Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Ministerstwo Środowiska (Ministerstwo Klimatu) podtrzymuje swoje stanowisko dotyczące stosowania znowelizowanych przepisów dotyczących odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych po nowelizacji uchwał przez rady gmin, nie później niż do września 2020 roku.

Jedyna z najbardziej kontrowersyjnych zmian wprowadzonych do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na skutek uchwalenia przez Sejm nowelizacji z dnia 19 lipca 2019 roku dotyczy zasad odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami przystąpienie właściciela nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, z wyłączeniem właściciela tzw. nieruchomości mieszanych oraz właściciela nieruchomości letniskowo-wypoczynkowej, do zorganizowanego przez gminę systemu odbioru odpadów komunalnych jest dobrowolne i następuje na podstawie zgody właściciela nieruchomości wyrażonej w formie pisemnej.

Kwestią sporną jest ustalenie od kiedy należy stosować znowelizowane przepisy. Spór można sprowadzić do trzech różnych interpretacji, wiążących stosowanie powyższych przepisów z:

1. wejściem w życie ustawy nowelizującej, co nastąpiło z dniem 6 września 2019 roku (por. D. Chojnacki, R. Łuszczek, System gospodarowania odpadami komunalnymi – spór o nieruchomości niezamieszkane);
2. dostosowaniem uchwał podjętych przez radę gminy przed 6 września 2019 roku do znowelizowanych przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nie później niż w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej (por. stanowisko Ministerstwa Środowiska wyrażone w artykule Resort środowiska rozstrzyga spór o odbieranie odpadów komunalnych z firm „Dziennik Gazeta Prawna” nr 168);
3. zakończeniem umów na odbiór albo odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych zawartych przed 6 września 2019 roku albo na skutek przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wszczętego przed 6 września 2019 roku (por. K. Różowicz, M. Kiełbus, Odbiór odpadów z nieruchomości niezamieszkanych – od kiedy stosować nowe przepisy?).

Dotychczasowa publiczna wymiana argumentów w przedmiotowym zakresie zdaje się nie zmieniać zapatrywań autorów powyższych, wzajemnie wykluczających się stanowisk. W szczególności swojego poglądu nie zmieniło Ministerstwo Środowiska (Ministerstwo Klimatu), które podtrzymało dotychczasowe stanowisko w piśmie z połowy października 2019 roku stanowiącym odpowiedź na zapytanie sformułowane przez jedno z miast wojewódzkich.

Zdaniem Ministerstwa „Wejście w życie wskazanej regulacji w przypadku nieruchomości niezamieszkałych objętych systemem zorganizowanym przez gminę na podstawie uchwał podjętych przed dniem 6 września 2019 r. nie powoduje automatycznego wyłączenia z tą datą wskazanych nieruchomości z systemu zorganizowanego przez gminę, a co za tym idzie, konieczności natychmiastowego podpisywania umów na odbiór odpadów komunalnych z przedsiębiorcą posiadającym wpis do rejestru działalności regulowanej w danej gminie przez właścicieli tych nieruchomości, automatycznego wygaśnięcia wcześniej złożonych przez nich deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i konieczności składania nowych deklaracji. [wytł. Autorzy]”. Należy ten pogląd w pełni zaaprobować.

Nie można natomiast zgodzić się z twierdzeniem, iż „uchwały rady gminy w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie, o odbieraniu odpadów komunalnych z nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, określenia wzoru deklaracji czy stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jako akty prawa miejscowego, obowiązują, do czasu ich uchylenia, wszystkie podmioty na obszarze danej gminy. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw przez regulację zawartą w art. 9 ust. 1, określając obowiązek dostosowania uchwał rady gminy do znowelizowanych przepisów, pozostawiła te uchwały w mocy. Do czasu wejścia w życie nowych uchwał, obowiązują dotychczasowe akty prawa miejscowego, i w gminie, która na podstawie dotychczasowych przepisów postanowiła o odbieraniu odpadów komunalnych z nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, funkcjonują dotychczasowe zasady odbierania odpadów komunalnych z tych nieruchomości.”. Ministerstwo w tożsamy sposób odnosi się bowiem do uchwał, które na skutek wejścia w życie ustawy nowelizujący stały się w sposób wtórny niezgodne z obowiązującymi przepisami, co wymaga ich dostosowania do nowych regulacji prawnych (np. regulamin utrzymania czystości i porządku w gminach, uchwała w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi), jak i do uchwał, które takiej zmiany nie wymagają, bowiem są zgodne ze znowelizowanymi przepisami. Taką uchwałą jest przykładowo uchwała w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – art. 6l ust. 1 ucpg stanowiący podstawę jej podjęcia nie uległ zmianie. Taką uchwałą jest także uchwała w sprawie objęcia właścicieli nieruchomości niezamieszkanych zorganizowanym przez gminę systemem odbioru odpadów komunalnych podejmowana na podstawie art. 6c ust. 2 ucpg. Przepis ten nie uległ zmianie na skutek ostatniej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, podobnie jak zmianie nie uległ art. 6c ust. 3 tejże ustawy. Skoro zatem uchwały w tym zakresie są zgodne ze znowelizowanymi przepisami nie ma potrzeby ich dostosowywania do nowych przepisów. Tym samym nie znajduje do nich zastosowania art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej. Dobrowolność przyznana właścicielom nieruchomości niezamieszkanych nie wynika bowiem z uchwały rady gminy, lecz bezpośrednio z ustawy.

