Co dalej z powoływaniem urzędników wyborczych?
Pomimo upływu dodatkowych terminów w dalszym ciągu nie udało się powołać wszystkich urzędników wyborczych mających uczestniczyć w organizacji tegorocznych wyborów samorządowych
Zadania urzędników wyborczych
Jedną z nowości wprowadzonych do prawa wyborczego w wyniku nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych jest ustanowienie urzędników wyborczych.
Mają oni być powoływani przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego w każdej gminie, przy czym ich liczba uzależniona jest od wielkości gminy. W większości gmin (do 50.000 mieszkańców) działać będzie dwóch urzędników wyborczych. W pozostałych gminach (osobne zasady dotyczyć będą m.st. Warszawy) powoływać się będzie po jednym dodatkowym urzędniku na każde kolejne rozpoczęte 50 000 mieszkańców, lecz nie więcej niż 7. Jednocześnie w miastach będących siedzibą władz samorządu województwa lub siedzibą władz powiatu powołuje się dodatkowo jednego urzędnika wyborczego.
Do zadań urzędników wyborczych należeć będzie zapewnienie sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych, w szczególności:
-
przygotowanie i nadzór pod kierownictwem komisarza wyborczego nad przebiegiem wyborów w obwodowych komisjach wyborczych;
-
tworzenie i aktualizowanie systemu szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych;
-
organizowanie i prowadzenie szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych;
-
dostarczenie kart do głosowania właściwym komisjom wyborczym;
-
sprawowanie nadzoru nad zapewnieniem warunków pracy obwodowych komisji wyborczych, w szczególności w zakresie wymogów określonych w art. 41a § 1 i art. 52 § 7 i 7a Kodeksu wyborczego;
-
wykonywanie innych czynności zleconych przez Państwową Komisję Wyborczą, komisarza wyborczego.
Kto może zostać urzędnikiem wyborczym?
Zgodnie ze znowelizowanym Kodeksem wyborczym urzędników wyborczych powołuje się dla obszaru danej gminy w liczbie niezbędnej do zapewnienia prawidłowego i sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych, na okres 6 lat, spośród pracowników urzędów obsługujących: organy administracji rządowej, samorządowej lub jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych, posiadających wykształcenie wyższe. Przy powoływaniu urzędników wyborczych Szef Krajowego Biura Wyborczego bierze pod uwagę doświadczenie kandydata w organizacji wyborów oraz wykonywanie innych zadań, w których niezbędna była znajomość przepisów Kodeksu wyborczego.
Urzędnikiem wyborczym nie może być osoba kandydująca w wyborach w okręgu, w skład którego wchodzi gmina właściwa dla obszaru działania urzędnika wyborczego, komisarz wyborczy, pełnomocnik wyborczy, pełnomocnik finansowy, mąż zaufania lub członek komisji wyborczej.
Co niezwykle istotne urzędnik wyborczy nie może wykonywać swojej funkcji w gminie, na obszarze której ma miejsce zatrudnienia. Urzędnikiem wyborczym nie może być także osoba ujęta w stałym rejestrze wyborców objętym zakresem działania tego urzędnika. Zakaz ten nie dotyczy miast na prawach powiatu.
Dodatkowo urzędnik wyborczy nie może należeć do partii politycznych ani prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z pełnioną funkcją.
Urzędnikiem wyborczym nie może być także osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Tryb powoływania
Urzędników wyborczych powołuje Szef Krajowego Biura Wyborczego. Szczegółowe kwestie związane ze zgłaszaniem kandydatów reguluje – zmieniana już – uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 19 lutego 2018 r. w sprawie określenia liczby, trybu i warunków powoływania urzędników wyborczych.
