Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

18.07.2019

Oczyszczalnie ścieków a podatek od nieruchomości

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Trwają obecnie spory, czy oczyszczalnia ścieków może stanowić jeden przedmiot opodatkowania – budowlę, czy też należy ją traktować jako konglomerat różnych obiektów budowlanych opodatkowanych w zależności od ich cech konstrukcyjnych jako budynki lub budowle

Artykuł dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

Trwają obecnie spory, czy oczyszczalnia ścieków może stanowić jeden przedmiot opodatkowania – budowlę, czy też należy ją traktować jako konglomerat różnych obiektów budowlanych opodatkowanych w zależności od ich cech konstrukcyjnych jako budynki lub budowle.

Udzielenie odpowiedzi na te pytania wymaga odwołania się do podstawowych definicji, które należy brać pod uwagę  przy ocenie zakresu przedmiotowego podatku od nieruchomości.

A są one następujące:

budynek - obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach (art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, dalej: upol);

budowla - obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem (art. 1a ust. 1 pkt 2 upol)

obiekt budowlany - należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych (art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, dalej: uPb);

budowla - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową (art. 3 pkt 3 uPb).

Oczyszczalnia ścieków została zatem wymieniona w katalogu obiektów budowlanych stanowiących budowlę. Zwykle jednak stanowi obiekt o złożonym charakterze, w którym można wyodrębniać inne mniejsze obiekty, które samodzielnie także mogłyby stanowić odrębne obiekty budowlane, w tym budynki, które w podatku od nieruchomości opodatkowane są w zupełnie odmienny sposób (od powierzchni, nie od wartości).

W powyższym kontekście dostrzec należy także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13.12.2017 r. w sprawie SK 48/15, w myśl którego art. 1a ust. 1 pkt 2 upol w zakresie, w jakim umożliwia uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia budynkiem, przewidziane w art. 1a ust. 1 pkt 1 tej ustawy jest niezgodny z Konstytucją RP. Innymi słowy, obiekt, który ma wszystkie cechy budynku nie powinien być opodatkowany jako budowla. Ograniczając się tylko do sentencji tego wyroku należałoby przyjąć, że jeśli elementem oczyszczalni ścieków jest obiekt, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach, to powinien on być opodatkowany jak budynek.

Orzeczenia sądów administracyjnych wydawane po wyroku w sprawie SK 48/15 nie pozwalają jednak na tak kategoryczny wniosek. Wynika z nich bowiem, że Trybunał Konstytucyjny ani nie rozwiązał niektórych dotychczasowych wątpliwości (np. czy mogą podlegać odrębnemu opodatkowaniu budynek i znajdujące się w nim urządzenia będące potencjalnie elementem budowli – odrębnego pod względem technicznym i użytkowym obiektu budowlanego), jak i wygenerował nowe.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił w powołanym wyroku, że nie jest wykluczone, by określone obiekty o cechach budynku ustawodawca w przepisie specjalnym uznał za budowle. Trybunał przyjął także, że przy dokonywaniu podatkowej kwalifikacji obiektów budowlanych odwoływać się należy wyłącznie do przepisów prawa budowlanego rangi ustawowej, ze szczególnym uwzględnieniem treści art. 3 pkt 3 uPb oraz załącznika do tej ustawy. Odwołując się do treści art. 3 uPb, w tym pkt 3 tego przepisu, Trybunał wprost stwierdził, że „od wejścia w życie prawa budowlanego wskazany przepis prawny był kilkukrotnie nowelizowany, jednak wprowadzane zmiany dotyczyły wyłącznie katalogu przykładowych obiektów kwalifikowanych jako budowle”.

Na tym tle zdarzają się orzeczenia sądów administracyjnych, które w istocie ograniczają się do powołania się na sentencję wyroku TK, nakładając na organy podatkowe w pierwszej kolejności obowiązek zbadania, czy w danej sprawie badany obiekt ma cechy budynku, a dopiero ewentualnie (w przypadku nie spełnienia wszystkich kryteriów budynku), czy stanowi budowlę. Z drugiej strony jest szereg orzeczeń, które za punkt wyjścia biorą treść art. 3 pkt 3 uPb i zdają się zakładać, że obiekty w tym przepisie wprost wymienione zawsze stanowią budowle, tj. także gdy spełniają cechy budynku (w tym sensie ten nurt orzecznictwa zdaje się traktować art. 3 pkt 3 uPb jako przepis specjalny).

