W dniu 12 czerwca 2018 r. upłynął termin na opracowanie i przekazanie radom gminy projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków przez przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjne. Rady gminy mają dwa miesiące na przekazanie organowi regulacyjnemu projektu regulaminu do zaopiniowania.

Przypomnijmy, iż w dniu 12 grudnia 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017, poz. 2180 t. j.). Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy przedsiębiorstwa wodociągowo - kanalizacyjne opracowują i przedstawiają radom gmin projekty regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Termin ten zatem upłynął w dniu 12 czerwca 2018 r.

Wielokrotnie na łamach niniejszego portalu pisaliśmy o rewolucyjnych zmianach w branży wodociągowo – kanalizacyjnej w związku z wejściem w życie powyższej nowelizacji. Nie budzi wątpliwości, iż najwięcej kontrowersji wzbudziły zmiany w procedurze uchwalania taryf, jednak za nie mniej znaczące uznać należy również zmiany w procedurze uchwalania regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków.

Wskazać należy, że regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków jest aktem prawa miejscowego o szczególnym charakterze, stanowi on swoistą konstytucję dla przedsiębiorstw wodociągowo – kanalizacyjnych oraz odbiorców usług, choć w literaturze przedmiotu znaleźć można również opinie praktyków o fasadowym charakterze regulaminów (zob. Bojarski, Radecki, Rotko, ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, Komentarz do art. 19, LEX).

Zgodnie z nowymi regulacjami, rada gminy, na podstawie projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków opracowanych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, przygotowuje projekt regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz przekazuje go do zaopiniowania organowi regulacyjnemu, zawiadamiając o tym przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne. Zgodnie z przepisami przejściowymi do ustawy nowelizującej, rady gminy mają dwa miesiące na przekazanie organowi regulacyjnemu projektu regulaminu. Organ regulacyjny opiniuje projekt regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków w zakresie zgodności z przepisami ustawy i wydaje, w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, opinię nie później niż w terminie miesiąca od dnia doręczenia tego projektu. Po uzyskaniu opinii organu regulacyjnego, rada gminy uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków.

Podkreślić należy, że na terenie danej gminy może obowiązywać jeden regulamin, bez względu na liczbę działających przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. W orzecznictwie i doktrynie przyjęto jednoznacznie, że regulamin taki nie może stanowić regulaminu działania konkretnego przedsiębiorcy (zob. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim, 26.07.20006 r., II SA/Go 247/06).

Przypomnieć należy, że na gruncie poprzednich rozwiązań prawnych rada gminy, po dokonaniu analizy projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków opracowanych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Uzasadniając zmianę procedury uchwalania regulaminu, projektodawca wskazał, że „brak dostatecznej dociekliwości i determinacji w kontroli przedmiotowych projektów regulaminów przez radę gminy, a także nieznajomość przez radnych materii prawnej w tym zakresie, powoduje, że uchwalane regulaminy mogą być sprzeczne z obowiązującymi przepisami”. Powyższemu zapobiec ma opinia niezależnego, wyspecjalizowanego regulatora, jakkolwiek niemająca charakteru wiążącego. Jedynie na marginesie dodać należy, iż w ocenie autorki powyższa argumentacja jest nieuzasadniona i godząca w idee funkcjonowania samorządu.

Odnosząc się w tym miejscu do zakresu przedmiotowego regulaminu zaopatrzeniowego, wskazać należy iż zasadniczo nie uległ on zmianie w porównaniu do poprzedniego brzmienia art. 19 ust. 2 ustawy zaopatrzeniowej, określającego obligatoryjne elementy tego aktu. W doktrynie od dawna pojawiały się postulaty, aby precyzyjniej określić zakres regulowanej materii, tak aby unikać wieloznaczności, albowiem szczegółowa analiza treści regulaminu prowadzi do wniosku, że kwestie te są już uregulowane na gruncie ustawy, bądź też powinny wynikać z umowy zawartej z odbiorcą usług (tak B. Dziadkiewicz, Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, komentarz do przepisów, Warszawa 2011). Niestety postulaty te nie zostały uwzględnione przez ustawodawcę. Podnieść należy, iż problematyka uchwalania i opracowywania regulaminów zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków była i nadal jest jedną z bardziej złożonych w polskim systemie prawnym, wymagającą jednoczesnego uwzględnienia instrumentów administracyjnych, cywilnych i konstytucyjnych (zob. K. Gruszecki, Regulaminy zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych, LEX).

Jak już o tym była mowa, po uzyskaniu opinii organu regulacyjnego, rady gminy uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Następnie rada gminy przekazuje wojewodzie uchwałę w sprawie regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków wraz z opinią organu regulacyjnego. Jakkolwiek opinia ta nie ma charakteru wiążącego, wydaje się jednak iż będzie brana pod uwagę przy rozstrzygnięciu nadzorczym wojewody. Dotychczasowe regulaminy obowiązują do dnia wejścia w życie nowych regulaminów.