Charakter prawny statutu muzeum
Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim statut muzeum będącego instytucją kultury jest aktem prawa miejscowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 15 grudnia 2016 r. (sygn. II SA/Go 782/16) stwierdził nieważność w części uchwały rady miasta w przedmiocie zmiany uchwały w sprawie przyjęcia statutu muzeum.
Przedmiotowy akt został podjęty na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (dalej jako u.o.p.d.k.) oraz art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o muzeach. Organ stanowiący przewidział jego publikację w Dzienniku Urzędowym Województwa z zastrzeżeniem, iż wchodzi on w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Skargę wniosła (po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa) osoba uprawniona do podejmowania działalności w charakterze przewodnika turystycznego na terenie Starego Miasta. Jej zdaniem przedmiotowa uchwała powodowała sytuację niepewności, co do zakresu działalności muzeum z wyłączeniem innych osób. Skarżący powołał się na szereg przepisów Konstytucji RP: art. 65 ust. 1 (ustanawiający wolność wyboru i wykonywania zawodu poza wyjątkami wskazanymi w ustawie), art. 54 ust. 1 (stanowiący o wolności rozpowszechniania informacji), art. 32 ust. 1 (zakaz dyskryminacji), art. 22 (zgodnie z którym wolność gospodarcza może być ograniczona tylko w drodze ustawy i ze względu na interes publiczny). W szczególności zaś wskazał, iż obszar działania muzeum został określony poprzez odesłanie do umowy użyczenia zawartej przez tę jednostkę z miastem.
Zdaniem skarżącego rada miasta podjęła próbę usunięcia go z rynku jako podmiotu konkurencyjnego.
Rozpoznając sprawę WSA w Gorzowie Wielkopolskim ustalił, iż statut instytucji kultury jest aktem prawa miejscowego o charakterze ustrojowo-organizacyjnym. Sąd wskazał, że uchwała nadająca statut ma charakter normatywny (jej adresatami nie są bowiem wyłącznie podmioty wewnętrzne, usytuowane w ramach powołanej do życia struktury administracji publicznej, ale również określona społeczność lokalna) i podlega opublikowaniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Zdaniem WSA także określenie terenu działania muzeum (będące obligatoryjnym elementem statutu zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy o muzeach) ma charakter ściśle normatywny, co przekłada się na sytuację generalnego adresata. Sąd wskazał, iż przewodnicy turystyczni mogą oprowadzać obsługiwane wycieczki po muzeach, wystawach i zabytkach, jeżeli zadania tego nie wykonuje osoba upoważniona przez muzeum, organizatora wystawy albo właściciela lub posiadacza zabytku (należy przy tym zaznaczyć, iż nie jest to przepis umieszczony w u.o.p.d.k. – jak wskazał WSA – lecz zawarty w art. 33 ust. 1 ustawy o usługach turystycznych). Zgodnie z regulaminem zwiedzania Starego Miasta nadanego przez Dyrektora Muzeum „po terenie Starego Miasta turystów mogą oprowadzać wyłącznie pracownicy Muzeum […]. Inni przewodnicy mogą to czynić wyłącznie na zlecenie Muzeum lub po zawarciu odpowiedniej umowy z muzeum”.
Zdaniem Sądu interes prawny skarżącego znalazł więc oparcie w przepisach prawa materialnego, które pozwalają mu na prowadzenie działalności w zakresie przewodnictwa. Może on być bowiem ograniczony wskutek rozszerzenia obowiązywania regulaminu muzeum wskutek zwiększenia obszaru działalności tej jednostki.
W związku z powyższym WSA orzekł, iż określenie terenu muzeum w sposób, w jaki został wskazany w uchwale, nie spełnia wymogów stawianych aktowi normatywnemu. Przedmiot ten uregulowano w sposób niejasny i nieprecyzyjny do tego stopnia, iż naruszone zostały założenia poprawnej legislacji (w tym jednoznaczności i precyzyjności formułowanego aktu). Zdaniem Sądu prowadzi to do sytuacji, w której oznaczenie przestrzenne terenu działania muzeum określane jest poprzez odwołanie do treści stosunku cywilnoprawnego, mogącego podlegać zmianom poprzez czynności prywatnoprawne. Analizując wyłącznie treść statutu adresaci nie będą mogli ustalić czy zostali objęci określonymi zakazami.
Mając na uwadze powyższe, WSA w Gorzowie Wielkopolskim stwierdził nieważność przedmiotowej uchwały w części.
Wyrok jest nieprawomocny.
Warto zauważyć, iż w przeszłości WSA w Poznaniu oraz w Lublinie odmówiły statutowi muzeum charakteru aktu prawa miejscowego (wyrok z dnia 31 maja 2006 r., sygn. IV SA/Po 121/06 oraz wyrok z dnia 4 maja 2006 r., sygn. III SA/Lu 48/06). Odmiennie orzeczenia wydali natomiast Wojewodowie Pomorski (rozstrzygnięcie nadzorcze z dnia 29 lipca 2014 r.) i Lubelski (rozstrzygnięcie nadzorcze z dnia 3 marca 2015 r.) oraz WSA w Gliwicach (wyrok z dnia 16 września 2014 r., sygn. IV SA/Gl 1155/13).
Również w doktrynie nie ma zgodności co do charakteru statutu muzeum[1].
[1] P. Antoniak stwierdza, iż jest on aktem prawa miejscowego natomiast K. Zalasińska stoi na stanowisko przeciwnym. Por. Komentarz do art. 6 ustawy o muzeach [w:] P. Antoniak, Ustawa o muzeach. Komentarz, Warszawa 2012, System Informacji Prawnej Lex oraz Muzea samorządowe [w:] K. Zalasińska, Muzea publiczne. Studium administracyjnoprawne, Warszawa 2013, SIP Lex.
Portal tworzony przez prawników
ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.
Popularne
Portal tworzony przez prawników
ZIEMSKI&PARTNERS KANCELARIA PRAWNA
Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy sp. k.