Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

11.06.2015

Kontrowersyjny projekt rozporządzenia w sprawie instalacji MBP

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

W Ministerstwie Środowiska trwają prace nad nowym rozporządzeniem w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych.

Dyskusyjny projekt rozporządzenia

W Ministerstwie Środowiska od wielu miesięcy trwają prace nad nowym rozporządzeniem w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych. Obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, wydane na podstawie nieobowiązującej już ustawy o odpadach z 2001 roku, przestanie obowiązywać najpóźniej z dniem 24 stycznia 2016 roku.

Najnowsza wersja projektu rozporządzenia zawiera dyskusyjne rozwiązania dotyczące możliwości rozdzielenia procesów mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych. W § 9 projektu rozporządzenia wskazano bowiem, iż „Dopuszcza się przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych w odrębnym procesie mechanicznego przetwarzania odpadów, o ile zostaną spełnione warunki przetwarzania odpadów oraz wymagania dotyczące odpadów powstałych w wyniku tego procesu, określone dla procesu mechanicznego przetwarzania odpadów, o którym mowa w rozporządzeniu […]”. Analogicznie w § 10 wskazano, iż „Dopuszcza się przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących z mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych w odrębnym procesie biologicznego przetwarzania odpadów, o ile zostaną spełnione warunki przetwarzania odpadów oraz wymagania dotyczące odpadów powstałych w wyniku tego procesu, określone dla procesu biologicznego przetwarzania odpadów, o którym mowa w rozporządzeniu”.

Powyższe propozycje wywołały ożywioną dyskusję w środowisku samorządowym dotyczącą możliwości uzyskania statusu Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych [dalej: RIPOK] odrębnie przez instalacje służące mechanicznemu przetwarzaniu odpadów komunalnych oraz przez instalacje służące biologicznemu przetwarzaniu odpadów komunalnych położone w różnych lokalizacjach (na różnych nieruchomościach). Dyskusja ta stała się tym bardziej żywiołowa z uwagi na rozpoczęcie przez organy województwa prac nad aktualizacją wojewódzkich planów gospodarki odpadami.

Ustawowe definicje

W dyskusji dotyczącej interpretacji projektowanych przepisów rozporządzenia główna uwaga skoncentrowana jest na propozycjach zawartych w samym projekcie. Dużo mniej uwagi poświęca się natomiast brzmieniu ustawy o odpadach oraz ustawy Prawo ochrony środowiska, które mają w tym zakresie dużo ważniejsze znaczenie ze względu na ich nadrzędną względem rozporządzeniem rangę prawną. Przypomnienia wymaga, że zgodnie z art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach RIPOK będący instalacją MBP stanowi zakład zagospodarowania odpadów, o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkanego co najmniej przez 120 tys. mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki, o której mowa w art. 207 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, lub technologii, o której mowa w art. 143 tej ustawy, w tym wykorzystujący nowe dostępne technologie przetwarzania odpadów lub zapewniający mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku. Sama zatem redakcja przepisu definiującego RIPOK przemawia za postrzeganiem RIPOK-MBP jako RIPOK gwarantującego jeden zintegrowany proces przetwarzania odpadów komunalnych. Wniosek ten wzmacnia wykładnia systemowa.

Zgodnie z definicją RIPOK ma on stanowić zakład zagospodarowania odpadów. Pojęcie „zakładu” nie zostało zdefiniowane w ustawie o odpadach, stąd należy interpretować je zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 48 ustawy Prawo ochrony środowiska, w świetle której przez pojęcie zakładu rozumie się jedną lub kilka instalacji wraz z terenem, do którego prowadzący instalacje posiada tytuł prawny, oraz znajdującymi się na nim urządzeniami. Definicja „zakładu” na gruncie P.o.ś. interpretowana jest jako ustalenie przez ustawodawcę wymogu swoistej „jedności przestrzennej” dla terenu i instalacji na nim się znajdujących –  przyjmuje się, że jeżeli przepisy dotyczą „zakładu”, to chodzi o instalacje znajdujące się w zasadzie na tej samej nieruchomości, powiązane przestrzennie (M. Górski. M. Pchalek, W. Radecki, J. Jerzmański, M. Bar, S. Urban, J. Jendrośka, Prawo ochrony  instalacj, Warszawa 2011, s. 122.). Warunek jedności przestrzennej oznacza tym samym „położenie […] na terenach ze sobą połączonych, czyli patrząc przestrzennie – stanowiących jedną całość”. (M. Górski, op. cit.). Z tak sformułowanej na gruncie P.o.ś. wykładni definicji zakładu można wywieść wniosek, i taki też wniosek formułowany jest w piśmiennictwie, że RIPOK może składać się co prawda z kilku instalacji, jednakże instalacje te zawsze muszą być zlokalizowane na jednym (powiązanym przestrzennie) terenie (J. Klatka, Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych [w:] Gospodarowanie odpadami komunalnymi. Poradnik dla gmin, SIP LEX 2012). Nieruchomości, na których zlokalizowany jest RIPOK winny zatem tworzyć „zwarty teren” tzn. albo jedną nieruchomość (działkę), albo kilka nieruchomości, przy czym znajdujących się ze sobą w bezpośredniej styczności, a więc niejako powiązanych ze sobą przestrzennie (J. Klatka, op. cit.).

