Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Szczegółowa analiza najnowszej wersji projektu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach pozwala na dostrzeżenie szeregu interesujących propozycji zmian w obecnym systemie gospodarki odpadami komunalnymi

W artykule „Kolejne propozycje zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach” przedstawiono kluczowe zmiany w najnowszej wersji projektu ustawy nowelizującej ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Artykuł ten nie wyczerpuje jednak przedmiotowej problematyki. Dalsza analiza opublikowanego już na stronach Rządowego Centrum Legislacji projektu ustawy nowelizującej pozwala na dostrzeżenie szeregu dalszych propozycji zmian, które nie były przedmiotem pogłębionej dyskusji na wcześniejszych etapach prac legislacyjnych.

Szerszy zakres regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach

We wcześniejszym artykule sygnalizowano zaproponowane przez Ministerstwo Środowiska zmiany dotyczące zakresu przedmiotowego uchwały rady gminy w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach. Ministerstwo zaproponowało zarówno elementy, które obligatoryjnie muszą znaleźć się w regulaminie, jak i elementy o charakterze fakultatywnym, które rada gminy będzie mogła (ale nie będzie musiała) wprowadzić do tej uchwały.

Należy jednocześnie zwrócić uwagę na istotną zmianę na samym wstępie art. 4 ust. 2 nowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ministerstwo proponuje, aby przepis ten otrzymał następujące brzmienie: „Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące w szczególności” (sic!). Wprowadzenie do przedmiotowej części przepisu zwrotu „w szczególności” otwiera regulamin na inne elementy nie określone wprost w znowelizowanym przepisie. Innymi słowy oznacza to, iż regulamin będzie musiał obejmować wszystkie elementy o charakterze obligatoryjnym, ale także elementy inne, które nie zostały wprost określone w przepisie.

Niestety w uzasadnieniu projektu uzasadnienia próżno szukać argumentacji dotyczącej przedmiotowej propozycji oraz jej szczegółowo określonego celu. Można się jedynie domyślać, iż Ministerstwo postanowiło wyjść naprzeciw gminom, które wielokrotnie starały się przemycić do regulaminu dodatkowe elementy, co spotykało się z jednoznacznym sprzeciwem ze strony organów nadzoru i sądów administracyjnych. Powszechnie dominował bowiem pogląd, iż zakres przedmiotowy regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach ma charakter zamknięty.

Z całą pewnością zaproponowana zmiana – w przypadku jej ostatecznego przyjęcia przez parlament – na nowo otworzy dyskusję na temat zakresu przedmiotowego regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach, chociażby w zakresie możliwości usuwania z terenu nieruchomości chwastów lub innych roślin o charakterze niebezpiecznym (np. barszcz Sosnowskiego).

Szczegółowe kalkulacje kosztów

Zgodnie z dotychczas obowiązującą ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach prowadzący regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych jest obowiązany, na wniosek gminy lub podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, przedstawić kalkulację kosztów zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, w terminie 7 dni od dnia jego złożenia. Naruszenie powyższe obowiązku zagrożone jest karą administracyjną w wysokości 500 zł za każdy nieprzekazany dokument.

W najnowszej wersji projektu nowelizacji Ministerstwo proponuje, aby podmioty prowadzące RIPOKi były zobowiązane, na wniosek gminy lub podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, przedstawić szczegółową (sic!) kalkulację kosztów zagospodarowania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, z uwzględnieniem składowych tych kosztów (sic!) w terminie 7 dni od dnia jego złożenia.

Wskazanie, iż kalkulacja ma mieć charakter szczegółowy i zawierać wykazanie składowych kosztów świadczonej usługi znacząco wpłynie na zakres obowiązków RIPOKów. Jednocześnie oznacza to przyznanie gminom i podmiotom odbierającym odpady od właścicieli nieruchomości zdecydowanie szerszy zakres uprawnień związanych z żądanymi informacjami. Kara administracyjna w przedmiotowym zakresie pozostaje na dotychczasowym poziomie. Powyższe zmiany oznaczają, że organy nakładające przedmiotową karę będą musiały oceniać w każdym przypadku czy udzielona informacja spełnia ustawowe wymogi czy też ma charakter „pozorny” i de facto nie spełnia powyższych wymogów. W praktyce oznaczać to może liczne spory na tej płaszczyźnie.

