Obawy przedsiębiorców związane z wprowadzeniem procedury in house

W ocenie Ministerstwa Środowiska, wymogi stawiane gminnym spółkom i podmiotom prywatnym w zakresie działań związanych z gospodarką odpadami komunalnymi są takie same.

Wiceminister środowiska w dniu 13 lipca 2016 r. udzielił odpowiedzi na interpelację poselską, zgłoszoną w związku z trwającymi wówczas w Senacie pracami związanymi z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz zmiany ustawy – Prawo zamówień publicznych w zakresie wprowadzenia przepisów dotyczących tzw. zamówień in house. Zdaniem posła wnoszącego interpelację, powyższa nowelizacja budzi obawy przedsiębiorców co do prawidłowości wykonywania przez spółki gminne procesów zbierania oraz utylizacji odpadów, co uzasadnia doprecyzowanie kilku szczegółowych kwestii.

W pierwszej kolejności poseł zwrócił się o udzielenie informacji dotyczącej ilości gmin, w których istnieją gminne spółki zajmujące się wywozem odpadów komunalnych, posiadające odpowiednią infrastrukturę do wykonywania tego zadania. W odpowiedzi (znak: DGO-III.070.21.2016.MK) wiceminister środowiska powołał się na ankietę przeprowadzoną w 2015 r., w której uczestniczyło 2176 gmin (87,74% gmin w Polsce). Z ankiety tej wynikało, że w 313 gminach (14%) odpady komunalne po przetargu odbiera spółka gminna. W pozostałych gminach (86%) zadanie to zostało powierzone podmiotom prywatnym, konsorcjum podmiotu prywatnego i spółki gminnej, bądź też innym podmiotom np. zakładom budżetowym. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska wskazał także, że każdy z tych podmiotów (zarówno podmioty prywatne jak i spółki gminne) musi spełniać takie same wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Dz.U. z 2013 r. poz. 122). W akcie tym określono m.in. wyposażenie umożliwiające odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości czy wymagania w zakresie utrzymania odpowiedniego stanu sanitarnego pojazdów do odbierania odpadów komunalnych.

Drugie z przedstawionych pytań dotyczyło sposobu utylizowania odpadów pobieranych przez gminne spółki zajmujące się wywozem odpadów komunalnych. Wiceminister środowiska przypomniał, że zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 250) [dalej: u.c.p.g.] podmiot odbierający odpady komunalne ma obowiązek przekazywania selektywnie zebranych odpadów komunalnych bezpośrednio lub za pośrednictwem innego zbierającego odpady do instalacji odzysku odpadów, zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, o której mowa w art. 17 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 21 z późn. zm.), natomiast zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych bezpośrednio do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Obowiązek ten dotyczy w takim samym zakresie podmiotów prywatnych jak i spółek gminnych. Ponadto, na podstawie art. 9e ust. 1a u.c.p.g. dopuszcza się przekazywanie zmieszanych odpadów komunalnych do ponadregionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, o której mowa w art. 35 ust. 6a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 21 z późn. zm.).

W zakresie pytania dotyczącego powstania systemu kontroli i nadzoru nad działaniami spółki gminnej, wiceminister poinformował, że u.c.p.g. zawiera również przepisy dotyczące kontroli i sankcji za nieprzestrzeganie wymagań określonych tą ustawą w stosunku do wszystkich podmiotów, nie wyłączając gminnych jednostek organizacyjnych. Jedyna różnica w porównaniu z przedsiębiorcami dotyczy podmiotu odpowiedzialnego za sprawowanie kontroli i nadzoru. W stosunku do przedsiębiorców obowiązek ten spoczywa na wójcie, burmistrzu lub prezydencie miasta. W przypadku gmin i gminnych jednostek organizacyjnych kontrola przestrzegania przepisów ustawy należy do kompetencji Inspekcji Ochrony Środowiska. Zdaniem Ministerstwa, objęcie spółki gminnej wykonującej zadania z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy systemem kontroli i nadzoru wynika z art. 2 ust. 1a ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 686 z późn. zm.) oraz z art. 9k oraz 9y u.c.p.g. Wiceminister wskazał, że przepisy te określają nadzorcze uprawnienia wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska w stosunku do gminnych jednostek organizacyjnych, a także kary pieniężne, którym taka jednostka podlega w przypadku np. odbierania odpadów mimo zakazu wykonywania działalności.

W odpowiedzi na dwa ostatnie pytania dotyczące tego, ile spółek gminnych zajmujących się wywozem i utylizacją śmieci posiada certyfikaty ISO 14001 oraz ISO 9001, wskazano, że Ministerstwo Środowiska nie jest w posiadaniu danych dotyczących liczby takich spółek gminnych.

Z treścią interpelacji, a także odpowiedzi udzielonej pisemnie przez wiceministra środowiska można zapoznać się na wskazanych poniżej stronach internetowych:

1. Treść interpelacji,
2. Odpowiedź wiceministra środowiska.