Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

W Ministerstwie Środowiska opracowano kolejną – trzecią – wersję projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw zawierającą szereg zaskakujących propozycji

Kolejna odsłona nowelizacji

Od wielu miesięcy w Ministerstwie Środowiska trwają prace nad kolejną nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Jej zapowiedź pojawiła się już w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2022. Pomimo upływu terminów, w którym nowelizacja ta miała być gotowa (lata 2016-2017) Ministerstwo nadal nie opracowało ostatecznej wersji projektu.

Poprzednia wersja projektu ustawy nowelizującej – ze stycznia 2019 roku - była szeroko opisywana na łamach naszego Portalu:

Kolejne propozycje zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach;

Dalsze uwagi o projekcie nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Rewolucja w regionalnych systemach gospodarki odpadami komunalnymi

Zawarte w niej propozycje spotkały się z szeregiem uwag ze strony różnych środowisk, co doprowadziło do opracowania kolejnej wersji projektu.

Najnowsza wersja projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw datowana jest na dzień 28 lutego 2019 roku i w połowie marca została przesłana do ogólnopolskich organizacji samorządowych wchodzących w skład Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych zmian wprowadzonych do najnowszej wersji projektu ustawy nowelizującej.

Zamieszanie z nieruchomościami niezamieszkałymi

Ciągłej ewolucji podlegają propozycje Ministerstwa Środowiska dotyczące nieruchomości niezamieszkałych, na których powstają odpady komunalne. Pierwotnie (w sierpniu 2018 roku) Ministerstwo proponowało, aby nieruchomości te we wszystkich gminach obligatoryjnie objąć gminnym systemem gospodarki odpadami komunalnymi. W kolejnej wersji (ze stycznia 2019 roku) Ministerstwo wycofało się ze swoich propozycji proponując utrzymanie dotychczasowym rozwiązań.

W najnowszej wersji projektu ustawy nowelizującej Ministerstwo zaproponowało, aby w przypadku podjęcia przez radę gminy uchwały o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, każdy z właścicieli tego typu nieruchomości samodzielnie decydował czy chce „przystąpić do zorganizowanego przez gminę systemu gospodarowania odpadami”. Decyzja w tym zakresie byłaby całkowicie dobrowolna i wymagałaby pisemnej zgody. Właściciel nieruchomości nie składając takiej zgody pozostawałby poza systemem gminnym i byłby zobowiązany do samodzielnego podpisania umowy z przedsiębiorcą odbierającym odpady posiadającym wpis do rejestru działalności regulowanej.

Zaproponowane rozwiązanie – zainicjowane przez organizacje branżowe zrzeszające prywatnych przedsiębiorców – należy ocenić jednoznacznie negatywnie. Nie uwzględnia ona w żaden sposób szerszego kontekstu systemowego. Możliwość podjęcia przedmiotowej uchwały prze radę gminy ma na celu ujednolicenie i uszczelnienie systemu. Cele te nie zostaną osiągnięte w przypadku przyjęcia proponowanych rozwiązań.

Być może warto podjąć dyskusję na temat możliwości samodzielnego wyłączenia się niektórych podmiotów (zwłaszcza dużych i średnich przedsiębiorców) z systemu gminnego po spełnieniu określonych przesłanek. Konstrukcja przepisów w tym zakresie musiałaby być jednak diametralnie inna.

Co z tą segregacją?

Ministerstwo w dalszym ciągu podtrzymuje propozycję uczynienia z selektywnej zbiórki odpadów komunalnych obowiązku każdego właściciela nieruchomości.

Niestety pod wpływem krytyki resort wycofał się z propozycji uregulowania na poziomie ustawowym kryteriów pozwalających ustalić czy na terenie danej nieruchomości selektywna zbiórka jest prowadzona czy też nie. Należy w tym kontekście przypomnieć, iż już poprzednio – w trakcie prac nad rozporządzeniem w sprawie standaryzacji selektywnej zbiórki – Ministerstwo pod wpływem krytyki odstąpiło od określania kryteriów w tym zakresie.

 Zmianie uległy propozycje dotyczące sankcji związanych z brakiem prawidłowej segregacji odpadów. Pierwotnie sankcja ta miała wynosić czterokrotność stawki podstawowej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W najnowszej wersji projektu sankcja ta została określona jako dwukrotność stawki podstawowej.

Nowości na PSZOKach

Uzupełniając wcześniejsze propozycje w najnowszej wersji projektu Ministerstwo zaproponowało, aby PSZOKi przyjmowały odpady niekwalifikujące się do odpadów medycznych powstałe w gospodarstwie domowym w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w szczególności igły i strzykawki. PSZOKi mają także przyjmować odpady stanowiące tekstylia i odzież.

Brak realizacji obowiązku utworzenia PSZOKu nie będzie także zagrożony karą administracyjna, którą przewidywano we wcześniejszej wersji projektu.