Kontrola co najmniej raz w roku

W ustawie nowelizującej Ministerstwo Środowiska proponuje znacząco doprecyzować obowiązki wójtów, burmistrzów, prezydentów miast w zakresie kontroli przestrzegania ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez wyraźne wskazanie, iż w stosunku do podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości kontrola musi być przeprowadzana co najmniej raz w roku. Przepis ten dotyczy wszystkich przedsiębiorców odbierających odpady komunalne na terenie gminy, a nie tylko przedsiębiorców działających na zlecenie gminy. Zmiana ta zdaniem projektodawców ma na celu „zwiększenie nadzoru gmin nad systemem gospodarowania odpadami komunalnymi na ich terenie.”.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, który nie będzie wykonywał powyższego obowiązku podlegać ma karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 5000 zł.

Nowe kary dla gmin

Nowe kary administracyjne mają dotyczyć także gmin. Projektodawcy proponują bowiem, aby gmina która nie tworzy warunków niezbędnych do utrzymania czystości i porządku na swoim terenie, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3–6 i 8–12 podlegała karze pieniężnej w wysokości od 1 000 zł do 100 000 zł.

Obowiązki, których niewykonywanie ma być sankcjonowane, mają dotyczyć:

1. objęcia wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi;

2. nadzorowania gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym realizacji zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości;

3. zapewnienia selektywnego zbierania odpadów komunalnych obejmującego co najmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady;

4. tworzenia punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób umożliwiający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, które zapewniają przyjmowanie co najmniej odpadów komunalnych: wymienionych w pkt powyżej, przeterminowanych leków i chemikaliów, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, zużytych opon, odpadów budowlanych i rozbiórkowych oraz odpadów tekstyliów (niektóre frakcje mają być zbierane po upływie okresów przejściowych);

5. prowadzenia działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych;

6. udostępniania na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty określonych ustawowo informacji;

7. dokonywania corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi;

8. zapobiegania zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez: zbieranie i pozbywanie się, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 4, błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu pojemnikach ustawionych na chodniku;

9. utrzymywania czystość i porządek na przystankach komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina oraz które są położone na jej obszarze przy drogach publicznych bez względu na kategorię tych dróg;

Mając na uwadze szeroki i nieprecyzyjny zakres powyższych przepisów oraz maksymalną wysokość sankcji administracyjnej w przedmiotowym zakresie należy liczyć się z ewentualnymi sporami. Spory te będą szczególnie trudne biorąc pod uwagę, iż Ministerstwo nie zaproponowało w obecnej wersji projektu ustawy żadnych dyrektyw wymiaru kary.

Istotne wątpliwości budzi w kontekście przedmiotowej zmiany – a zwłaszcza systematyki ustawy w kontekście wprowadzanych zmian - ewentualna odpowiedzialność związków międzygminnych realizujących zadania z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi.

Kary administracyjne w przedmiotowym zakresie nakładać ma, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska.

Sprawozdanie zerowe za selektywną zbiórkę

Kolejną proponowaną zmianą, na którą warto zwrócić szczególną uwagę jest propozycja wprowadzenia obowiązku składania sprawozdania zerowego przez podmioty zbierające odpady komunalne, stanowiące frakcje odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła , posiadające zezwolenie na zbieranie odpadów komunalnych w miejscu położonym na obszarze danej gminy, które w danym roku nie zbierały na terenie tej gminy odpadów komunalnych. Sprawozdanie ma być przekazywane w terminie do 31 stycznia za poprzedni rok kalendarzowy.

Podsumowanie

Powyższe zmiany , w zestawieniu z propozycjami opisanymi w artykule „Kolejne propozycje zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach”, dowodzą niezwykle szerokiego zakresu proponowanej przez Ministerstwo Środowiska nowelizacji. Należy przy tym pamiętać, iż przedłożony projekt zawiera także szereg istotnych zmian w innych ustawach, w tym ustawie o odpadach (np. zniesienie regionów w ramach województw).

Tak ważne zmiany wymagają szczegółowych analiz i rzeczowej dyskusji wszystkich interesariuszy gminnych systemów gospodarki odpadami. Należy mieć nadzieję, ż Ministerstwo Środowiska będzie otwarte na taką dyskusję, która nie będzie prowadzona pod nieuzasadnioną presją czasu.

 

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj