Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

W podatku rolnym wiążącym dla organu podatkowego źródłem danych o powierzchni gruntu (podstawie opodatkowania) jest ewidencja gruntów, także gdy nie jest ona – w tym zakresie – zgodna z treścią księgi wieczystej.

Tej treści stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 19.03.2019 r. W omawianej sprawie organy podatkowe kierując się zapisami ewidencji przyjęły do opodatkowania podatkiem rolnym mniejszą powierzchnię gruntu niż oczekiwał sam podatnik. Podatnik dochodził zatem od organów podatkowych wymiaru wyższego podatku, co jednak nie wynikało z jego troski o stan gminnego fiskusa, lecz o zakres przysługującego podatnikowi prawa własności. Sporna działka zgodnie z treścią księgi wieczystej miała bowiem większą powierzchnię. Podatnik w odrębnym postępowaniu administracyjnym podjął próbę zmiany ewidencji gruntów w zakresie dotyczącym powierzchni tej działki, lecz była ona nieskuteczna. W tych okolicznościach uznał, że postępowanie podatkowe dotyczące podatku rolnego może być drogą do potwierdzenia jego uprawnień właścicielskich do „większej” działki. Takie stanowisko podatnika nie znalazło jednak akceptacji sądów administracyjnych.

NSA przywołał m.in. art. 4 ust. 1 ustawy o podatku rolnym, wedle którego podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi: 1) dla gruntów gospodarstw rolnych - liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego; 2) dla pozostałych gruntów - liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Jak podkreślono, przepisy te korespondują z brzmieniem art. 21 ust. 1 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne, zgodnie z którym m.in. podstawę wymiaru podatków i świadczeń stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Wynik interpretacji tych przepisów jest jednoznaczny, a w realiach niniejszej sprawy każe przyjąć, że powierzchnia gruntów, będących przedmiotem opodatkowania podatkiem ustalana jest w oparciu o zapisy zawarte w ewidencji gruntów i budynków.

NSA podkreślił, że kwestie związane z ustaleniem powierzchni gruntu, nie były i nie mogły być przedmiotem postępowania podatkowego dotyczącego wymiaru podatku rolnego. Postępowanie mające na celu weryfikację zbioru danych lub innych materiałów stanowiących wyniki prac geodezyjnych lub prac kartograficznych jest natomiast odrębnym postępowaniem administracyjnym. Okoliczności towarzyszące temu celowi stanowią wyodrębniony przedmiot postępowania administracyjnego, a więc stanowią odrębną sprawę wymagającą załatwienia poprzez wydanie stosownego rozstrzygnięcia. Normy kompetencyjne, pozwalające na przeprowadzenie tego rodzaju postępowania, nie znajdują się w przepisach ustaw podatkowych czy Ordynacji podatkowej, lecz w ustawie z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Przepisy tej ustawy w art. 7d oraz art. 22 wskazują na właściwy organ administracji publicznej, jakim jest starosta. Organy podatkowe nie mają zatem podstaw prawnych, a co za tym idzie kompetencji do dokonywania własnych ustaleń w zakresie weryfikacji zbiorów danych lub innych materiałów stanowiących wyniki prac geodezyjnych i kartograficznych.

W kontekście natomiast eksponowanych przez skarżącego sprzeczności, co do powierzchni działki, pomiędzy danymi z ewidencji gruntów a oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej i towarzyszącemu mu poczuciu ograniczenia w prawie własności, Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że ewidencja gruntów nie może przesądzać o własności nieruchomości (prawie użytkowania wieczystego) i w tym zakresie, zgodnie z rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych, należy w pierwszej kolejności uwzględniać wpisy ujawnione w dziale drugim księgi wieczystej. Rękojmia ta jednak nie obejmuje danych zawartych w dziale pierwszym księgi, dotyczącym opisu nieruchomości (art. 3 ust. 1 w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece). Organ podatkowy - przy wymiarze podatku rolnego (podatku od nieruchomości i czy też leśnego) związany jest zawartymi w ewidencji gruntów i budynków informacjami dotyczącymi powierzchni gruntów i danych tych nie może korygować w toku prowadzonego postępowania podatkowego, bez stosownej zmiany zapisów ewidencyjnych w odrębnym trybie. W celu podważenia treść zapisów ujętych w ewidencji zainteresowany podmiot powinien uruchomić stosowny tryb ich korekty, powołując się na to, że wpis w ewidencji gruntów odbiega od stanu rzeczywistego. Dopóki dane nie zostaną zmienione w ewidencji, organy podatkowe mają obowiązek wyliczenia podatku na ich podstawie. Brak jest podstaw dla przyjęcia – zauważył NSA – że w sytuacji rozbieżności co do oznaczenia nieruchomości (tu: wielkości powierzchni) pierwszeństwo przed danymi ewidencyjnymi mają dane zamieszczone w dziale I księgi wieczystej, obejmującym oznaczenie nieruchomości. Takie stanowisko nie znajduje bowiem potwierdzenia w przepisach prawa. Mało tego, z przepisów tych wynika wniosek przeciwny. Otóż zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są właśnie dane katastru nieruchomości. To z treści art. 26 tej ustawy wynika więc zależność opisu nieruchomości w dziale I księgi wieczystej od danych ewidencyjnych. Dane zawarte w dziale I księgi wieczystej dotyczące opisu nieruchomości nie mogą tym samym zastępować danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj