Z dniem 1 czerwca 2017 r. do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego został wprowadzony rozdział regulujący załatwianie spraw w postępowaniu uproszczonym. Możliwość jego stosowania każdorazowo wymaga jednak przepisu szczególnego, który będzie kierować określone sprawy do tego trybu.

Szczególny tryb postępowania administracyjnego o charakterze uproszczonym ma pozwolić – jak wskazano w uzasadnieniu – na poprawienie sprawności i szybkości działania organów administracji publicznej w określonych kategoriach spraw. Jednocześnie jak wskazali projektodawcy wprowadzonych z dniem 1 czerwca 2017 r. rozwiązań, postępowanie uproszczone charakteryzować się ma w szczególności szybkością działania organu, ograniczonym formalizmem czynności, nieobszerną regulacją prawną oraz szeroką dostępnością postępowania dla różnych podmiotów.

W zasadniczej części ustawodawca umiejscowił przepisy prawne dotyczące postępowania uproszczonego w dziale II Kodeksu postępowania administracyjnego („Postępowanie”), dodając w nim rozdział 14 zatytułowany „Postępowanie uproszczone” (przepisy art. 163b-163g Kodeksu).

Co istotne, jak stanowi art. 163b § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, organ administracji publicznej będzie załatwiać sprawę w postępowaniu uproszczonym wyłącznie wtedy, gdy przepis szczególny będzie tak stanowić. Tym samy, nowe regulacje kodeksowe w tym zakresie mają stanowić ramy, w których ustawodawca będzie mógł umieszczać konkretne postępowania administracyjne prowadzone w oparciu o przepisy prawa materialnego, których na chwilę obecną brak. Oznacza to, że do czasu wprowadzenia do przepisów konkretnych ustaw odesłania do stosowania w danych postępowaniach przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczących postępowania uproszczonego, nie będą one stosowane.

Z uwagi na to, że prowadzone postępowanie w trybie uproszczonym cechować ma się szybkością wprowadzono nowy przepis art. 35 § 3a Kodeksu, w którym wskazano, że „Załatwienie sprawy w postępowaniu uproszczonym powinno nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania”. Jak wskazuje się w uzasadnieniu do projektu ustawy wprowadzającej powyższe regulacje, termin ten uzasadniony jest faktem, iż w postępowaniu uproszczonym przewiduje się ograniczenie postępowania dowodowego w zasadzie do dowodów zgłoszonych przez stronę w chwili wszczęcia postępowania – w podaniu, które może być wniesione na formularzu. Tym samym, w tym trybie z założenia mają być rozpatrywane sprawy nieskomplikowane, proste pod względem zarówno faktycznym, jak i prawnym.

Ustawodawca postanowił jednocześnie, że postępowanie uproszczone może dotyczyć interesu prawnego lub obowiązku tylko jednej strony, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej (art. 163b § 2 Kodeksu). Wyłączono również możliwość stosowania w tym postępowaniu art. 62 Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczącego współuczestnictwa w postępowaniu administracyjnym.

Co szczególnie istotne, w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu uproszczonym stosuje się przepisy o milczącym załatwieniu sprawy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 163b § 3 Kodeksu). Tematyka milczącego załatwienia sprawy poruszana była na łamach Portalu w artykule pt. „Milczące załatwienie sprawy w nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego”.

Jak stanowi art. 163c § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, w postępowaniu uproszczonym strona może wnieść podanie z wykorzystaniem urzędowego formularza, w którym wskazuje okoliczności mające znaczenie dla sprawy oraz przedstawia dowody wraz z żądaniem wszczęcia postępowania. Jednocześnie zgodnie z § 3 tego przepisu, wprowadzono możliwość składania podań z wykorzystaniem formularza również w formie elektronicznej. Co ważne, w sprawie wszczętej na skutek podania złożonego z wykorzystaniem urzędowego formularza nie jest dopuszczalne późniejsze zgłaszanie przez stronę nowych żądań, a pouczenie o takiej treści musi zostać zawarte w tym urzędowym formularzu.

Kolejnym przykładem uproszczenia postępowania administracyjnego w tym trybie jest wskazanie, w art. 163e § 1 Kodeksu, że postępowanie dowodowe jest ograniczone do dowodów zgłoszonych przez stronę, łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania, oraz dowodów możliwych do ustalenia na podstawie danych, którymi dysponuje organ prowadzący postępowanie. Jednocześnie ustawodawca wyłączył możliwość wypowiedzenia się przez stronę co do przeprowadzonych dowodów (art. 81 Kodeksu).

Jednocześnie ustawodawca wprowadził do Kodeksu postępowania administracyjnego regulację, zgodnie z którą, jeżeli uwzględnienie nowych okoliczności powołanych przez stronę w toku postępowania jest istotne dla wyniku tego postępowania, a ich uwzględnienie doprowadzi do jego przedłużenia, organ administracji publicznej w dalszym ciągu prowadzi postępowanie z pominięciem przepisów niniejszego rozdziału, o czym niezwłocznie informuje stronę.

Co ważne, z uwagi na to, że w postępowaniu uproszczonym mają być rozpatrywane sprawy nieskomplikowane, w art. 163f Kodeksu postępowania administracyjnego wskazano, że uzasadnienie decyzji wydanej w postępowaniu uproszczonym może ograniczać się do wskazania faktów, które organ administracji publicznej uznał za udowodnione, oraz przytoczenia przepisów prawa stanowiących podstawę prawną decyzji.

W ostatnim przepisie w rozdziale dotyczącym postępowania uproszczonego (art. 163g Kodeksu) wskazano z kolei, że postanowienia wydane w postępowaniu uproszczonym można zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji, z wyjątkiem postanowień wydanych po wydaniu decyzji, postanowień o zawieszeniu lub odmowie podjęcia zawieszonego postępowania oraz postanowień, w odniesieniu do których możliwość ich zaskarżenia przewidują przepisy szczególne.

Wraz z wprowadzeniem do Kodeksu postępowania administracyjnego regulacji umożliwiających prowadzenie postępowania administracyjnego w trybie uproszczonym zmian dokonano również w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, gdzie rozszerzono przesłanki rozpoznawania sprawy w postępowaniu uproszczonym przez sąd administracyjny również o sytuację, gdy sprawa była rozpoznawana właśnie w postępowaniu uproszczonym (nowy pkt 5 w art. 119 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Więcej na temat nowelizacji KPA na stronie www.nowelizacjakpa.pl.