Kandydaci na urzędnika wyborczego składają zgłoszenia do dyrektora delegatury właściwej dla gminy, w której mają wykonywać funkcję. W zgłoszeniu podaje się: imię (imiona) i nazwisko, numer ewidencyjny PESEL, adres zamieszkania (ujęcia w stałym rejestrze wyborców), wykształcenie, miejsce pracy, nazwę gminy, w której kandydat ma wykonywać funkcję oraz informacje o ewentualnym doświadczeniu w organizacji wyborów oraz wykonywaniu innych zadań, w których niezbędna była znajomość przepisów Kodeksu wyborczego. Do zgłoszenia dołącza się kopię dyplomu potwierdzającego posiadanie wykształcenia wyższego.
Pracodawca kandydata na urzędnika wyborczego potwierdza na zgłoszeniu fakt zatrudnienia kandydata w urzędzie obsługującym: organy administracji rządowej, samorządowej lub jednostce im podległej lub przez nie nadzorowanej.
Pierwotnie dyrektor delegatury przyjmować miał zgłoszenia, które otrzymał najpóźniej 21 dnia od ogłoszenia informacji, o naborze. Zgłoszenia otrzymane po terminie miały pozostać w delegaturze bez rozpatrzenia. Powyższy termin został wydłużony do 16 kwietnia 2018 roku (w uchwale nowelizującej opublikowanej na stronie PKW termin ten został określony na dzień 6 kwietnia 2018 roku).
Pomimo wydłużonego terminu – jak wynika z informacji medialnych – w dalszym ciągu nie zgłosiła się wymaga liczba kandydatów. Potwierdzają to pisma kierowane przez poszczególne Delegatury Krajowego Biura Wyborczego do poszczególnych gmin. Przykładowo w piśmie Delegatury KBW w Zielonej Górze wynika, iż na 87 wolnych stanowisk urzędników wyborczych do tej pory wpłynęło zaledwie 14 zgłoszeń!!!
W takiej sytuacji ww. uchwała PKW przewiduje, iż dyrektor delegatury występuje do wojewody, marszałka województwa, starostów i wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) o zgłoszenie, w terminie 7 dni, brakujących kandydatów. Do zgłoszenia tych kandydatów dołącza się ich pisemną zgodę na kandydowanie. Powyższe organy nie są zobowiązane do przedstawienia kandydatur. Nie mają one także możliwości zobowiązania swoich pracowników do podjęcia się funkcji urzędników wyborczych. Ich działania mogą ograniczyć się co najwyżej do przekazania informacji o możliwości pełnienia funkcji urzędnika wyborczego wśród swoich pracowników.
Jeżeli powyższe działania nie przyniosą zakładanego rezultatu – co wydaje się wielce prawdopodobne – Szef Krajowego Biura Wyborczego wystąpi do ministra właściwego do spraw administracji o podjęcie działań umożliwiających powołanie właściwej liczby urzędników wyborczych. Uchwałą PKW, jak również Kodeks wyborczy, nie precyzują, o jakie działania w tym zakresie wchodzi.
Podsumowanie
Problemy z powoływaniem urzędników wyborczych nie mogą dziwić. Wynikają one z szeregu kwestii, począwszy od niejasne zakresu zadań, poprzez brak refundacji środków przejazdu, a na kwestiach związanych z wynagrodzeniem skończywszy. Dotychczas za organizację wyborów w gminach odpowiedzialni byli przede wszystkim sekretarze i kierownicy poszczególnych wydziałów. Nie można od tych osób oczekiwać, iż podejmą się realizacji nowych zadań w innych gminach przy znaczącej ilości dotychczasowych obowiązków. Podkreślić należy, iż osoby te w dalszym ciągu będą miały szereg zadań związanych z organizacją wyborów w urzędach gmin (urzędach miast), w których są zatrudnione. W szczególności osoby te odpowiedzialne będą za współpracę z urzędnikami wyborczymi w tych urzędach. Nie można zatem oczekiwać, aby ta sama osoba podejmowała się organizacji wyborów de facto w dwóch gminach.
Powyższa sytuacja jest kolejnym przykładem braku należytej i pogłębionej refleksji podczas prac nad nowelizacją Kodeksu wyborczego. Niestety nie jest to przykład odosobniony.
Portal tworzony przez prawników
ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.
Popularne
Portal tworzony przez prawników
ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.