Najnowszy projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zawiera szereg istotnych zmian dotyczących Regionalnych Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK).

Pod koniec sierpnia br. Ministerstwo Środowiska opublikowało na stronach Rządowego Centrum Legislacji obszerną ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw.

Część propozycji zmian zawartych w tej ustawie była już opisywana na łamach naszego Portalu:

- Projekt kolejnej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - część I

- Projekt kolejnej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - część II

- Projekt kolejnej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - część III.

W przedmiotowym projekcie Ministerstwo Środowiska proponuje szereg zmian dotyczących funkcjonowania Regionalnych Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK).

Zmiana definicji RIPOK

Po pierwsze ustawa nowelizująca zawiera propozycję zmiany definicji RIPOK. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o odpadach regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych jest zakład zagospodarowania odpadów, o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkanego co najmniej przez 120 tys. mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki, o której mowa w art. 207 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, lub technologii, o której mowa w art. 143 tej ustawy, w tym wykorzystujący nowe dostępne technologie przetwarzania odpadów lub zapewniający:

1. mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, lub
2. przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniających wymagania określone w przepisach odrębnych, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji dopuszczonego do odzysku w procesie odzysku R10, spełniającego wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 4, lub
3. składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych.

Projektodawcy proponują usunąć z powyższej definicji wymóg mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkanego co najmniej przez 120 tys. mieszkańców. Zdaniem projektodawców „Zmiana na celu umożliwienie działania na rynku gospodarki odpadami również mniejszych, bardziej dostępnych RIPOK- ów”.

 

Jednocześnie zmianie na ule punkt dotyczący kompostowni (pkt 2). Po nowelizacji ma on otrzymać następujące brzmienie: „przetwarzanie selektywnie zebranych bioodpadów stanowiących odpady komunalne i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniających wymagania określone w przepisach odrębnych, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji dopuszczonego do odzysku w procesie odzysku R10, spełniającego wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 4, lub”. Zmiana w tym zakresie związana jest z zamiarem uporządkowania terminologicznego ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez usunięcie z nich „odpadów zielonych” i zastąpienia „bioodpadami stanowiącymi odpady komunalne”.

Zmiany dotyczące spalarni

Istotne zmiany mają dotyczyć także instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Po pierwsze w instalacjach tych nie będzie można spalać zmieszanych odpadów komunalnych. Należy podkreślić, iż zakaz ten dotyczyć będzie zarówno odpadów pochodzących z nieruchomości, na których stwierdzono brak selektywnej zbiórki (lub jej nieprawidłowość), jak i tzw. odpadów resztkowych stanowiących odpady, które nie mogą zostać poddane selektywnej zbiórce. W ustawie nowelizującej brak w tym zakresie jakichkolwiek przepisów przejściowych dotyczących funkcjonujących już obecnie instalacji do termicznego przekształcenia odpadów.

Naruszenie przedmiotowego zakazu zagrożone ma być karą aresztu lub grzywny.

 

Jednocześnie projektodawcy proponują uniemożliwić tego typu instalacjom uzyskanie statusu instalacji ponadregionalnej, co umożliwiało im dotychczas pozyskiwanie odpadów przeznaczonych do termicznego przekształcenia z terenu kilku regionów gospodarki odpadami.

Rozdzielenie przetargów

Warto również zwrócić uwagę na zmiany dotyczące RIPOK zaproponowane w zakresie nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Najistotniejszą zmianą w tym zakresie jest propozycja obligatoryjnego rozdzielania przetargów na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Oznacza to, iż wójt / burmistrz / prezydent miasta (ew. zarząd związku międzygminnego) w przypadku udzielenia zamówienia publicznego na zagospodarowanie odpadów komunalnych, będzie zobowiązany prowadzić postępowanie w sprawie udzielenia tego zamówienia oddzielnie od postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.

Projektodawcy podkreślają przy tym, iż „do postępowań w zakresie zagospodarowania odpadów gminy stosują ogólne zasady z ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 827). Zagospodarowanie odpadów komunalnych może być wykonywane przez gminę lub związek międzygminny przy pomocy własnych pracowników, jednostek lub zakładów.”. Oznacza to możliwość powierzenia zagospodarowania odpadów w trybie tzw. starego in-house.

Jednocześnie proponowana zmiana oznacza, iż kontrahentami  RIPOKów staną się wyłącznie gminy i związki międzygminne. RIPOKi nie będą natomiast zawierać umów na zagospodarowanie odpadów z podmiotami zajmującymi się odbiorem odpadów komunalnych.

Celem proponowanych zmian – zdaniem projektodawców - ma być wzmocnienia kontroli gmin nad systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym nadzór nad firmami odbierającymi odpady komunalne.

Dodatkowo w projekcie nowelizacji zaproponowano, aby w umowie na zagospodarowanie odpadów jako podstawę ustalenia wynagrodzenia wskazywać stawkę za 1 Mg zagospodarowanych odpadów komunalnych.

Kalkulacja stawek

Wśród zaproponowanych zmian warto także zwrócić uwagę na te dotyczące obowiązku RIPOK przedstawienia, na wniosek gminy, kalkulacji kosztów zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych, bioodpadów stanowiących odpady komunalne oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, w terminie 7 dni od dnia jego złożenia. Naruszenie powyższego obowiązku wiązać się będzie dla prowadzącego RIPOK z sankcją administracyjną w wysokości 500 zł za każdy nieprzekazany dokument.

Podsumowanie

Przygotowany w Ministerstwie Środowiska projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw jest obecnie na etapie konsultacji i uzgodnień międzyresortowych. Zakres i charakter zaproponowanych zmian z pewnością skutkować będą dużą ilością zgłoszonych uwag. Czas pokaże, które z nich zostaną uwzględnione i czy dotyczyć będą RIPOK.