W związku z powyżej poczynionymi uwagami, uznanie instalacji prowadzących odrębnie procesy mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów, które zlokalizowane są na różnych nieruchomościach, za zakład, któremu może zostać przypisany status RIPOK-MBP budzi uzasadnione wątpliwości.

Możliwe ryzyka

Poczynione powyżej uwagi, mające charakter czysto przyczynkarski, wskazują, iż wprowadzenie do nowego rozporządzenia w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych przepisów umożliwiających rozdzielenie poszczególnych procesów może wiązać się z podnoszeniem zarzutów niezgodności rozporządzenia z przepisami ustawy o odpadach oraz ustawy Prawo ochrony środowiska oraz wpływem nowego rozporządzenia na możliwość przyznawania poszczególnym instalacjom statusu RIPOK.

Stronami tego sporu będą przede wszystkim podmioty prowadzące poszczególne instalacje. Te z nich, które zakończyły realizację inwestycji polegających na budowie „pełnych” instalacji MBP, walcząc o strumień odpadów, będą starały się wykazać, iż podmioty prowadzące instalacje zapewniające odrębne procesy nie spełniają wymogów ustawowych i jako takie nie powinny uzyskać statusu RIPOK i przyjmować odpadów komunalnych. Podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić instalacje zapewniające „odrębne” procesy MBP, w celu szybszego uzyskania statusu RIPOK lub obniżenia kosztów inwestycyjnych, będą z kolei akcentować znaczenie nowego rozporządzenia w tym zakresie.

Ewentualne spory dotyczące powyższego zagadnienia w pierwszej kolejności będą mieć miejsce na etapie prac nad aktualizacją WPGO. Każda ze stron sporu będzie starała się przekonać do swoich racji zarządy województw oraz co istotniejsze – Ministra Środowiska, który uzyskał kompetencje do uzgadniania planów inwestycyjnych.

Drugą areną „walk” staną się postępowania nadzorcze związane z podjętymi uchwałami sejmików województw. Obie strony sporu będą starały się wpłynąć na decyzję wojewodów w zakresie ewentualnego stwierdzenia nieważności podjętych uchwał.

Najbardziej zażarta „walka” rozpocznie się jednak na późniejszym etapie, kiedy to możliwym stanie się zaskarżanie podjętych uchwał sejmików województw do sądów administracyjnych. Mając na uwadze dotychczasowe orzeczenia w tym zakresie legitymację skargową będą miały zarówno podmioty posiadające status RIPOK kwestionujące przyznanie takiego statusu innym instalacjom zlokalizowanym w tym samym regionie gospodarki odpadami, jak i podmioty, które nie uzyskały takiego statusu, lecz w ich ocenie spełniające ku temu przesłanki. Podkreślić w tym kontekście należy, iż sądy administracyjne – w przeciwieństwie do organów województw oraz wojewodów – będą miały prawo odmówić zastosowania nowego rozporządzenia, jeśli uznają, iż jest ono niezgodne z ustawami lub Konstytucją RP. Tym samym nawet przyjęcie „liberalnej” wykładni przepisów rozporządzenia może skutkować późniejszą negacją przyznanego statusu RIPOK, co rzutować może nie tylko na możliwość przyjmowania odpadów, ale także na ewentualne dofinansowania ze środków unijnych.

Minister Środowiska, podejmując ostateczną decyzję w sprawie treści nowego rozporządzenia w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych powinien mieć pełną świadomość powyższych ryzyk. Jeżeli jego rzeczywistą intencją jest dopuszczenie do przyznawania statusu RIPOK instalacjom odrębnie zapewniającym procesy biologicznego i mechanicznego przetwarzania odpadów komunalnych powinien to uczynić jednoznacznie, w sposób niebudzących żadnych wątpliwości na gruncie przedmiotowego rozporządzenia. Jednocześnie w jego uzasadnieniu powinien wyraźnie wskazać na przesłanki, jakimi się kierował, podejmując swoją decyzję, w tym na dokonaną przez siebie wykładnię przepisów ustawy o odpadach oraz ustawy Prawo ochrony środowiska. Ostateczne rozstrzygnięcie normatywne w tym zakresie powinno być także poprzedzone rzetelnymi analizami zewnętrznymi, które potwierdzą taką możliwość.

Przyjęcie bowiem rozważanej opcji z pewnością oznaczać będzie „wojnę”, do której należy przygotować się już dziś.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Autorzy artykułu

Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Anna Kudra-Ostrowska

Doktor nauk prawnych, specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego i jemu pokrewnych (prawo budowlane, prawo geologiczne i górnicze, prawo ochrony środowiska, prawna ochrona krajobrazu, prawne uwarunkowania korzystania z dróg publicznych).

Więcej z Przepisów §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj