Realizacja dochodów budżetowych tytułem opłat lokalnych może powodować szereg praktycznych trudności. Transparentnym przykładem pozostają tu opłaty: uzdrowiskowa i miejscowa.

Informacji o najbardziej uciążliwych przeszkodach w poborze opłat lokalnych (uzdrowiskowej i miejscowej) dostarcza treść interpelacji poselskiej o nr 30268. W jej treści wskazano na trzy zasadnicze problemy stosowania ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie w jakim reguluje ona pobór opłaty uzdrowiskowej i miejscowej.

Przede wszystkim samorządowcy dostrzegają problem w egzekwowaniu obowiązku poboru ww. opłat przez inkasentów, którzy zostali do tego powołani właściwą uchwałą organu stanowiącego. W interpelacji wskazano, że przyczyną obserwowanej sytuacji pozostaje najprawdopodobniej brak ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności inkasenta za niepobieranie opłat. Zwraca się również uwagę na brak systemowego zobowiązania inkasentów do prowadzenia ewidencji zameldowań osób korzystających z usług zakwaterowania.

W omawianej interpelacji wskazano również na problem niejednoznaczności używanego przez upol pojęcia „szpital”. Jest to zagadnienie istotne, gdyż ustawa zwalnia z obowiązku ponoszenia opłat osoby przebywające w „szpitalu”. Problem stanowi tu zaliczenie do zwolnienia kategorii szpitali uzdrowiskowych, czyli ośrodków będących w istocie sanatoriami. Co ciekawe w interpelacji zasygnalizowano omawiany problem mimo, iż w 2014 r. Minister Finansów podjął próbę rozstrzygnięcia wątpliwości w trybie interpretacji ogólnej (wówczas uznano, że pacjenci szpitali uzdrowiskowych nie są obowiązani ponosić opłaty). Być może z tego właśnie powodu podjęto próbę zrewidowania ówczesnego stanowiska.

Konkluzje interpelacji sprowadzały się do sformułowania trzech pytań. Pierwsze z nich dotyczyło możliwości podjęcia działań legislacyjnych, które egzekwowałyby odpowiedzialność inkasenta za podatek lub opłatę niepobraną. Drugie, stanowiło postulat nałożenia ustawowego obowiązku prowadzenia przez inkasentów opłaty uzdrowiskowej określonego rodzaju ewidencji. Trzecie z kolei pytanie obejmowało swoim zakresem ewentualną możliwość doprecyzowania w upol pojęcia „szpital”.

Formułując odpowiedź na postawione w interpelacji zagadnienia, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów wskazał na następujące argumenty.

W zakresie pytania pierwszego konkluzja odpowiedzi sprowadzała się w istocie do prostego stwierdzenia, że wprowadzenie odpowiedzialności inkasenta za pobór podatku, zrównałoby tą instytucje z instytucją płatnika. Ze względu na to, że ustawodawca w sposób precyzyjny określił w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, że opłata uzdrowiskowa i miejscowa – ze względu na swoją konstrukcję – pobierane mogą być w drodze inkasa, nie jest zasadnym ustanawianie poboru ww. opłat za pośrednictwem płatników. Dostrzegając jednak sygnalizowane problemy, ministerstwo wskazało, że ich rozwiązanie polegać powinno na właściwej organizacji inkasa (np. wybór odpowiednich podmiotów jako inkasentów, określenie odpowiedniego wynagrodzenia za inkaso).

Odnosząc się do drugiego z sygnalizowanych w interpelacji zagadnień, ministerstwo wskazało, że obowiązek prowadzenia przez inkasentów opłaty miejscowej ewidencji osób zobowiązanych do jej ponoszenia, nałożony może być w drodze stosownej uchwały rady gminy. Z tego też względu brak jest dostatecznego uzasadnienia, aby zagadnienie to regulować na poziomie ustawowym. W zakresie opłaty uzdrowiskowej, do której ww. obowiązek zdaniem ministerstwa nie ma zastosowania wskazano, że opłata uzdrowiskowa pobierana jest przez podmioty, które co do zasady wywiązują się z nałożonych obowiązków (tak przynajmniej zdaniem ministerstwa wnioskować można z przebiegu procesu legislacyjnego z 2016 r., – nakładającego na inkasentów opłaty miejscowej obowiązek ewidencjonowania – podczas którego nie sygnalizowano konieczności wprowadzenia analogicznego obowiązku w stosunku do inkasentów opłaty uzdrowiskowej).

Formułując odpowiedź na ostatnie pytanie ministerstwo wskazało, że w omawianym zakresie brak jest obecnie wątpliwości i ustawa nie wymaga zmian. Zajmując to stanowisko powołano wspomnianą już interpretację ogólną Ministra Finansów z dnia 3 października 2014 r. (PL/LS/838/9/SIA/14/RD-88286), w której uznano, że od osób przebywających w szpitalach uzdrowiskowych nie pobiera się opłaty uzdrowiskowej.