Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Orzecznictwo sądowe potwierdza, że gminie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu usług prawnych, których celem jest realizacja przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Reprezentatywną wypowiedź w powyższym zakresie stanowi wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25.08.2017 r., I FSK 1632/15. Rozstrzygnięcie zapadło na tle sprawy interpretacji indywidualnej, o którą wystąpiła gmina. We wniosku podano, że Gmina zamierzała we współpracy z kancelarią prawną na podstawie umowy o zastępstwo procesowe i doradztwo w zakresie takiego zastępstwa dochodzić zwrotu VAT. Wyjaśniano, iż zakresem prac kancelarii objęte zostały rozliczenia VAT gminy z tytułu podatku należnego, jak i podatku naliczonego. Wsparcie firmy zewnętrznej polegało m.in. na wyjaśnieniu wątpliwości interpretacyjnych przepisów prawa podatkowego poprzez przygotowanie i występowanie w imieniu gminy z wnioskami o wydanie indywidualnych interpretacji podatkowych, na analizie prawnej, weryfikacji rozliczeń VAT, czy w ogóle prawidłowego przygotowywania takich rozliczeń (opracowanie wzoru not korygujących, korekt rejestrów sprzedażowych i nowych rejestrów zakupowych, wzorów pism do organów podatkowych: wyjaśnień do korekty, wniosków o stwierdzenie nadpłaty, wniosków o zwrot VAT, a także formularzy deklaracji korygujących VAT-7, metodologii korekty). Wsparcie obejmowało także doradztwo (przygotowanie) w zakresie działań restrukturyzacyjnych, które pozwoliły gminie na odliczenie VAT od inwestycji. Wskazano, że za powyższe usługi kancelarii prawnej przysługiwać miało wynagrodzenie w kwocie ryczałtowej oraz w kwocie stanowiącej procent odzyskanych kwot podatku.

W zajętym stanowisku własnym Gmina przyjęła, że przysługuje/przysługiwać jej będzie prawo do pełnego odliczenia VAT z faktur otrzymywanych od kancelarii prawnej i dokumentujących wykonanie ww. usług.

Minister Finansów przyjął, że Gmina ma prawo do odliczenia podatku wykazanego na fakturach otrzymanych od Kancelarii prawnej w części odpowiadającej współczynnikowi proporcji obliczonemu stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, ponieważ nabywane usługi dotyczą ogółem działalności gminy, a nie wyłącznie czynności opodatkowanych.

Ze stanowiskiem organu interpretacyjnego nie zgodziły się sądy administracyjne obu instancji. Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że w utrwalonym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej prawo do odliczenia podatku zostaje również przyznane podatnikowi nawet w przypadku braku bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku a jedną lub większą liczbą transakcji objętych podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia, ale tylko wówczas gdy koszty nabytych usług należą do jego kosztów ogólnych i jako takie stanowią elementy cenotwórcze dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Koszty te zachowują bowiem bezpośredni i ścisły związek z całą działalnością gospodarczą podatnika. Ogólne koszty działalności podatnika spełniają co do zasady wymagany przez przepisy związek z całokształtem (opodatkowanej lub nieopodatkowanej) działalności podatnika. Podatek od towarów i usług naliczony z tytułu takich kosztów podlegać zatem będzie odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności prowadzonej przez podatnika.

Ważne jest - w ocenie NSA - między innymi to, że kosztami ogólnej działalności są również wydatki, które ze względu na charakter bądź moment poniesienia nie mogły zostać uznane za element kosztowy sprzedawanych towarów lub wyświadczonych usług. Podatek naliczony z tytułu takich kosztów podlegać będzie odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności prowadzonej przez podatnika.

Jeżeli zatem usługi i związane z nimi wydatki poniesiono w związku z działalnością opodatkowaną, to mimo ich ogólnego charakteru, podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeżeli natomiast nabyte usługi będą wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, i jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części tych kwot, to podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o VAT).

Odnosząc te uwagi do stanu faktycznego sprawy sąd kasacyjny uznał, że nie można było przyjąć, że nabyte od kancelarii usługi prawne pozostawały poza sferą opodatkowanej działalności gminy, gdyż były to usługi pozostające w bezpośrednim związku z tą działalnością, rozumianą w sposób wyżej podany. Mimo tego, że nabyte przez gminę usługi prawne dotyczyły zdarzeń, które już wystąpiły w przeszłości, to okoliczność ta sama przez się nie wykluczała ustalenia, że usługi te pozostawały w związku z działalnością opodatkowaną gminy.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj