Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej coraz częściej odmawia gminom wydania interpretacji indywidualnych dotyczących prawa do odliczenia VAT, powołując się na przesłankę nadużycia prawa. W sprawach, w których stan faktyczny / zdarzenie przyszłe dotyczą dzierżawy sieci wodociągowej orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych jest tymczasem rozbieżne
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej coraz częściej odmawia gminom wydania interpretacji indywidualnych dotyczących prawa do odliczenia VAT, powołując się na przesłankę nadużycia prawa. W sprawach, w których stan faktyczny / zdarzenie przyszłe dotyczą dzierżawy sieci wodociągowej orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych jest tymczasem rozbieżne.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 20 grudnia 2018 r. (sygn. akt I SA/Ke 415/18) podzielił stanowisko Dyrektora, w myśl którego wydzierżawienie przez gminę spółce komunalnej inwestycji w sieć wodno-kanalizacyjną ma sztuczny charakter. Według WSA w Kielcach o sztuczności planowanego przez gminę przedsięwzięcia świadczy fakt, że dzierżawa rozbudowanego ujęcia wody, sieci wodociągowej oraz oczyszczalni ścieków na opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej warunkach nie ma żadnego uzasadnienia ekonomicznego. Porównując wysokość dochodu z tytułu dzierżawy z wysokością całości dochodów gminy, Dyrektor (a za nim WSA w Kielcach) uznał, że nie będzie on znaczący dla gminy. Wartość kwoty uzyskanej za odpłatne udostępnienie inwestycji na podstawie umowy – według Dyrektora oraz WSA w Kielcach – nie może zostać uznana za ekwiwalentne świadczenie z tytułu tej usługi. W dalszej kolejności uznano, że – skoro wysokość czynszu dzierżawnego uniemożliwi gminie zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych (co ma oznaczać, że zamiarem gminy nie jest osiągnięcie zysku) – uzasadnione jest przypuszczenie, że celem planowanej transakcji jest uzyskanie (zachowanie) prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją wysokonakładowej inwestycji, przy jednoczesnym wykazaniu podatku należnego od dzierżawy inwestycji, której cena została ustalona na minimalnym, nieznajdującym ekonomicznego uzasadnienia poziomie.
Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 19 grudnia 2018 r. (sygn. akt I SA/Gd 1039/18), uchylając postanowienie Dyrektora w przedmiocie odmowy wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, nie zgodził się ze stanowiskiem Dyrektora, że ustalona niska wartość czynszu na poziomie około 1 000 zł uzasadnia powstanie wątpliwości co do prawdziwej natury czynności pomiędzy gminą a spółką oraz przyjęcie, że celem transakcji jest osiągnięcie korzyści podatkowych (odliczenia VAT naliczonego). WSA w Gdańsku wytknął Dyrektorowi, że ten w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nie wskazał, jaki jest jego zdaniem „właściwy” poziom czynszu dzierżawnego, podnosząc jednocześnie, że nie ma on uzasadnienia ekonomicznego, a kwota ta jest zupełnie niewspółmierna do kosztów poniesionych przez Skarżącą na przedmiotową inwestycję. W opinii WSA w Gdańsku, nie można postrzegać prawa do zrealizowania zasady neutralności VAT z perspektywy wysokości uzyskiwanych dochodów. Innymi słowy, nie ma żadnego pułapu czy wzorca wysokości świadczenia w ramach legalnie zawartego kontraktu (umowy), który pozwoliłby na postawienie granicy akceptującej bądź tamującej skorzystanie z zasady odliczalności.
Warto odnotować, że wydając oba zaskarżone postanowienia, Dyrektor powołał się na opinię Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z dnia 17 sierpnia 2017 r., dotyczącą prawa do pełnego odliczenia przez jednostkę samorządu terytorialnego VAT od zakupów towarów i usług związanych z siecią kanalizacyjną, przekazaną następnie odpłatnie do korzystania osobie trzeciej, w ramach dzierżawy. WSA w Gdańsku (inaczej niż WSA w Kielcach) uznał, że nie zachodzą w badanej przez niego sprawie okoliczności, która uzasadniałyby odstąpienie od zwrócenia się do Szefa KAS o opinię, tj. sytuacja, gdy w rozpatrywanej sprawie „stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe odpowiadają zagadnieniu, które było przedmiotem uzyskanej uprzednio opinii Szefa KAS”.
Autor artykułu
radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, jego zainteresowania obejmują obszar finansów publicznych oraz podatków i opłat lokalnych.
15.03.2024
01.03.2024
14.02.2024