Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

14.11.2019

Czy sąd może uwzględnić skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania wniesioną po jego zakończeniu?

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Wątpliwości wokół możliwości merytorycznego rozpoznania przez sąd administracyjny skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania po jego formalnym zakończeniu, skłoniły Naczelny Sąd Administracyjny do przedstawienia przedmiotowego zagadnienia do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA.

Artykuł dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

Wątpliwości wokół możliwości merytorycznego rozpoznania przez sąd administracyjny skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania po jego formalnym zakończeniu, skłoniły Naczelny Sąd Administracyjny do przedstawienia przedmiotowego zagadnienia do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA.

Podstawowymi instrumentami zwalczania opieszałości organów administracyjnych w załatwianiu spraw jest ponaglenie (wprowadzone do KPA nowelizacją, która weszła w życie dnia 1 czerwca 2017 r.), a w dalszej kolejności skarga do sądu administracyjnego na przewlekłość (gdy postępowanie było prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy) lub bezczynność (gdy organ nie załatwił sprawy w terminie).

Zgodnie z art. 149 § 1 ppsa sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania:

1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;

2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;

3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.

Na tle powyższego przepisu wyłoniły się istotne problemy interpretacyjne, które przyczyniły się do powstania rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Osią sporu jest możliwość merytorycznego rozpoznania przez sąd administracyjny skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania, w sytuacji gdy skarga ta została wniesiona już po jego zakończeniu.

Pogląd zakładający dopuszczalność merytorycznego rozpoznania takiej skargi opiera się zasadniczo na wyraźnym odróżnieniu stanu przewlekłości od stanu bezczynności. W orzecznictwie wywodzi się bowiem, że o ile po wydaniu decyzji ustaje bezczynność organu, to przewlekłość postępowania jest stanem obiektywnym, istniejącym niezależnie od ostatecznego załatwienia sprawy (zob. wyroki NSA z dnia 26 marca 2018 r., I OSK 2312/17; z dnia 19 grudnia 2017 r., I OSK 1039/17; z dnia 8 lutego 2017 r., II GSK 5346/16; z dnia 19 stycznia 2017 r., II GSK 1665/16). Sądy administracyjne niejednokrotnie podkreślały, że o ile wydanie przez organ administracyjny na dzień orzekania przez sąd żądanego rozstrzygnięcia sprawy czyni z natury rzeczy niemożliwym zobowiązanie organu do działania, o tyle nie zwalnia to sądu z obowiązku zbadania, czy w sprawie doszło do przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego, a następnie oceny, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz rozważenia, czy zachodzą podstawy do wymierzenia organowi grzywny (por. np. wyrok NSA z dnia 5 lipca 2012 r., II OSK 1031/12).

W judykaturze funkcjonuje także pogląd przeciwny, w myśl którego skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania wniesiona po jego zakończeniu (wydaniu decyzji) podlega oddaleniu przez sąd. Tytułem przykładu należy wskazać, iż w wyroku NSA z dnia 21 czerwca 2017 r., sygn. II OSK 853/17 sąd ten wskazał: „skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania podlega oddalaniu w razie wniesienia jej do sądu już po zakończeniu postępowania administracyjnego, w którym zarzuca się organowi przewlekłe prowadzenie postępowania”. Nadto, w ocenie NSA „w przypadku wniesienia skargi do sądu na przewlekłość już po zakończeniu postępowania administracyjnego, wskazana wyżej funkcja tej skargi (dyscyplinująca) nie może zostać osiągnięta, skoro akt lub czynność do wydania którego sąd mógłby zobowiązać organ administracji – został już wydany”. Składy orzekające, które opowiedziały się za powyższą wykładnią podkreślają również, że przeciwne zapatrywania prowadziłyby w konsekwencji do trudnej do zaakceptowania sytuacji, w której skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania mogłaby być wniesiona w dowolnym czasie, a zatem nawet wiele lat po wydaniu decyzji kończącej postępowanie (zob. np. wyrok NSA z dnia 3 lipca 2018 r., II OSK 3036/17 oraz z dnia 10 maja 2018 r., II OSK 895/18).

W literaturze problem wniesienia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania po jego formalnym zakończeniu i wydaniu decyzji również nie znalazł jednoznacznego rozwiązania. Zdaniem P. Kornackiego, pierwotny brak przedmiotu postępowania sądowoadministracyjnego (na skutek wydania i doręczenia aktu administracyjnego) stanowi podstawę do odrzucenia skargi[1]. Natomiast za możliwością skutecznego wniesienia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania lub bezczynność, nawet po wydaniu decyzji i zakończeniu postępowania, i orzeczenia, czy stan ten miał miejsce z rażącym naruszeniem prawa, opowiada się wyraźnie M. Kotulski. Jednocześnie, w ocenie tego autora, wątpliwa jest jednak racjonalność rozpatrywania takiej skargi po upływie kilku lat od załatwienia sprawy[2].

Konieczność rozstrzygnięcia sygnalizowanego problemu wyłoniła się w sprawie zawisłej niedawno przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. W analizowanym przez sąd stanie faktycznym, inwestor w dniu 20 marca 2013 r. wystąpił do wójta z wnioskiem o wydanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy. Sprawa została merytorycznie rozstrzygnięta dopiero w dniu 6 listopada 2014 r., kiedy to wójt wydał decyzję o odmowie ustalenia warunków zabudowy.

W związku z tym, że od dnia złożenia wniosku do dnia wydania merytorycznej decyzji upłynęło ponad 1,5 roku, inwestor najpierw złożył ponaglenie na przewlekłe prowadzenie postępowania, zaś po wydaniu przez SKO postanowienia o uznaniu ponaglenia za nieuzasadnione, w dniu 25 czerwca 2018 r. (czyli już pod wydaniu decyzji odmownej przez organ) wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, domagając się stwierdzenia przewlekłości w prowadzonym postępowaniu i wymierzenia organowi grzywny.

Wyrokiem z dnia 10 października 2018 r. (sygn. IV SAB/Po 93/18) WSA w Poznaniu uwzględnił skargę w części uznając, że wójt dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania, jednak nie miało to miejsca z rażącym naruszeniem prawa (w pozostałym zakresie skargę oddalił). Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł organ, zarzucając sądowi I instancji naruszenie m.in. art. 149 § 1 pkt 3 ppsa.

Naczelny Sąd Administracyjny powziął wątpliwość, czy wykładnia art. 149 § 1 pkt 3 ppsa pozwala na merytoryczne rozpoznanie przez sąd administracyjny skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania wniesionej już po jego zakończeniu. W związku z tym, postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2019 r. (sygn. II OSK 3732/18) skład orzekający, działając na podstawie art. 187 ppsa odroczył rozpoznanie sprawy, przedstawiając sporne zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ewentualna uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego będzie w tej sprawie wiążąca.

 


[1] P. Kornacki, Skarga na przewlekłość postępowania administracyjnego, Warszawa 2014, s. 185-188;

[2] M. Kotulski, Zaskarżalność bezczynności i przewlekłości do sądu administracyjnego, Casus 2014, nr 73, s. 17.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Autor artykułu

Kinga Grzelak

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego

Więcej z Praktyki §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj