Opodatkowanie w czasie rekultywacji gruntów

Rekultywacja gruntów po eksploatacji złoża jest przejawem zajmowania gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej. Oznacza to, że do czasu formalnego potwierdzenia zakończenia rekultywacji, grunty rolne i leśne podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według najwyższych stawek.

W jednej ze spraw dotyczącej wspólników spółki cywilnej organ podatkowy zdecydował się na wznowienie postępowania z uwagi na uzyskanie informacji o zakończeniu eksploatacji złoża kruszywa naturalnego. W pierwotnej decyzji opodatkował bowiem wyłącznie grunty zadeklarowane przez podatników w złożonej informacji. Po wyjściu na jaw nowych okoliczności, organ zwiększył powierzchnię gruntów objętych stawką dla prowadzenia działalności gospodarczej.

Nowa decyzja została utrzymana w mocy przez SKO, które uznało, że decyzja starosty potwierdzająca zakończenie prac związanych z rekultywacją gruntów wyznacza czas, do którego przedmiotowe grunty były zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.

WSA w Łodzi uchylił decyzję SKO. Uznał, że sprawa w I instancji nie została dostatecznie wyjaśniona, dlatego zobowiązał organy, aby przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, podjęły niezbędne działania w celu wyjaśnienia, czy i kiedy rekultywacja spornych gruntów została faktycznie zakończona, tj. kiedy osiągnięto cele określone w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych, czyli przywrócono zdewastowanym gruntom wartości użytkowe i przyrodnicze. W ocenie WSA dopiero po uzupełnieniu materiału dowodowego możliwa będzie ocena, kiedy faktycznie zakończono rekultywację spornych gruntów.

Z WSA w Łodzi nie zgodził się NSA, który uwzględniając skargę kasacyjną uchylił wyrok sądu I instancji. NSA w orzeczeniu z 26.02.2019 r. potwierdził, że działalność gospodarcza w zakresie wydobywania kopalin obejmuje również rekultywację gruntów po wyczerpaniu złoża. Przywołał przy tym orzecznictwo NSA i stanowisko doktryny, w którym wskazuje się, iż nie jest możliwe wydobywanie kopalin bez jednoczesnego planowania i prowadzenia rekultywacji zdewastowanych, w wyniku tego wydobycia gruntów. Przeprowadzenie rekultywacji gruntów jest nałożone na przedsiębiorcę ustawą (art. 20 ust. 1 uogrl), stąd nie podejmuje się on jego wykonania dobrowolnie. W ramach organizacji działalności gospodarczej polegającej na wydobyciu kopalin ze złóż niezbędne jest zadbanie o grunty rolne i leśne poprzez planowanie i stopniowe dokonywanie rekultywacji gruntów.

Dodatkowo NSA zauważył, że zakończenie procesu rekultywacji gruntów stwierdzane jest decyzją starosty wydawaną na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 4 uogrl. Tym samym podkreślił, że do czasu zakończenia rekultywacji stwierdzonej ostateczną decyzją właściwego organu administracyjnego grunty te są nie tylko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, ale także faktycznie zajęte na jej prowadzenie. Niezasadny jest zatem pogląd WSA w Łodzi, że o zakończeniu rekultywacji gruntów nie przesądza ostateczna decyzja właściwego organu (starosty), ale decydujące znaczenie ma ocena, kiedy w wyniku odpowiednich działań na gruncie nadano mu lub przywrócono wartości użytkowe.

Zdaniem NSA ostateczna decyzja starosty ma fundamentalne znaczenie jako obiektywne i formalne potwierdzenie zakończenia rekultywacji gruntów.

Mając na uwadze powyższe – zgodnie z analizowanym wyrokiem NSA – należy uznać, iż rekultywacja gruntów po eksploatacji złoża jest przejawem zajmowania gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej, a więc do czasu formalnego potwierdzenia zakończenia tej rekultywacji ostateczną decyzją starosty, grunty rolne i leśne podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według najwyższych stawek. Proces rekultywacji gruntów stanowi końcową fazę wykorzystywania gruntów do celów prowadzenia działalności gospodarczej i dopiero po jej zakończeniu, potwierdzonym w ostatecznej decyzji starosty, możliwe jest wyłączenie tych gruntów jako przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości.