Wywłaszczenie nieruchomości gminnych pod drogi publiczne z VAT

NSA orzekł, że wywłaszczenie nieruchomości gminnych w celu budowy dróg publicznych podlega opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej. Nie można w tym zakresie skorzystać ze zwolnienia, gdyż decyzja o realizacji inwestycji drogowej przesądziła, że był to teren budowlany.

Sprawa dotyczyła jednej z Gmin, w której zostały wywłaszczone nieruchomości pod budowę drogi wojewódzkiej. Z tego tytułu Gmina otrzymała odszkodowanie. Zastanawiała się, czy dostawa tych nieruchomości może korzystać ze zwolnienia, skoro niektóre z nich były działkami rolnymi, nie objętymi planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzjami o warunkach zabudowy. Z tego powodu wystąpiła z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.

Organ podatkowy nie zgodził się z Gminą i wskazał, że omawiana transakcja nie może skorzystać ze zwolnienia i powinna być opodatkowana według podstawowej stawki VAT.

Do podobnych wniosków doszedł również WSA w Kielcach oraz NSA (wyrok z 6.09.2018 r. sygn. I FSK 1031/16).

Podkreślono, że w stanie faktycznym omawianej sprawy dostawa działek niezabudowanych była konsekwencją wydania przez wojewodę decyzji o realizacji inwestycji drogowej. W zakresie inwestycji drogowych ustawodawca wprowadził szczególne uregulowania, wyłączając w przypadku nich stosowanie niektórych aktów prawnych. Z ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, że w sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (art. 11i ust. 2 tej ustawy).

Dodatkowo wskazano, że w przypadku inwestycji drogowych ustawodawca utożsamia decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Tym samym uznano, że ostateczna decyzja, na mocy której zezwolono na realizację inwestycji drogowej przesądza o charakterze wywłaszczonych gruntów, jako przeznaczonych pod zabudowę.

Omawiany wyrok zapadł w stanie prawnym obowiązującym przed 1 kwietnia 2003 r. kiedy w ustawie o VAT brak było definicji terenów budowlanych. Problematyczne może być uznanie, czy powyższe twierdzenia odnoszą się również do aktualnego stanu prawnego, gdyż zdarzają się sytuacje, że sędziowie mają również inne zdanie w tym zakresie (zob. zdanie odrębne do wyroku NSA z 29.09.2017 r. sygn. I FSK 1732/15).