Orzecznicza praktyka wskazuje na kolejny już problem w opodatkowaniu budowli podatkiem od nieruchomości. Tym razem wątpliwość dotyczy podstawy opodatkowania budowli, które zostały całkowicie zamortyzowane.

Przypomnieć należy, że w myśl ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (art. 4 ust. 1 pkt 3), podstawę opodatkowania budowli lub ich części stanowi co do zasady wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Podstawę opodatkowania budowli stanowi zatem określonego rodzaju wartość. Przy budowlach amortyzowanych ustawodawca zakłada, że jest to przyjmowana na dzień 1 stycznia danego roku wartość stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne. W przypadku budowli, których amortyzację zakończono, przepis wskazuje na wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Na gruncie komentowanego przepisu w praktyce zrodziły się wątpliwości, czy w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych wartość, o której mowa w przepisie powinna być – tak jak w przypadku budowli amortyzowanych – pomniejszona o odpisy amortyzacyjne, czy może ustawodawca w zależności od rodzaju budowli (amortyzowana lub zamortyzowana) odwołuje się do dwóch rodzajów wartości – początkowej niepomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne (w przypadku budowli amortyzowanych) oraz wartości z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego (w przypadku budowli zamortyzowanych).

Dotychczasowy dorobek orzeczniczy nie dostarcza jednolitej argumentacji w komentowanym zakresie. W jednym z orzeczeń rozstrzygających sygnalizowany problem sąd wskazał, że zgodnie z rezultatem wykładni językowej ustawodawca w zakresie podstawy opodatkowania przewidział rozróżnienie pomiędzy budowlami amortyzowanymi i nieamortyzowanymi. W pierwszym przypadku przyjmować należy wartość początkową niepomniejszoną o odpisy amortyzacyjne w drugim wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym zakończono amortyzację (a więc w istocie wartość początkową pomniejszoną o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne). Wśród argumentów na rzecz tego stanowiska oprócz wykładni językowej powołuje się również wykładnię historyczną (do roku 1997 r. ustawodawca nie rozróżniał przy ustalaniu podstawy opodatkowania podkategorii budowli, z tego zaś faktu wywodzi się, że nowelizacja miała charakter normatywny, a nie doprecyzowujący). Stanowisko takie zaprezentował WSA w Kielcach w wyroku z dnia 13 lutego 2019 r. 

Z drugiej strony komentując art. 4 ust. 1 pkt 3 wskazuje się, że zgodnie z wykładnia systemową wewnętrzną, budowle zamortyzowane powinny być opodatkowywane według tych samych zasad co budowle będące w trakcie amortyzacji. Językowy zapis komentowanego przepisu determinowany jest przede wszystkim tym, że w przypadku budowli zamortyzowanych niemożliwym byłoby ustalenie na dzień 1 stycznia danego roku wartości stanowiącej podstawę obliczania amortyzacji (gdyż od budowli całkowicie zamortyzowanych nie dokonuje się już odpisów amortyzacyjnych). Z tego też względu zastrzeżenie sformułowane przez ustawodawcę w ostatnim zdaniu art. 4 ust. 1 pkt 3 odnosić należy wyłącznie do daty, nie zaś do pomniejszania wartości o odpisy amortyzacyjne. Stanowisko takie zostało zaprezentowane przez WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 21 lutego 2019 r. 

Komentowana rozbieżność z jednej strony po raz kolejny podkreśla wątpliwą precyzję przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, z drugiej natomiast wskazuje, że gminne organy podatkowe zmuszone będą oczekiwać wyroków NSA w tym zakresie.