Ministerstwo wskazało jednocześnie, że „nie występują podstawy by wiązać termin wejścia w życie wymogu uzyskania zgody właściciela nieruchomości na objęcie systemem gospodarowania odpadami zorganizowanym przez gminę z upływem ważności umowy w sprawie udzielenia zamówienia publicznego na odbieranie lub na odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, zawartej przed dniem wejścia w życie ww. ustawy, ponieważ umowy te, nie dotyczą relacji pomiędzy gminą a właścicielem nieruchomości.”. Jest to stanowisko dość zaskakujące biorąc pod uwagę wcześniejsze poglądy przedstawicieli resortu wyrażane m.in. w zakresie stosowania rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów. W rozporządzeniu tym określono, że „Umowa na odbieranie lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości obowiązująca w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, która określa wymagania w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób niezgodny z niniejszym rozporządzeniem, zachowuje ważność na czas, na jaki została zawarta, jednak nie dłuższy niż do dnia 30 czerwca 2021 r.”. Dla porównania należy przypomnieć, iż zgodnie z ustawą nowelizującą „Umowy o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie oraz na odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, a także umowy na prowadzenie punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, zawarte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowują ważność przez okres, na jaki zostały zawarte.”.

Na gruncie przedmiotowego rozporządzenia Ministerstwo twierdziło, że „Ministerstwo Środowiska wprowadziło (…) okres przejściowy ze względu na konieczność wygaszenia już obowiązujących umów z firmami odbierającymi odpady. Oznacza to, że wprowadzenie nowych zasad segregacji odpadów w poszczególnych gminach, będzie odbywało się w terminach uzależnionych od czasu zakończenia tych umów, lecz nie dłużej niż do 30 czerwca 2021 r.”. Tym samym umowa pomiędzy gminą a przedsiębiorcą odbierającym odpady – a więc umowa która zgodnie z obecnym stanowiskiem Ministerstwa „nie dotyczy relacji pomiędzy gminą a właścicielem nieruchomości” – wyznaczała termin dostosowawczy związany ze zmianą regulaminów utrzymania czystości i porządku w gminach, zmianą uchwał w sprawie szczegółowego zakresu usług świadczonych w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Przyjmując obecnie prezentowane stanowisko Ministerstwa należałoby przyjąć, że wszystkie gminy począwszy od 1 lipca 2017 roku zobowiązane są stosować systemy 5 frakcyjne, w tym obowiązkową zbiórkę bioodpadów.

Co więcej Ministerstwo pomija stanowisko prezentowane na etapie prac parlamentarnych przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, który wnioskują o wprowadzenie dodatkowych przepisów przejściowych argumentował, że ich brak „spowodowałby, że w gminach, gdzie w niedawnym okresie zawarte zostały umowy na odbiór odpadów z nieruchomości niezamieszkałych, zarówno ich użytkownicy, jak i przedsiębiorcy branży gospodarki odpadami byliby pozbawieni dostępu do rynku aż do końca obowiązywania tychże umów.”.

Skoro Ministerstwo słusznie odrzuca tezę o natychmiastowym stosowaniu znowelizowanych przepisów od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, należy mieć nadzieję, że raz jeszcze podda szczegółowej analizie wszelkie argumenty prezentowane na rzecz powiązania skutków nowelizacji w zakresie zasad odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych z zakończeniem umów na odbiór albo odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych zawartych przed 6 września 2019 roku albo na skutek przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wszczętego przed 6 września 2019 roku.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj