Ostatnią nowelizacją u.c.p.g. dokonano zmian w katalogu zadań ciążących na gminach w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. a) u.c.p.g., w nowym brzmieniu, gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki do ich utrzymania m.in. poprzez zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, w tym instalacji komunalnych - własnych lub wspólnych z innymi gminami. Wprowadzona zmiana rozszerza potencjalną płaszczyznę współpracy gmin z podmiotami prywatnymi w formule PPP.

Zakres zmiany

Dotychczasowy art. 3 ust. 1 pkt 2 lit. a) u.c.p.g. przewidywał, że zadaniem gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi jest m.in. „zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych - o ile obowiązek budowy takich instalacji wynika z wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, o którym mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach”.

W pierwotnej wersji rządowego projektu ustawy zmieniającej u.c.p.g. (druk sejmowy nr 3495) zaproponowano by zadaniem gminy była budowa, utrzymanie i eksploatacja, własnych lub wspólnych z innymi gminami, „instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, o ile zostały wskazane w wojewódzkim planie gospodarki odpadami, o którym mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, w tym instalacji komunalnych”. W wyniku prac legislacyjnych, zmodyfikowano brzmienie art. 3 ust. 1 pkt 2 lit. a) u.c.p.g. Ostatecznie zadanie gminy obejmuje budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami „instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, w tym instalacji komunalnych, o których mowa w art. 38b ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach”.

Powyższe zestawienie ukazuje, że zadanie gminy nie jest ograniczone wyłącznie do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji komunalnych (dotychczas instalacji RIPOK), albowiem zostały one w znowelizowanym art. 3 ust. 1 pkt 2 lit. a) u.c.p.g. wymienione jedynie przykładowo. Powyższe rozszerza spektrum inwestycji jakie mogą realizować gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.

Budowa, utrzymanie i eksploatacja instalacji

Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji do zagospodarowywania odpadów komunalnych, może nastąpić m.in. w ramach współpracy w formule PPP. Powyższego nie zmienia, uchylenie art. 3a u.c.p.g., w tym jego ust. 1 pkt 2.

Współpracę, w charakterze podmiotu publicznego, zawiązać może zarówno gmina (art.  2 pkt 1 lit a u.p.p.p. w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 u.g.k.) jak również, przy spełnieniu pewnych warunków, spółka komunalna (art. 2 pkt 1 lit b u.p.p.p.), np. specjalizująca się w realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi. Zawiązanie przez partnera publicznego, współpracy z podmiotem prywatnym, w formule PPP, następuje przy zachowaniu wymogów wynikających z znowelizowanej w 2018 r. u.p.p.p. Kwestia wprowadzonych w ostatnich latach zmian normatywnych w zakresie u.p.p.p., jak również p.z.p. oraz u.u.k.r.b.u., nabiera istotnego znaczenia, w kontekście dotychczasowych doświadczeń wynikających z współpracy podmiotów publicznych z partnerami prywatnymi w formule PPP w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Jak ukazuje sporządzony przez PARP w 2015 r. „Raport dotyczącego rynku ppp w Polsce w obszarze gospodarki odpadami” (s. 77-78) w okresie 6 lat poprzedzających sporządzenie raportu, z 12 postępowań zaledwie 4 zakończyły się zawarciem umowy, przy czym „tylko jedna dotyczyła modelu koncesji na usługi. (…) W pozostałych przypadkach (…) wynagrodzenie partnera prywatnego oparte jest o mechanizm opłaty za dostępność.”.

Wskazać należy, że dotychczasowe inwestycje przeprowadzane w formule PPP, m.in. ze względu na przyjęty zakres zadania gmin w obszarze budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji, dotyczyły przede wszystkim inwestycji wysoce kapitałochłonnych. Wraz z rozszerzeniem zakresu zadania wynikającego z art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. a) u.c.p.g., rozpatrywanym także przez pryzmat, modyfikacji sposobu definiowania instalacji komunalnej (względem uprzedniej definicji RIPOK, w szczególności w kontekście wymogu „mocy przerobowej„), zwiększają się perspektywy na współpracę gmin w formule PPP w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi. Powyżej zasygnalizowany zmiany normatywne umożliwiają podjęcie współpracy przy inwestycjach o bardziej lokalnym zasięgu i generujących mniejsze obciążenia finansowe, w tym dla partnerów prywatnych, a przez to obniżających stopień ponoszonego ryzyka biznesowego.

Wprowadzone ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. zmiany w u.c.p.g., jak również kwestie dotyczące współpracy w formule PPP w obszarze gospodarki odpadami komunalnymi będą tematami zaprezentowanymi w trakcie konferencji Zamówienia Publiczne w Gospodarce Odpadami, która odbędzie się 30 września 2019 r. w Warszawie i do udziału w której serdecznie zachęcamy (https://go.przetargipubliczne.pl/).