Wraz z wejściem w życie ustawy nowelizującej u.c.p.g. z dnia 19 lipca 2019 r. zniesiono regionalizację zagospodarowania zmieszanych (niesegregowanych) odpadów komunalnych oraz obowiązek zagospodarowania odpadów biodegradowalnych w instalacjach o szczególnym statusie prawnym. Powyższe przekłada się na warunki i wymogi jakie mogą być stawiane w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Nie zawsze jednak deregionalizacja wywoła prokonkurencyjne efekty bez zaskarżenia SIWZ przez wykonawcę.

Deregionalizacja zagospodarowania odpadów  

Wraz z wejściem w życie nowelizacji z dnia 19 lipca 2019 r. uchylono art. 20 ust. 7 u.o., który ustanawiał zakaz przetwarzania:

1. zmieszanych odpadów komunalnych,
2. pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania,
3. odpadów zielonych

- poza obszarem regionu gospodarki odpadami komunalnymi, na którym zostały wytworzone.

Przywołana zmiana stanu prawnego, sama przez się nie stanowi, że zagospodarowanie odpadów komunalnych w instalacji położonej w obszarze innego regionu będzie zgodne z warunkami kontraktowymi. Podobnie niezaskarżenie SIWZ, w którym wyrażono obowiązek przetworzenia odpadów w określonym regionie, może tamująco wpłynąć na prawo wykonawcy do zagospodarowania odpadów w swobodnie wybranej instalacji.

„Regionalizacja” wprowadzona przez zamawiającego

Zamawiający kreując zapisy SIWZ obowiązany jest do przestrzegania określonym w P.z.p. reguł, w tym do kształtowania jej zapisów, tak by w sposób nieuzasadniony nie ograniczać konkurencji. Z wymogiem prokonkurencyjnego kreowania zapisów SIWZ kolidować może terytorialne ograniczenie instalacji, w których będzie możliwe zagospodarowanie odpadów komunalnych.

Należy jednak pamiętać, że niezaskarżone zapisy SIWZ stają się wiążące zarówno dla wykonawców jak i dla zamawiającego. W kontekście powyższego warto przytoczyć wyrok KIO z dnia 2 grudnia 2019 r., KIO 2347/19, w którym Izba wskazała, że „zniesienie ograniczeń, jakie wynikały z regionalizacji w gospodarce odpadami - tj. obowiązku wskazania w wojewódzkim planie gospodarki odpadami podziału województwa na regiony oraz zakazu przekazywania odpadów do instalacji położonych na terenie innych województw, nie oznacza, iż Zamawiający nie mógł wymagać, aby odpady były przekazywane do instalacji znajdujących się na obszarze danego województwa. Żaden wykonawca na wcześniejszym etapie postępowania (również Odwołujący) nie kwestionował zapisów siwz, w których Zamawiający konsekwentnie podtrzymywał konieczność stosowania się do Planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego 2024, który uwzględnia funkcjonujące na tym obszarze instalacje komunalne. (…). Ponieważ Odwołujący wskazał instalację komunalną, która funkcjonuje na obszarze województwa podlaskiego, jako instalacja komunalna, Zamawiający nie mógł uznać, iż wykazał spełnienie warunku udziału w postępowaniu. (…)  Izba nie dopatrzyła się wady postępowania, która mogłaby prowadzić do wyczerpania przesłanki z art. 93 ust. 7 pkt 7 Ustawy. Odwołujący wywodził taką wadę z faktu użycia pojęć, które nie funkcjonują w aktualnym stanie prawnym, co ma uniemożliwiać wykonanie umowy. Izba nie przychyliła się do tych wniosków, gdyż nowelizacja przepisów o gospodarce odpadami komunalnymi, nie oznacza, że realizowane w oparciu o brzmienie wcześniejszych postanowień umowy stają się niemożliwe do wykonania. (…). Zmiana zasad gospodarki odpadami (zniesienie regionalizacji) nie stała wprost na przeszkodzie w zastosowaniu postanowień siwz, w tym ustaleniu, że Zamawiający oczekiwał zapewnienia dostępu do instalacji komunalnej wskazanej na liście instalacji komunalnych prowadzonej przez Marszałka Województwa Mazowieckiego. Odwołujący nie wykazał również, aby zapisy siwz zakłócały mechanizmy konkurencyjności, czy też wpływały na ilość złożonych ofert”.

Podsumowanie

Pomimo, że terytorialne ograniczenie instalacji do których mogą zostać przekazane odpady komunalne w celu ich zagospodarowania, może wpłynąć zarówno na krąg wykonawców jak i na treść ofert, to analiza orzecznictwa KIO ukazuje, że wykazanie powyższego powinno nastąpić wraz z zaskarżeniem SIWZ.

Kwestie dotyczące zamówień publicznych w gospodarce odpadami komunalnymi, zostaną zaprezentowane w trakcie konferencji Zamówienia Publiczne w Gospodarce Odpadami, która odbędzie się 7 kwietnia 2020 r. w Warszawie i do udziału w której serdecznie zachęcamy (https://go.przetargipubliczne.pl/).