Prawidłowe pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii

Zdaniem Wojewody Wielkopolskiego uchwała pozbawiająca drogę kategorii drogi gminnej jest nieprawidłowa, gdy nie zalicza jednocześnie tej drogi do nowej kategorii.

Rozstrzygnięciem nadzorczym nr KN-I.4131.404.2016.21 z dnia 25 października 2016 roku Wojewoda Wielkopolski stwierdził nieważność uchwały nr XVI/102/16 rady gminy z dnia 20 września 2016 r. w sprawie pozbawienia drogi na terenie tej gminy kategorii drogi gminnej.

Powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Dnia 20 września rada gminy podjęła uchwałę w sprawie pozbawienia drogi gminnej, przebiegającej przez teren tej gminy, kategorii drogi gminnej. W toku postępowania nadzorczego prowadzonego w odniesieniu do ww. aktu wojewoda stwierdził, iż w stopniu istotnym narusza on przepisy powszechnie obowiązującego prawa.

Jako podstawę prawną kwestionowanej uchwały organ stanowiący gminy wskazał m.in. przepis art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych [dalej: u.d.p.], zgodnie z którym pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii, z wyjątkiem przypadku wyłączenia drogi z użytkowania, jest możliwe jedynie w sytuacji jednoczesnego zaliczenia tej drogi do nowej kategorii. Pozbawienie i zaliczenie nie może być dokonane później niż do końca trzeciego kwartału danego roku, z mocą od dnia 1 stycznia roku następnego.

Organ nadzoru zauważył, że z treści cyt. unormowania wynika, że warunkiem skutecznego pozbawienia drogi kategorii drogi gminnej jest zaliczenie jej do innej kategorii dróg publicznych. Tymczasem z analizowanej uchwały nie wynikało, aby zmiana kategorii wskazanego odcinka drogi następowała z jednoczesnym zaliczeniem tego odcinka do nowej kategorii drogi (drogi powiatowej). Rada gminy nie podjęła też odrębnej uchwały w tym przedmiocie.

Wojewoda podkreślił, że takie działanie rady gminy stanowi istotne naruszenie prawa, co uzasadnia stwierdzenie nieważności kwestionowanej uchwały w całości.

Powyższe stanowisko organu nadzoru znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Dla przykładu wskazać należy, że w jednym z wyroków Naczelny Sąd Administracyjny uzasadnił, że „użycie przez ustawodawcę określenia, iż pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii jest możliwe jedynie w sytuacji jednoczesnego zaliczenia tej drogi do nowej kategorii nie jest ani przypadkowe, ani pozostawione do uznania przez organ podejmujący uchwałę w tej kwestii. Ustawodawca wyraźnie, wprost to określił wprowadzając jeden wyjątek, tj. przypadek wyłączenia drogi z użytkowania” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2013 r., sygn. akt I OSK 1185/12).

Podobnie kwestię tę rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, który wskazał, że unormowanie z art. 10 ust. 3 u.d.p. nie budzi żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Z jego treści wynika jednoznacznie, że droga publiczna może zostać pozbawiona dotychczasowej kategorii w dwóch przypadkach: gdy jednocześnie zostanie zaliczona do nowej kategorii lub jeżeli zostaje wyłączona z użytkowania (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 5 maja 2009 r., sygn. II SA/Ol 165/09).