieli doktryny zwyczaj może wyłączać bezprawność zachowań wypełniających znamiona czynów zabronionych stypizowanych jako wykroczenia”.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie uzasadniając swoje stanowisko w sprawie okolicznością, iż w jego przekonaniu, zakaz z art. 156 poś ma charakter generalny i obowiązuje niezależnie od tego, czy przekroczono dopuszczalny poziom hałasu. Zdaniem organu, motywem wprowadzenia zakazu była nie tylko ochrona przed hałasem, lecz także przed niechcianą informacją, czy zakłócaniem odpoczynku. Co więcej, emisja dźwięku z dzwonu elektronicznego poza godzinami odbywania się nabożeństw, nie wypełnia znamion uroczystości czy imprez o charakterze religijnym.  W ocenie WIOŚ, zarządzenie w żaden sposób nie narusza także wolności sumienia i wyznania. Ponadto, „ze względu na elektroniczny charakter (…) dzwonu, użytkowanie takich urządzeń nie sposób uznać za <<zwyczaj trwający od wieków>> (…)dźwięki objęte zaskarżonym zarządzeniem nie stanowią tradycyjnego dźwięku, kojarzonego z pracą dzwonnicy kościelnej, lecz melodie o charakterze religijnym”.

Rozpatrując sprawę WSA uznał zarządzenie pokontrolne za zgodne z prawem.

Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie, skład orzekający, podobnie jak WIOŚ, wskazał, iż zakaz zawarty w art. 156 poś wynika bezpośrednio z samego prawa i nie wymaga indywidualizacji w decyzji administracyjnej.

Następnie sąd zaznaczył, że dzwony elektroniczne stanowią instalację w rozumieniu art. 3 pkt 5 poś, a Parafia jest „zakładem” w rozumieniu tych przepisów. Z tego powodu emisja dźwięku z ww. urządzenia będzie podlegała przepisom poś. Zdaniem WSA,: „urządzenie takie co do zasady (…) podlega zakazowi używania, albowiem znajduje się w publicznie dostępnym terenie miasta, wśród terenów zabudowanych”.

Co więcej, wygrywanie dźwięków melodii religijnych poza godzinami nabożeństw bądź Mszy, nie następowało zdaniem sądu w ramach uroczystości lub imprezy związanej z kultem religijnym, o których wspomina art. 156 ust. 2 poś.

Pojęcia kultu religijnego, uroczystości i imprez związanych z tym kultem, nie zostały zdefiniowane przez przepisy poś. Skład orzekający wyjaśnił, że: „w sytuacji braku definicji pojęć, którymi posługuje się ustawodawca w art. 156 ust. 2, ich wykładni dokonywać należy w świetle całokształtu obowiązującego ustawodawstwa, przy uwzględnieniu regulacji odnoszących się w szczególności do sprawowania i organizowania kultu religijnego przez kościoły i inne związki wyznaniowe”.

WSA wskazał, że rozumienie terminów „impreza” oraz „uroczystość” zostało z woli ustawodawcy podporządkowane pojęciu kultu religijnego. Powołując się na definicję słownikową, sąd zdefiniował wskazany termin jako „cześć religijną oddawaną Bogu (…) ogół czynności i obrzędów religijnych będących zewnętrznymi przejawami tej czci, szacunek i uwielbienie okazywane komuś, lub czemuś”.

Odnosząc się z kolei do zarzutu związanego z wolnością sumienia i wyznania, sąd wskazał, że gwarancje te przysługują nie tylko Kościołowi katolickiemu, ale również innym kościołom i związkom wyznaniowym. Z punktu widzenia Kodeksu Prawa Kanonicznego WSA zaznaczył, iż ochronie podlega jedynie kult w aspekcie publicznym, realizowany publicznie.

Skład orzekający wskazał, iż wyrazem zagwarantowania przez Państwo Kościołowi katolickiemu prawa do organizowania i sprawowania kultu publicznego jest: „wyłączenie spod generalnego zakazu używania instalacji nagłaśniających w miejscach publicznych uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, czyli (…) m.in. związanych z prowadzeniem nabożeństw i wykonywaniem czynności liturgicznych m.in. w ramach Mszy”.

Ostatecznie WSA uznał, iż skoro wygrywanie przez elektroniczny dzwon dźwięków melodii religijnych odbywa się poza godzinami prowadzenia nabożeństw czy wykonywania czynności liturgicznych, w związku z czym nie można uznać aby czynności te były dokonywane w ramach uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, o których mówi art. 156 ust. 2 poś.

Orzeczenie jest nieprawomocne.

 


[1] Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 24 kwietnia 2019r., II SA/Gd 14/19.

[2] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1396 z późn. zm.).

[3] Powołano się na art. 156 ust. 2 poś, którego brzmienie jest następujące:

Art. 156 poś:

1. Zabrania się używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do okazjonalnych uroczystości oraz uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, imprez sportowych, handlowych, rozrywkowych i innych legalnych zgromadzeń, a także podawania do publicznej wiadomości informacji i komunikatów służących bezpieczeństwu publicznemu.

[4] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).

[5] Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1153).

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj
DZIAŁY:
Inne

Autorzy artykułu

Joanna Kostrzewska

Partner, radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w prawie administracyjnym ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego

Martyna Krystman

aplikantka radcowska, starszy asystent w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, interesuje się prawem cywilnym i administracyjnym

Więcej z Wokandy §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj