Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał rozporządzenia w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu administracyjnym.

Wątpliwości dotyczące projektu rozporządzenia

W artykule z dnia 25 maja 2017 roku pt. „Rozporządzenia dotyczące mediacji w sprawach administracyjnych” przedstawiliśmy projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał rozporządzenia w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu administracyjnym opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

W toku niezwykle krótkich uzgodnień i konsultacji (projekt został opublikowany w dniu 16 maja 2017 roku, zaś rozporządzenie zostało wydane w dniu 2 czerwca 2017 roku) swoje uwagi przedstawili m.in.:

1. Rządowe Centrum Legislacji – zwrócono uwagę na problemy, które mogą wiązać się ze stosowaniem w odniesieniu do mediatora rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowych. W uwagach zaproponowano także, aby w przypadku nieprzystąpienia stron do mediacji mediatorowi przysługiwał zwrot udokumentowanych (sic) poniesionych wydatków w wysokości nie wyższej niż 70 zł. RCL zwróciło także wątpliwości na propozycje dotyczące zasad opodatkowania wynagrodzenia mediatorów;
2. Minister Rozwoju i Finansów – także on zwrócił uwagę na przepisy dotyczące zasad opodatkowania wynagrodzenia mediatorów proponując w tym zakresie konkretne zapisy które mogłyby zostać wprowadzone do rozporządzenia. Zwrócono także uwagę na nieścisłości w Ocenie Skutków Regulacji;
3. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego – zwrócił on uwagę na rozbieżność pomiędzy terminologią zaproponowaną w projekcie rozporządzenia odnoszącą się do kryterium wyodrębnienia poszczególnych kategorii spraw, dla których zaproponowano odrębne zasady ustalania wynagrodzenia mediatorów (sprawy o prawa majątkowe; sprawy o prawa majątkowe, których wartości przedmiotu sprawy nie da się ustalić; sprawy o prawa niemajątkowe) a terminologią stosowaną w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (wartość przedmiotu zaskarżenia);
4. Krajowe Stowarzyszenie Mediatorów – organizacja zrzeszająca od 12 lat mediatorów zaproponowała podwyższenie przewidywanych wynagrodzeń dla mediatorów, co miałoby wpłynąć na podniesienie jakości usług mediacyjnych. Jej zdaniem „ustalenie stawki na obecnym poziomie cenowym spowoduje w przyszłości odejście wysoko wykwalifikowanych specjalistów od mediacji lub brak zainteresowania tego typu działalnością, co ma miejsce obecnie”.

Ostateczna wersja rozporządzenia

Ostateczna wersja rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 czerwca 2017 roku w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu administracyjnym różni się w pewnych aspektach od pierwotnego projektu.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawach o należności pieniężne wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości tych należności, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego.

Jednocześnie określono katalog spraw, w których wynagrodzenie mediatora wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne - 100 złotych, łącznie nie więcej niż 2000 złotych. Do katalogu tego należą sprawy dotyczące:

1) koncesji, zezwoleń lub pozwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej,

2) budownictwa i architektury,

3) zagospodarowania przestrzennego,

4) ochrony środowiska i przyrody,

5) gospodarki wodnej,

6) nieruchomości,

7) rolnictwa i leśnictwa,

8) własności przemysłowej.

W pozostałych sprawach wynagrodzenie mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne - 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych.

Jednocześnie rozporządzenie określa wysokość wydatków mediatora podlegających zwrotowi. Zgodnie z par. 3 rozporządzenia zwrotowi podlegają udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów:

1) przejazdów - w wysokości i na warunkach określonych w przepisach dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej;

2) wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego, w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych za jedno posiedzenie;

3) korespondencji, w wysokości nieprzekraczającej 30 złotych.

Podobnie jak w pierwotnym projekcie rozporządzenia określono, iż w razie nieprzystąpienia uczestników do mediacji mediatorowi przysługuje zwrot poniesionych wydatków w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych.

Odnośnie opodatkowania powyższych stawek rozporządzenie stanowi, iż wynagrodzenie mediatora, będącego podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług obliczoną zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług. Jednocześnie kwotę wydatków, która podlega zwrotowi na rzecz mediatora, nieobejmującą kwoty podatku od towarów i usług, w stosunku do której mediatorowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu poniesienia tych wydatków, podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług obliczoną zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług.

Rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia 5 czerwca 2017 roku pod pozycją 1088.

Zaczęło obowiązywać od dnia 6 czerwca 2017 roku.

Należy podkreślić, iż przepisy o mediacji w sprawach administracyjnych – w przeciwieństwie do pozostałych zmian w ogólnej procedurze administracyjnej – znajdują zastosowanie nie tylko do postępowań wszczętych po dniu  1 czerwca 2017 roku, ale także tych rozpoczętych przed tą datą.

Nowe przepisy dotyczące mediacji w sprawach administracyjnych zostały szerzej omówione w artykule mec. Agaty Legat pt. „Do postępowań administracyjnych wkracza mediacja”.