Przyjęcie stanowiska w tej kwestii przesądzać może o opodatkowaniu zarówno oczyszczalni ścieków, jak i innych obiektów ze sfery wod-kan wymienionych w art. 3 pkt 3 uPb (np. przepompowni, stacji uzdatniania wody). W szeregu przypadków istotną rolę mogą odgrywać także konkretne okoliczności faktyczne związane z uwarunkowaniami konstrukcyjnymi i funkcjonalnymi poszczególnych urządzeń i obiektów oraz z rodzaj i zakres powiązań między nimi.

Uwzględniając okres po wydaniu przez TK wyroku w sprawie SK 48/15 nie wydano zbyt wielu orzeczeń dotyczących opodatkowania podatkiem od nieruchomości oczyszczalni ścieków. Warto jednak zwrócić uwagę na trzy sprawy zakończone wyrokami NSA z 26.02.2019 r. W tych sprawach sąd I instancji zajął stanowisko, w myśl którego:

  • oczyszczalnia ścieków jest budowlą (art. 3 pkt 3 uPb),
  • jej elementy składowe mogą być odrębnymi obiektami budowlanymi (i odrębnymi przedmiotami opodatkowania), dlatego budynek, który wchodzi w skład oczyszczalni powinien zostać opodatkowany podatkiem od nieruchomości odrębnie,
  • zawartość budynku może być odrębnym od budynku samodzielnym obiektem budowlanym lub urządzeniem budowlanym – sieci technologiczne, część oczyszczalni ścieków.

Naczelny Sąd Administracyjny doszedł jednak do innych wniosków. Zdaniem NSA, ponieważ oczyszczalnia ścieków została wskazana wprost w art. 3 pkt 3 uPb, jako budowla, to w pierwszej kolejności rozważać należy, czy sporny w sprawie „budynek” wraz z rurociągiem stanowi element oczyszczalni ścieków. Jeśli bowiem oczyszczalnia ścieków stanowi budowlę, to niezasadne jest odrębne kwalifikowanie dla potrzeb podatku od nieruchomości poszczególnych obiektów budowlanych składających się na całość tej budowli. Poza tym, ponieważ oczyszczalnia ścieków według przepisu prawa stanowi budowlę, to nie może w jakiejś części stanowić budynku. Według NSA uznanie natomiast, że sporny obiekt budowlany stanowi część oczyszczalni ścieków i zakwalifikowanie go do kategorii budynku prowadziłoby do zanegowania woli ustawodawcy (wyrażonej w treści art. 3 pkt 3 uPb) uznania oczyszczalni ścieków za budowlę.

NSA w uzasadnieniu powołanego wyroku dał odpór powoływanemu czasem argumentowi dotyczącemu wymienionych w art. 3 pkt 3 uPb kompleksowych obiektów budowlanych wykluczającemu dopuszczalność sytuacji w której "każdy zespół obiektów budowlanych takich jak np. oczyszczalnia ścieków, lotnisko z halami odpraw pasażerów i towarów, elektrownia wraz z budynkami biurowymi czy magazynowymi itp. podlegałby opodatkowaniu jako jedna budowla". NSA zauważył, iż budynek biurowy nie może być kwalifikowany jako oczyszczalnia ścieków – pełni on zupełnie inna funkcję niż oczyszczania ścieków, a poza tym – zdaje się twierdzić Sąd – dlaczego odrzucać możliwość opodatkowania takich zespołów obiektów budowlanych jako jednej budowli, jeśli taki wniosek wynika z treści art. 3 pkt 3 uPb w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 oraz art. 2 ust. 1 pkt 3 upol?

Z powyższego wynika zatem, że oczyszczalnia ścieków może stanowić pojedynczą budowlę w podatku od nieruchomości, składającą się z szeregu elementów (obiektów i urządzeń), w tym takich które mogą być trwale związane z gruntem, wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadać fundamenty i dach. Dla możliwości przyjęcia takiej konkluzji istotne jest jednak to, czy wszystkie te elementy są ze sobą powiązane technicznie w celu wykonywania określonej funkcji: oczyszczania ścieków.

Niezależnie od tego, czy stanowisko zaprezentowane w powołanych wyrokach NSA znajdzie potwierdzenie w dalszych orzeczeniach, zainteresowane podmioty (tak organy podatkowe, jak i podatnicy, głównie spółki komunalne) powinny zweryfikować prawidłowość dotychczasowego kwalifikowania obiektów takich jak oczyszczalnie ścieków.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj
DZIAŁY:
Podatki

Autor artykułu

Dominik Goślicki

radca prawnyw Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa podatkowego, w szczególności podatku dochodowego oraz podatku od nieruchomości.

Więcej z Praktyki §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj