Mapa drogowa Transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym

Planowane zmiany związane z koncepcją gospodarki o biegu zamkniętym w istotny sposób mogą wpłynąć na gminne systemy gospodarki odpadami komunalnymi.

Na stronach internetowych Ministerstwa Rozwoju opublikowano projekt Mapy drogowej Transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, która ma być przyjęta uchwałą Rady Ministrów.  Koncepcja gospodarki o obiegu zamkniętym zakłada, iż produkty, materiały oraz surowce powinny pozostawać w obiegu tak długo, jak jest to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być jak najbardziej zminimalizowane. Jest to związane z ograniczonością surowców naturalnych oraz dążeniem do jak największej niezależności surowcowej. Prace koncepcyjne dotyczące GOZ prowadzone są zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym.

Planowane w tym zakresie działania dotyczyć mają także rozwiązań związanych z szeroko rozumianą gospodarką odpadami komunalnymi. W tym zakresie autorzy Mapy drogowej wskazują, iż „analizy wymaga czy usprawniać obecnie działający system czy dokonać próby całkowitego jego przeformułowania. Konieczna zmiana skutkująca kilkudziesięcioprocentową redukcją składowania odpadów mogłaby być jednym z kół zamachowych rozwoju polskiej gospodarki, w szczególności z punktu widzenia zmiany wykorzystywania surowców z pierwotnych na wtórne.”

W przedmiotowym zakresie w Mapie drogowej proponuje się podjęcie następujących działań:

1. analiza efektywności obecnych regulacji dotyczących odpadów komunalnych: dokonana zostanie analiza skuteczności obecnego systemu przez pryzmat tych surowców pochodzących z odpadów komunalnych, które stanowią istotny surowiec dla przemysłu w Polsce – podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska;
2. zidentyfikowanie barier na poziomie samorządowym w zwiększeniu efektywności zbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych: dokonana zostanie analiza na poziomie lokalnym dot. tych elementów, które stanowią bariery zwiększenia poziomów zbierania i recyklingu odpadów komunalnych. Ocena taka powinna objąć zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców i organy zajmujące się odpadami z poziomu lokalnego Polsce – podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska;
3. pilotaż oraz analiza wprowadzenia alternatywnych – do obecnie istniejących – sposobów zbierania odpadów komunalnych: przeprowadzony zostanie pilotaż alternatywnego systemu selektywnej zbiórki oraz analiza możliwości stworzenia dodatkowych i komplementarnych z obecnie istniejącym, systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, która – ze względu na specyficzne warunki – mogłaby zwiększyć ilość wytworzonych dobrej jakości surowców wtórnych – podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska.

Powyższe analizy mają posłużyć jako podstawy do zaproponowania zmian legislacyjnych w celu zwiększenia wykorzystania surowców wtórnych w gospodarce.

Nie sposób przewidzieć na ile powyższe działania – o ile zostaną wdrożone – wpłyną na przyszły kształt gminnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi. Z uwagi na czasochłonność powyższych analiz należy przyjąć, iż będę one prowadzone niezależnie od zapowiadanej obecnie nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Tym samym proces zmian w branży odpadowej będzie trwał nadal, zaś jego kierunek nadal nie będzie ostatecznie znany. Nie sposób przy tym wykluczyć, iż wyniki powyższych analiz mogą stać się podstawą kolejnej „rewolucji odpadowej”.