Alkoholowe problemy różne oblicza mają

Prawidłowe zredagowanie tzw. uchwały alkoholowej jest dużym wyzwaniem dla gminy.

Obserwacja praktyki pokazuje, że jedną z częściej kwestionowanych przez wojewodów w ramach nadzoru uchwał – spośród uchwał podejmowanych przez rady gmin – są uchwały w przedmiocie określenia maksymalnej liczby zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych oraz ograniczeń sprzedaży napojów alkoholowych w godzinach nocnych.

Jednym z nowszych rozstrzygnięć nadzorczych dotyczących ww. problematyki jest rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego NR NK-I.4131.153.2018.TDOM z dnia 3 października 2018 r. (Dz. Urz. Woj. Lubus. z dnia 9 października 2018 r. poz. 2284).

W analizowanym rozstrzygnięciu, Wojewoda zarzucił kontrolowanej uchwale dwojakiego rodzaju naruszenie przepisów prawa, a mianowicie:

– nieokreślenie przez prawodawcę lokalnego sposobu mierzenia odległości pomiędzy punktami sprzedaży alkoholu a obiektami lub terenami chronionymi,

– wyłączenie spod zakazu nocnej sprzedaży alkoholu stacji paliw.

W odniesieniu do pierwszego ze stwierdzonych naruszeń, Wojewoda wyjaśnił, że w kontrolowanej uchwale rada postanowiła, że punkt sprzedaży i podawania napojów alkoholowych musi być usytuowany w odległości większej niż 50 m od placówek oświatowych, obiektów sakralnych, wyodrębnionych placów zabaw dla dzieci. Równocześnie w uchwale sprecyzowano, że wspomniana odległość powinna być mierzona od drzwi wejściowych punktu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych do odpowiednio drzwi wejściowych obiektów lub do wejścia na plac zabaw.

W ocenie Wojewody ww. sposób mierzenia odległości pomiędzy punktami sprzedaży alkoholu a obiektami lub terenami chronionymi niespełnienia wymaganych przy tworzeniu aktów prawa miejscowego standardów precyzyjności. Organ wskazał, że zasadnicza wada kwestionowanej regulacji sprowadza się do nieokreślenia przez lokalnego prawodawcę sposobu mierzenia odległości między drzwiami wejściowymi do obiektów czy wejściem na teren chroniony a miejscami podawania lub sprzedaży napojów alkoholowych. Tymczasem odległości te winny być określone i to w oparciu o obiektywne mierniki pomiaru odległości, mogą to być np. osie dróg publicznych bądź krawędzie jezdni, łączących obiekty chronione z miejscami sprzedaży bądź podawania napojów alkoholowych lub inny, weryfikowalny sposób mierzenia tej odległości, jeśli między tymi miejscami nie ma dróg publicznych. Wojewoda podkreślił, że zasady mierzenia powinny być tak określone, aby organ wydający zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych nie miał w tym zakresie swobody decyzyjnej. Wskazał, że nakaz ten należy wyprowadzić z zasad prawidłowej legislacji, mającej w polskim systemie prawnym, ugruntowaną pozycję konstytucyjną. Zasady te wymagają by w akcie prawa miejscowego, a taki charakter ma zakwestionowana przez organ nadzoru uchwała, przepisy były redagowane dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm.

Reasumując, Wojewoda uznał, że brak zawarcia w kontrolowanej uchwale regulacji, co do sposobu mierzenia odległości usytuowania miejsc sprzedaży czy podawania alkoholu od obiektów czy terenów chronionych może przyczynić się do arbitralnego i wybiórczego odmierzania tej odległości. W ocenie organu nadzoru, tego rodzaju wada legislacyjna musi być traktowana jako przypadek istotnego naruszenia prawa.

W dalszej kolejności Wojewoda podniósł, że wątpliwości interpretacyjne budzi również sposób wskazania w uchwale miejsca od i do którego ma być mierzona odległość pomiędzy punktami sprzedaży alkoholu a obiektami lub terenami chronionymi. Organ nadzoru wskazał mianowicie, że użycie w uchwale zwrotu „drzwi wejściowe do obiektu” pozwala na całkowitą dowolność interpretacyjną, ponieważ jest wysoce nieprecyzyjne dla pełnienia funkcji wyznacznika odległości pomiędzy dwoma punktami. Użyty zwrot dopuszcza chociażby dwie możliwości interpretacyjne. Pierwsza możliwość, zgodnie z którą obiekt należy postrzegać zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, jako budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi. Druga możliwość dopuszcza interpretację obiektu jako nie tylko budynku, ale także terenu wokół, czy przy budynku (boisko, trawniki, place gier itp.). Tym samym, w ocenie Wojewody, zwrot „drzwi wejściowe do obiektu” pozostawia duże pole manewru interpretacyjnego, co uprawnia do przyjęcia, iż uchybienie tego rodzaju stanowi również naruszenie prawa o istotnym charakterze.

W odniesieniu natomiast do stawianego kontrolowanej uchwale zarzutu wyłączenia spod zakazu nocnej sprzedaży alkoholu stacji paliw, Wojewoda wyjaśnił, że przepis art. 12 ust. 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi stanowi, że rada gminy może ustalić, w drodze uchwały, dla terenu gminy lub wskazanych jednostek pomocniczych gminy, ograniczenia w godzinach nocnej sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży. W ocenie organu nadzoru ograniczenie, o którym mowa w tym przepisie, może zostać ustanowione tylko dla określonego obszaru i nie daje uprawnienia do różnicowania w tym zakresie przedsiębiorców, jak to uczyniono w kontrolowanej uchwale. W rezultacie, zdaniem Wojewody, za niezgodne z prawem należy uznać wyłączenie określonych przedsiębiorców spod ograniczenia ustanowionego na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W ocenie organu nadzoru, regulacja taka narusza konstytucyjną i ustawową zasadę równości w sferze prowadzenia działalności gospodarczej.

Z uwagi na opisane naruszenia prawa, Wojewoda uznał za konieczne stwierdzenie nieważności kontrolowanej uchwały w zakwestionowanej części.