Mniej elastyczny regulamin utrzymania czystości

Ministerstwo wycofało się z propozycji uelastycznienia zakresu regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie. We wcześniejszej wersji projektu ustawy nowelizującej zaproponowano, aby katalog spraw, który ma być uregulowany w projekcie miał mieć charakter otwarty. W obecnej wersji projektu powrócono do rozwiązań wcześniejszych przewidujący zamknięty katalog spraw mających znaleźć się w regulaminie.

Maksymalne stawki opłat

Ministerstwo doprecyzowało i uzupełniło propozycje dotyczące maksymalnych stawek opłat w przypadku nieruchomości niezamieszkałych. Zgodnie z nowym projektem w przypadku opłat za pojemnik lub worek stawka opłaty nie będzie mogła być wyższa niż 3,2% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego ogółem na 1 osobę ogółem za pojemnik o pojemności 1100 litrów lub 1% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego ogółem na 1 osobę ogółem za worek o pojemności 120 litrów. Za pojemniki lub worki o mniejszej lub większej pojemności stawki opłat ustalane będą w wysokości proporcjonalnej do ich pojemności

Zagadkowe opłaty

Resort środowiska wycofał się z wcześniejszych propozycji dotyczących możliwości subsydiowania gminnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi z innych źródeł.

Zamiast tego w projekcie ustawy nowelizującej pojawił się zagadkowy przepisy, zgodnie z którym rada gminy będzie mogła ustalić stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w stopniu, w jakim dochody ze środków własnych pozyskanych ze sprzedaży surowców wtórnych i produktów przygotowanych do ponownego użycia pokrywają koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Odrębne rachunki

Nowością w projekcie ustawy nowelizującej jest także propozycja nałożenia na gminy obowiązku gromadzenia środków pochodzących z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na wyodrębnionym rachunku bankowym.

Decyzje dotyczące kompostowników

Uzupełniając dotychczasowe propozycje dotyczące przydomowych kompostowników w zabudowie jednorodzinnej stanowiących podstawę do zwolnienia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi Ministerstwo zaproponowało, aby w przypadku cofnięcia prawa do zwolnienia możliwość ubiegana się o nowe zwolnienie była możliwa dopiero po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym decyzja o utracie prawa do zwolnienia stała się ostateczna.

Rzadsze kontrole

Ministerstwo przychyliło się do postulatów strony samorządowej i zmieniło przepisy dotyczące obligatoryjnej kontroli przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) podmiotów odbierających odpady komunalne. Kontrole w tym zakresie będą miały być przeprowadzane co najmniej raz na dwa lata.

Rewolucja w regionach

Najbardziej rewolucyjne zmiany zaproponowano w zakresie regionalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi. Główna zmiana w tym zakresie dotyczy zniesienia nakazów zagospodarowania odpadów zmieszanych i z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania w ramach regionów gospodarki odpadami czy w ramach województw. Tego typu frakcje odpadów – mające nadal trafiać do szczególnego rodzaju instalacji – będą mogły być przekazywane pomiędzy województwami.

Jednocześnie Ministerstwo zaproponowało uchylenie obowiązku podejmowania przez sejmik województwa uchwały w sprawie wykonania WPGO. Zaproponowano także uchylenie art. 38a ustawy o odpadach, zgodnie z którym jeżeli instalacja, przeznaczona do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz przeznaczonych do składowania pozostałości z sortowania odpadów komunalnych i pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, nie została ujęta w wojewódzkim planie gospodarki odpadami, odmawia się wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwolenia na budowę, pozwolenia zintegrowanego lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów w tej instalacji.

Zmianie uległy także propozycje dotyczące termicznego przekształcania odpadów. Zaproponowany obecnie zakaz w tym zakresie dotyczyć ma wyłącznie niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, jeżeli gmina, z której są odbierane te odpady, nie wprowadziła selektywnego zbierania odpadów zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 4a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Mając na uwadze, że system rozwiniętej selektywnej zbiórki wynikającej z rozporządzenia Ministra Środowiska ma być wprowadzony w całym kraju docelowo zaproponowany zakaz będzie  bezprzedmiotowy.

Podsumowanie

W niniejszym artykule zasygnalizowano jedynie wybrane – najważniejsze w ocenie Autora – zmiany w najnowszej wersji projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. W najbliższym czasie zmiany te zostaną omówione w sposób bardziej szczegółowy.

Najnowsza wersja projektu ustawy nowelizującej została skierowana na posiedzenie Zespołu ds. Infrastruktury Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół ten został upoważniony przez Komisję do wydania wiążącej opinii w przedmiotowej sprawie. Najbliższe posiedzenie Zespołu zostało zaplanowane na dzień 18 marca 2019 roku.

Należy spodziewać się, że projekt w najbliższym czasie trafi na posiedzenie Rady Ministrów, a następnie ma szansę na skierowanie do Sejmu.

O wszelkich dalszych etapach prac nad zmianami w przedmiotowym zakresie będziemy na bieżąco informować na lamach naszego Portalu.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj