RIO na straży samobilansowania się systemu odpadowego

Regionalna Izba Obrachunkowa w Rzeszowie stwierdziła nieważność uchwały rady miasta określającej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wysokości nieumożliwiającej samobilansowanie się gminnego systemu odpadowego.

Uchwałą z dnia 4 czerwca 2019 roku Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej stwierdziło w całości nieważność uchwały rady miasta w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki opłaty. Orzeczenie to zostało wydane w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W związku z rozstrzygnięciem przetargu na odbiór odpadów komunalnych Burmistrz  wystąpił do Rady Miasta o podjęcie nowej uchwały w sprawie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Przedłożony przez Burmistrza projekt zakładał ustalenie stawek w wysokości 15 zł od mieszkańca w przypadku selektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz w wysokości 30 zł w przypadku braku selektywnej zbiórki.

Rada Miasta podjęła uchwałę, w której określono niższe od zaproponowanych przez Burmistrza stawki – odpowiednio w wysokości 12 zł i 24 zł.

W piśmie skierowanym do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie Burmistrz wskazał, iż na skutek przyjętej przez Radę Miasta uchwały w budżecie gminy brakować będzie w 2019 roku ok. 366.000 zł związanych z realizacją zadań dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi.

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie uchwałą z dnia 4 czerwca 2019 roku stwierdziła w całości nieważność uchwały Rady Miasta w sprawie ustalenia stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W uzasadnieniu uchwały Kolegium RIO – powołując się na przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dotyczących zasad ustalania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz dotyczących wydatkowania środków pochodzących z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi – wskazało, że w sytuacji, gdy w związku z zaciągnięciem w 2019 roku przez Gminę zobowiązania z tytułu świadczenia usług odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych pochodzących z nieruchomości zamieszkałych znajdujących się na terenie Gminy, Rada Miasta jest zobowiązana do ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wysokości pozwalającej na pokrycie kosztów realizacji zadania gminy związanego z pokryciem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Tym samym Rada Miasta powinna określić stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami w wysokości zaproponowanej przez Burmistrza. Ustalenie stawek w niższej wysokości – skutkującej wystąpienie deficytu w gminnym systemie gospodarki odpadami komunalnymi – zostało uznane przez Kolegium RIO za istotne naruszenie art. 6k ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 6h ust. 1 – 2d ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zdaniem Kolegium RIO stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustalone przez radę miasta powinny w pełni zapewnić realizację przez gminę obowiązkowego zadania własnego gminy – pokryciu kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami, o których mowa w art. 6r ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Orzeczenie Kolegium RIO należy ocenić jednoznacznie pozytywnie. Regionalne izby obrachunkowe – będące zgodnie z Konstytucją RP organami nadzoru w zakresie spraw finansowych – winny stać na straży realizacji zasady samobilansowania się systemu odpadowego. Organy nadzoru powinny kontrolować czy ustalana przez radę gminy stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi została ustalona w oparciu o rzetelnie przeprowadzoną kalkulację oraz czy pozwoli na pełne pokrycie kosztów systemu. Należy mieć nadzieję, że w przyszłości także kolejne organy nadzoru będą podejmować w tym zakresie analogiczne rozstrzygnięcia.