Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Pismo osoby fizycznej w sprawie zwrotu nadpłaty podatku od nieruchomości powinno być odczytane przez organ podatkowy jako wniosek o wznowienie postępowania. Skutkiem takiego postępowania może być wydanie nowej decyzji zmniejszającej wysokość ustalonego podatku – nawet po upływie przedawnienia wymiaru podatku.

Wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2018 r. (sygn. II FSK 998/16) Naczelny Sąd Administracyjny, orzekając w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie podatku od nieruchomości, uchylił zaskarżony wyrok i decyzje organów podatkowych I oraz II instancji

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Prezydent miasta ustalił podatnikowi podatek od nieruchomości za 2006 rok. Na wniosek strony organ wznowił postępowanie podatkowe, jednak ostatecznie odmówił uchylenia uprzedniej decyzji. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji, wskazując, że mimo wystąpienia podstawy do wznowienia postępowania podatkowego z powodu mniejszej rzeczywistej powierzchni budynków niż powierzchni opodatkowanej w decyzji, nie można jej uchylić z uwagi na upływ z końcem 2011 roku terminu przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej (art. 68 Ordynacji podatkowej). Tymczasem podatnik złożył wniosek zawierający wyrażone wprost żądanie wznowienia postępowania w dopiero w 2014 r.

W skardze do sądu administracyjnego podatnik zarzucił, że w pismach kierowanych od lipca do grudnia 2011 r. do organu podatkowego wskazywał na wystąpienie nadpłaty podatku. Podatnik wyjaśniał, że rzeczywista powierzchnia budynków jest mniejsza niż pierwotnie zgłoszona do opodatkowania  i pytał o procedurę odzyskania zawyżonej kwoty podatku. Nie udzielono mu jednak informacji o sposobie i formie składania takich wniosków, ani nie wzięto pod uwagę możliwości kwalifikacji pisma podatnika jako żądania wszczęcia postępowania we właściwym trybie. Rozpatrzono dopiero pismo złożone w odpowiedniej formie, jednak po upływie terminu umożliwiającego wzruszenie decyzji. Wrocławski WSA oddalił skargę i uznał słuszność działań organów podatkowych, jednocześnie potwierdzając, że odmowa uchylenia decyzji dotychczasowej po wznowieniu postępowania jest zasadna ze względu na przedawnienie wymiaru zobowiązania również w sytuacji, gdy w ramach wznowionego postępowania stwierdzono podstawy do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego w kwocie niższej, niż w pierwotnie wydanej decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną i przychylił się do sformułowanych w niej zarzutów. Wskazano, że orzecznictwo sądowoadministracyjne broni stanowiska, aby po upływie terminu, o którym mowa w art. 68 Ordynacji podatkowej można było wydać decyzję obniżającą wysokość podatku ukształtowanego decyzją konstytutywną w postępowaniu zwyczajnym. Dzieje się tak, ponieważ decyzja obniżająca nie kreuje nowego zobowiązania, lecz jedynie koryguje wysokość zobowiązania już istniejącego. Ma to eksponować gwarancyjną funkcję przedawnienia. Skoro zatem przedawnienie we wszystkich gałęziach prawa zastrzeżone jest na rzecz dłużnika, to tym bardziej podatnik może powoływać się na dobrodziejstwa z niego płynące. Takiego uprawnienia nie posiada natomiast organ podatkowy, który nie może czerpać korzyści z faktu, że w terminie przedawnienia nie wydał ostatecznej decyzji określającej zobowiązanie podatkowe. Przedawnienie prawa do wymiaru podatku stoi zatem na przeszkodzie wydaniu w trybie wznowienia postępowania wyłącznie decyzji zwiększającej wysokość zobowiązania.

NSA wyraził pogląd, że podatnik podatku od nieruchomości będący osobą fizyczną mimo braku możliwości domagania się stwierdzenia nadpłaty w trybie art. 75 O.p., może jednak dochodzić tego na drodze zakwestionowania decyzji ustalającej w trybie zwykłym (odwołanie) lub w trybach nadzwyczajnych. Zmiana, uchylenie lub stwierdzenie nieważności decyzji w taki sposób doprowadzi do sytuacji zwrotu nadpłaty w terminie określonym w art. 77 § 1 pkt 1 O.p. W ocenie NSA błędne było stanowisko organów podatkowych, jakoby  podstawę do wznowienia postępowania stanowił wyłącznie wniosek skarżącego zawierający wyraźne żądanie wznowienia. Wystarczający jest bowiem sam wniosek o zwrot nadpłaconego podatku, który w przedmiotowym stanie faktycznym złożony został przed upływem terminu przedawnienia. Stwierdzono ponadto naruszenie przez WSA przepisów postępowania w związku z brakiem postanowienia o przeprowadzeniu lub odmowie przeprowadzenia dowodu z dokumentów, o co wnosił skarżący. NSA doszukał się naruszeń przez organy podatkowe proceduralnych zasad zaufania i informowania wynikających z braku pouczenia podatnika o trybie wznowienia postępowania i z zignorowania jego żądań. Wreszcie przyznano rację zarzutom, że skoro skarżący powoływał się na fakt zawyżenia podstawy opodatkowania, a jego pism nie uznano za wniosek o wznowienie postępowania (co też poddano krytyce), to i tak organ był zobligowany do weryfikacji twierdzeń podatnika w ramach wszczętego postępowania wznowieniowego.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj