Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

10.12.2015

Nie ma nic trwalszego niż „prowizorka”, czyli o kolejnej ustawie okołobudżetowej

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Rada Ministrów proponuje przedłużenie obowiązywania przepisów szczególnych dotyczących zasad finansowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży.

Epizodyczny wyjątek

Podczas prac nad ustawą budżetową na 2014 rok oraz ustawami towarzyszącymi w środowisku samorządowym szczególne emocje wywołała propozycja dotycząca ustalenia szczególnych zasad finansowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży. Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej „w roku 2015 na realizację zadań wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży jednostka samorządu terytorialnego przeznacza środki w wysokości nie mniejszej niż wynikająca z podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1115, 1574 i 1644), w zakresie tych zadań”.

Zaproponowane rozwiązanie miało mieć charakter „incydentalny” o czym świadczy fakt, iż nie zostało ono wprowadzone w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, lecz w ustawie epizodycznej jaką jest „ustawa okołobudżetowa”.

Procedowane w tym zakresie rozwiązanie spotkało się z ostrą krytyką strony samorządowej (w tym Związku Miast Polskich, Związku Powiatów Polskich). Strona samorządowa argumentowała, iż przepis ten, abstrahując całkowicie od przepisów Konstytucji RP i Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, jak również ugruntowanego dorobku doktryny, zmierza do ograniczenia samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. W ocenie samorządowców propozycja rządowa zmierza do zatarcia różnic pomiędzy subwencją ogólną a dotacją celową. Tymczasem różnica między subwencją ogólną a dotacją celową, co powszechnie podkreślane jest w doktrynie, polega na samodzielności bądź jej braku w decydowaniu o przeznaczeniu określonych środków finansowych. W przypadku subwencji ogólnej decyzja należy do organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego,
zaś w przypadku dotacji do podmiotu przyznającego dotację.

Wynika to z samej istoty subwencji ogólnej, która definiowana jest jako „transfer środków finansowych z budżetu państwa do budżetów jednostek samorządu terytorialnego o charakterze ogólnym, bezzwrotnym, nieodpłatnym, bezwarunkowym, obiektywnie określanym w celu uzupełnienia dochodów własnych tych budżetów, o którego sposobie wykorzystania decydują samodzielnie organy stanowiące tych jednostek.” (E. Chojna-Duch, Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Warszawa 2006, s. 279). Podkreśla się przy tym, iż „subwencje ogólne służą finansowaniu ogółu zadań własnych JST” (M. Jastrzębska, Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012, s. 117), w związku z czym nie mogą być przypisywane do określonego zadania (temu służą dotacje celowe).

Zaproponowane rozwiązanie, w ocenie strony samorządowej, pozostaje także w oczywistej sprzeczności z art. 9 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, który stanowi, iż społeczności lokalne mają prawo w ramach narodowej polityki gospodarczej do posiadania własnych wystarczających zasobów finansowych, którymi mogą swobodnie dysponować w ramach wykonywania swych uprawnień.

Wątpliwości w zakresie proponowanego w 2014 roku rozwiązania zgłaszało także Rządowe Centrum Legislacji, które wskazywało, iż określenie w ustawie wysokości wydatków przeznaczonych na realizację zadań własnych naruszać może art. 16, art. 166 ust. 1, art. 167 ust. 1 Konstytucji RP. Co więcej w RCL zwracało także uwagę, iż projekt ustawy nie powinien w swym zakresie obejmować kwestii, które nie wiążą się bezpośrednio z realizacją budżetu państwa w 2015 r. Wynika to z § 93 ust. 2 Zasad techniki prawodawczej, który stanowi, iż w ustawie zmieniającej nie zamieszcza się przepisów regulujących sprawy nieobjęte zakresem unormowania ustawy zmienianej.

Pomimo zgłaszanych uwag i wątpliwości Sejm przyjął powyższe rozwiązanie.

Sprawę zbada Trybunał Konstytucyjny

W dniu 23 września 2015 roku Rada Powiatu Strzyżowskiego, wspierana aktywnymi działaniami Związku Powiatów Polskich, podjęła uchwałę o wystąpieniu do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności przedmiotowych przepisów z Konstytucją RP. Zdaniem Rady Powiatu art. 32 ustawy okołobudżetowej z 2014 roku.

Zdaniem Rady Powiatu przepis ten jest sprzeczny z:

  1. Art. 16 ust. 2 zd. 2, art. 165, art. 167 ust. 3  oraz art. 216 ust. 1 Konstytucji RP poprzez to, że wprowadza ograniczenie samodzielności wydatkowej jednostki samorządu terytorialnego w skali zdeterminowanej przez akt rangi niższej niż ustawa;
  2. Art. 16 ust. 2 zd. 2, art. 165 ust. 2 i art. 167 ust. 3 Konstytucji RP poprzez to, że wprowadza ograniczenie samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego nie spełniające testu proporcjonalności;
  3. Art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, poprzez to, że różnicuje bez dostatecznej przyczyny sytuację prawną osób wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy uczęszczających do szkół (placówek) prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego o inne podmioty;
  4. Art. 167 ust. 2 Konstytucji RP poprzez to, że narusza zastane pojęcie subwencji ogólnej;
  5. Art. 2 Konstytucji RP poprzez to, że:

a. Został zredagowany w sposób uniemożliwiający jego jednoznaczną interpretację i tym samym naruszający zasadę określoności prawa;

b. Ustanawia normę nie mieszczącą się w zakresie przedmiotowym ustawy macierzystej,

c. Został wprowadzony bez zachowania niezbędnego vacatio legis.

Kolejna ustawa okołobudżetowa

Pomimo wszystkich zastrzeżeń i wątpliwości, w tym natury konstytucyjnej, dotyczących rozwiązania zawartego w ustawie okołobudżetowej z 2014 roku analogiczne rozwiązanie znalazło się w rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2016 (druk sejmowy nr 67), który 4 grudnia 2015 roku wpłynął do Sejmu.

Podobnie jak w ubiegłorocznej ustawie projektodawcy proponują w art. 13 wprowadzenie przepisu zgodnie z którym „W roku 2016 na realizacje zadań wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży jednostka samorządu terytorialnego przeznacza środki w wysokości nie mniejszej niż wynikająca z podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, w zakresie tych zadań”. W uzasadnieniu projektu ustawy próżno szukać odniesienia do zgłaszanych w ubiegłym roku uwag czy też zastrzeżeń konstytucyjnych podniesionych przez Radę Powiatu Strzyżowskiego.

Powyższa sytuacja dowodzi, iż bez względu na to kto kieruje Ministerstwem Finansów, pomysły w nim powstające w wielu aspektach pozostają niezmienne. Należy mieć nadzieję, iż Sejm VIII kadencji wykaże więcej przenikliwości i rozwagi w przedmiotowej sprawie, aniżeli Sejm VII kadencji. Być może będzie to jeden z pierwszy testów dla nowego parlamentu ilustrujący jego podejście do spraw samorządowych oraz postulatów zgłaszanych przez środowiska samorządowe.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Autor artykułu

Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Więcej z Przepisów §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj