Rozprzestrzenianie afrykańskiego pomoru świń (ASF) w Polsce wiąże się z nowymi wyznaniami zarówno dla gmin jak i dla rolników. Warto pamiętać, że posiadacz zwierząt może kwestionować odszkodowanie ustalone decyzją administracyjną, ale tylko w ściśle określonym terminie.

Prawo do odszkodowania

Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (dalej jako: „ustawa”), odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje m.in. za świnie poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej albo za takie zwierzęta padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania. Jednocześnie, w myśl art. 49 ust. 5 ustawy, odszkodowanie przysługuje również za zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej produkty pochodzenia zwierzęcego, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu.

Przepisy szczegółowo określają zasady ustalania odszkodowania za zwierzęta i rzeczy, w tym okoliczności wyłączające prawo do odszkodowania oraz wymaganą liczbę oszacowań dokonanych przez rzeczoznawców. Zasadniczo, odszkodowanie wyliczane jest na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców. Na podstawie art. 49 ust. 12 ustawy, wójt (burmistrz, prezydent miasta) powołuje i odwołuje rzeczoznawców oraz informuje o tym fakcie powiatowego lekarza weterynarii.

Ustalenie odszkodowania

Odszkodowanie za zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego, pasze lub sprzęt ustala powiatowy lekarz weterynarii. Powiatowy lekarz weterynarii, działając jako organ administracji, wydaje decyzję administracyjną w przedmiocie odszkodowania Przepisy wyraźnie stanowią, że decyzja powiatowego lekarza weterynarii która jest ostateczna, czyli stronie nie przysługuje odwołanie na podstawie kodeksu postępowania administracyjnego.

Miesiąc na pozew o zapłatę

Art. 49 ust. 8 zd. drugie ustawy wskazuje, że posiadacz zwierzęcia niezadowolony z decyzji powiatowego lekarza weterynarii może, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu rejonowego. Z omawianego przepisu wynikają dwie istotne kwestie. Miesięczny termin na złożenie pozwu o zapłatę odszkodowania stanowi termin zawity. W rezultacie roszczenie o odszkodowanie wygasa jeżeli nie dojdzie do złożenia pozwu w tym terminie. Wydaje się, że taki pozew o zapłatę – stanowiący w istocie „odwołanie” - nie musi być poprzedzony żadnym wezwaniem do zapłaty, wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa lub innym podobnym środkiem w celu ugodowego zakończenia sporu.

Po wtóre, w postępowaniu sądowym posiadacz zwierzęcia (powód) będzie musiał udowodnić wszystkie fakty, z których wywodzi żądanie zapłaty odszkodowania. Zatem, jeszcze na etapie wykonywania zarządzeń i polecań organów Inspekcji Weterynaryjnej powinien gromadzić i zabezpieczać wszelkie dowody.