Interes we wniesieniu odwołania według TSUE

Interpretacja dyrektywy unijnej przez TSUE, potwierdzona niedawnym orzeczeniem Trybunału, wskazuje – wbrew linii orzeczniczej KIO – że dążenie do unieważnienia postępowania może uzasadniać wniesienie odwołania.

Z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 5 kwietnia 2016 r. w sprawie C‑689/13[i] wynika, że gdy w toku postępowania o udzielenie zamówienia dwóch oferentów wnosi odwołania zmierzające do ich wzajemnego wykluczenia, to każdy z tych oferentów ma interes w uzyskaniu zamówienia. Jak wskazał Trybunał – powyższy interes w uzyskaniu zamówienia może przejawiać się również w ten sposób, iż jeśli miałoby nastąpić wykluczenie obu oferentów i wszczęcie nowego postępowania o udzielenia zamówienia publicznego, to każdy z oferentów mógłby wziąć w takim nowym postępowaniu udział i w ten sposób pośrednio otrzymać zamówienie.

Zaprezentowane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej również jako: TSUE lub Trybunał] stanowisko istotnie różni się od dotychczasowej linii orzeczniczej Krajowej Izby Odwoławczej na gruncie art. 179 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych[ii] [dalej również: ustawa Pr.z.p.].

Odwołanie wobec czynności lub zaniechania czynności przez zamawiającego przysługuje wykonawcy, jeżeli wykonawca ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy – co wynika z art. 179 ust. 1 ustawy Pr.z.p.

Z kolei – zgodnie z dyrektywą unijną 89/665/EWG[iii] [dalej również: „dyrektywa 89/665/EWG”] – Państwa członkowskie:

• przyjmują niezbędne środki, aby zapewnić – w odniesieniu do zamówień objętych zakresem stosowania dyrektywy 2014/24/UE lub dyrektywy 2014/23/UE – możliwość skutecznego, a zwłaszcza możliwie szybkiego, odwołania od decyzji podjętych przez instytucje zamawiające, zgodnie z warunkami określonymi dyrektywą, z powodu naruszenia przez te decyzje prawa unijnego w dziedzinie zamówień publicznych lub naruszenia krajowych przepisów transponujących to prawo (art. 1 ust. 1 akapit trzeci dyrektywy 89/665/EWG),
• zapewniają dostępność procedur odwoławczych, w ramach szczegółowych przepisów, które państwa członkowskie mogą ustanowić, przynajmniej dla każdego podmiotu, który ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia i który poniósł szkodę lub może ponieść szkodę w wyniku domniemanego naruszenia (art. 1 ust. 3 dyrektywy 89/665/EWG).

Do niedawna w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych [dalej również: KIO lub Izba] konsekwentnie utrzymywano, że unieważnienie postępowania nie mieści się w przesłance posiadania „interesu w uzyskaniu danego zamówienia” – o której mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pr.z.p. – skoro nie zmierza do udzielenia wykonawcy zamówienia udzielanego w tym konkretnym postępowaniu.

Przykładowo – w wyroku z dnia 26 września 2013 r. (KIO 2173/13)[iv] Izba wskazała, że „interes w uzyskaniu danego zamówienia” winien dotyczyć konkretnego postępowania, nie obejmuje więc czuwania nad prawidłowością przebiegu postępowania, jeżeli pozostaje to bez wpływu na status odwołującego w postępowaniu i możliwość uzyskania przez niego danego, konkretnego zamówienia. Jak stwierdziła KIO, odwołanie, w świetle ustawy Pr.z.p., nie stanowi środka mającego na celu uzyskanie ogólnej zgodności działań zamawiającego z prawem, ale środek zmierzający do wyboru oferty odwołującego.

Tytułem innego przykładu – w orzeczeniu z dnia 19 grudnia 2014 r. (KIO 2605/14)[v] stwierdzono, że skutek w postaci unieważnienia postępowania nie jest generalnie objęty interesem w uzyskaniu danego zamówienia ani możliwością poniesienia szkody, ponieważ obie te przesłanki należy rozpatrywać w odniesieniu do tego konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w którym składane jest odwołanie, a nie jakiegoś potencjalnego, które hipotetycznie może toczyć się w przyszłości jako rezultat unieważnienia obecnego postępowania. Powyższe – jak wskazała KIO – wynika z faktu, że zamawiający nie jest zobowiązany do udzielenia określonego zamówienia, a wykonawca nie ma roszczenia o przeprowadzenie kolejnego postępowania, nie ma też pewności, że będzie miał możliwość ubiegać się o zamówienie w ewentualnym przyszłym postępowaniu.

Tymczasem – z przywołanego wyżej orzeczenia TSUE wynika, że interpretacja art. 179 ust. 1 ustawy Pr.z.p. w sposób przedstawiony w ww. orzecznictwie KIO, w przypadku tzw. „przetargów unijnych”, może nie realizować w pełni celów art. 1 ust. 1 akapit trzeci i art. 1 ust. 3 dyrektywy 89/665/EWG. Wywód TSUE zmierza w tym kierunku, iż unieważnienie postępowania może mieścić się w przesłance posiadania „interesu w uzyskaniu danego zamówienia” skoro może potencjalnie prowadzić do udzielenia wykonawcy zamówienia w następnym postępowaniu.

[i] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 5 kwietnia 2016 r. w sprawie C‑689/13 Puligienica Facility Esco SpA (PFE) przeciwko Airgest SpA. Uzasadnienie przedmiotowego orzeczenia dostępne jest na stronie internetowej TSUE: http://curia.europa.eu.

[ii] Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r., poz. 2164, z późn. zm.).

[iii] Dyrektywa Rady 89/665/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do stosowania procedur odwoławczych w zakresie udzielania zamówień publicznych na dostawy i roboty budowlane (Dz.U.UE.L.1989.395.33).

[iv] Uzasadnienie przedmiotowego orzeczenia dostępne jest na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych – ftp://ftp.uzp.gov.pl/KIO/Wyroki.

[v] Uzasadnienie przedmiotowego orzeczenia dostępne jest na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych – ftp://ftp.uzp.gov.pl/KIO/Wyroki.

__________________________________________________________________________
Szukasz pomocy prawnej w opisanym przez nas zakresie?
Sprawdź naszą PROPOZYCJĘ.