Cykliczne zgromadzenia już wkrótce
Dnia 2 kwietnia 2017 r. wejdzie w życie nowelizacja ustawy – Prawo o zgromadzeniach przewidująca m.in. wprowadzenie nowego rodzaju zgromadzeń, tj. zgromadzeń cyklicznych.
Dnia 13 grudnia 2016 r. Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Ustawa ta przewiduje szereg zmian w zakresie organizowania zgromadzeń publicznych (szczegółowe kwestie w tym zakresie omówione zostały w artykułach „<Cykliczne> zgromadzenia w ustawie – Prawo o zgromadzeniach?” oraz „Nowelizacja Prawa o zgromadzeniach skierowana do Trybunału Konstytucyjnego”.
Dnia 28 grudnia 2016 r. po analizie przedłożonej mu ustawy, Prezydent zdecydował się na jej skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o stwierdzenie jej zgodności z Konstytucją. Wniosek ten dotyczył zbadania zgodności:
-
art. 1 pkt 4 ustawy nowelizującej, w zakresie, w jakim dodając do ustawy – Prawo o zgromadzeniach rozdział 3a ,,Postępowanie w sprawach zgromadzeń organizowanych cyklicznie” (art.26a-26e) – różnicuje status zgromadzeń publicznych przy zastosowaniu elementu konstrukcyjnego nieprzewidzianego na gruncie konstytucyjnym – z art. 32 ust. 1 i art. 57 Konstytucji RP;
-
art. 1 pkt 4 ustawy nowelizującej w zakresie, w jakim dodając do ustawy – Prawo o zgromadzeniach art. 26b ust. 4 – wyłącza możliwość zaskarżenia przez organizatora zgromadzenia zarządzenia zastępczego wojewody o zakazie zgromadzenia – z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 w związku z art. 57 Konstytucji RP;
-
art. 2 ustawy nowelizującej, w zakresie, w jakim wprowadza zakaz odbycia zgromadzeń, nakazując stosowanie nowoustanowionych przepisów do zdarzeń, które miały miejsce przed ich wejściem w życie – z art. 2 Konstytucji RP.
Wyrokiem z dnia 16 marca 2017 r. (sygn. Kp 1/17) Trybunał Konstytucyjny uznał powyższe zarzuty Prezydenta za bezzasadnie stwierdzając jednocześnie, że nowelizacja Prawa o zgromadzeniach jest zgodna z przepisami Konstytucji. Co przy tym istotne, orzeczenie TK nie zapadło jednomyślnie, a wyłącznie większością głosów – zdania odrębne zgłosili sędziowie TK: prof. Leon Kieres, Piotr Pszczółkowski, prof. Małgorzata Pyziak-Szafnicka i prof. Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.
W ustnym uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał w zakresie pierwszego zarzutu Prezydenta, że ustawodawca posiada swobodę w kształtowaniu ram prawnych realizacji wolności zgromadzeń. Dopóki więc prawodawca nie przekracza granic dopuszczalnej ingerencji w korzystanie z konstytucyjnych wolności i praw, dopóty nie może być podważana zasadność danego rozwiązania legislacyjnego.
Zdaniem Trybunału, ustawodawca wprowadzając instytucję zgromadzeń cyklicznych dokonuje ingerencji w wolność zgromadzeń poprzez wskazanie określonych wymogów, po spełnieniu których można uznać zgromadzenie za cykliczne, oraz przez obowiązek uzyskania zgody właściwego organu na odbycie takiego zgromadzenia. Trybunał zaznaczył, że jest to ingerencja w wolność zgromadzeń, która ma charakter proporcjonalny i jest konstytucyjnie dopuszczalna, bo została określona w ustawie oraz służy realizacji określonych wartości takich jak bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny. Umożliwia też kształtowanie określonych postaw obywatelskich.
Odnośnie trzeciego zarzutu Prezydenta TK stwierdził, że wprowadzając w kwestionowanym przepisie zasadę stosowania prawa nowego wobec zgromadzeń, o których zamiarze organizacji wniesiono zawiadomienia przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, ustawodawca zastosował przepisy przejściowe pozwalające na działanie prawa wstecz.
Zdaniem Trybunału, nowe przepisy umożliwiają realizację wolności zgromadzeń osobom, które zgłosiły organowi gminy zawiadomienie o zamiarze zorganizowania zgromadzenia. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, by odbyły zgromadzenie w innym miejscu lub innym czasie. Jednocześnie w ocenie TK, nowelizacja nie likwiduje też możliwości odbycia zgromadzenia spontanicznego.
W zakresie drugiego zarzutu Prezydenta (tj. możliwości zaskarżenia wydanego przez wojewodę zarządzenia zastępczego o zakazie zgromadzenia w przypadku niewykonania przez organ gminy obowiązku wydania decyzji o zakazie zgromadzenia w oparciu o nową przesłankę (tj. gdy zgromadzenie ma się odbyć w miejscu i czasie, w których odbywają się zgromadzenia organizowane cyklicznie) Trybunał postanowił o umorzeniu postepowania. W oczenie TK ustawa zmieniająca nie ustanawia wyraźnego zakazu zaskarżania zarządzenia zastępczego wojewody o zakazie zgromadzenia. Oznacza to, że można dokonać takiej wykładni kwestionowanej regulacji, że prawo do zaskarżenia tego zarządzenia wojewody przez uprawnione podmioty nie zostało ustawą zmieniającą wyłączone. I tylko taka wykładnia będzie zgodna z konstytucją. Według Trybunału, argumenty podnoszone przez Wnioskodawcę odnoszą się do otoczenia normatywnego, które może dotyczyć ustanawianej instytucji, a nie samej normy wskazanej jako przedmiot kontroli przed Trybunałem.
Wskutek wydania przez Trybunał Konstytucyjny powyższego wyroku dnia 18 marca 2017 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 13 grudnia o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach, która następnie została ogłoszona tego samego dnia (tj. 18 marca) w Dzienniku Ustaw pod poz. 579. Zgodnie z jej art. 3, ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, a więc dnia 2 kwietnia 2017 r.
Portal tworzony przez prawników
ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.
Popularne
Portal tworzony przez prawników
ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.