Większa przejrzystość rozliczeń ,,opłaty śmieciowej”

Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) w sprawozdaniu z działalności za 2016r. zaproponowała wprowadzenie obowiązku ujawnienia rozliczenia zrealizowanych dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w zestawieniu z wydatkami poniesionymi na finansowanie systemu.

Organami nadzoru nad samorządem terytorialnym w zakresie spraw finansowych są regionalne izby obrachunkowe. W skład Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych wchodzą prezesi wraz z reprezentantami owych izb. Jednym z  najważniejszych zadań Krajowej Rady jest sporządzanie corocznych sprawozdań z działalności izb i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego. Celem tych sprawozdań jest przekazanie informacji na temat finansów jednostek samorządu terytorialnego w skali całego kraju.

Jednym z poruszonych zagadnień tegorocznego sprawozdania było wprowadzenie rozliczania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Uzasadniając zmianę KR RIO podkreśliła brak ustawowych przesłanek do traktowania środków z opłat za gospodarowanie jako gromadzonych na odrębnym rachunku noszącym cechy funduszu oraz zmiany wielkości dochodów jak i wydatków związanych z funkcjonowaniem systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Krajowa Rada nawiązała również do przyjmowanego przez gminy okresu rozliczania z nadwyżek po zamknięciu roku budżetowego. W tym przypadku niektóre gminy wydatkują te nadwyżki w następnym roku budżetowym, a inne dokonują rozliczenia przyjmując za okres rozliczeniowy okres na jaki została zawarta umowa z wykonawcą zadania (2, 3 lub 4 lata).

Obecnie zasady i tryb planowania, uchwalania i wykonywania budżetów gmin określają przepisy ustawy o finansach publicznych jednakże przy uchwalaniu i wykonywaniu budżetów, obowiązują także szczególne zasady wynikające z odrębnych ustaw. Zgodnie z art. 3 oraz 6r ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach system gospodarowania odpadami komunalnymi powinien się samofinansować – dochody powinny pokrywać zrealizowane wydatki. Zakazane jest jednocześnie wykorzystywanie tych środków na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, a zgodnie z ustawą o finansach publicznych z upływem roku budżetowego niezrealizowane wydatki wygasają, a niewydatkowane dochody powiększają nadwyżkę budżetową.

Wprowadzenie ,,mechanizmu ujawniania rozliczenia’’ wspomnianych dochodów miałoby służyć radnym oraz społeczności lokalnej w korekcie wysokości obowiązujących w danej gminie stawek za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W ocenie Krajowej Rady rozliczenie to powinno znajdować się w sprawozdaniu z wykonania budżetu gminy.

W związku z powyższym KR RIO zaproponowała dodanie do art. 6r ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ust. 2e:

„2e. W sprawozdaniu rocznym z wykonania budżetu gminy ujmuje się informacje o wysokości zrealizowanych w danym roku dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wydatków poniesionych na funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi z wyszczególnieniem tytułów, o których mowa w ust. 2 – 2c, wraz z objaśnieniami.”